Quản Lý Dạy Học Môn Tiếng Việt Theo Hướng Trải Nghiệm Ở Các Trường Tiểu Học Thành Phố Bắc Ninh

• Tác giả: Nguyễn Thị Kim Thoa
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Hữu Lộc
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Dạy Học Môn Tiếng Việt Theo Hướng Trải Nghiệm Tại Các Trường Tiểu Học Thành Phố Bắc Ninh, Tỉnh Bắc Ninh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 0.4. Giả thuyết nghiên cứu
• 0.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
• 0.7. Phương pháp nghiên cứu
• 0.8. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.1.1. Các nghiên cứu về dạy học trải nghiệm và dạy học môn tiếng việt theo hướng trải nghiệm
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH
• 2.1. Khái quát về khách thể khảo sát và tổ chức nghiên cứu thực trạng
• 2.2. Một vài nét về các trường tiểu học TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 2.3. Tổ chức khảo sát thực trạng
• 2.4. Thực trạng dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 2.4.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm
• 2.4.3. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm
• 2.4.4. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm
• 2.4.5. Thực trạng thực hiện phương pháp dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm
• 2.4.6. Thực trạng thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm
• 2.4.7. Thực trạng năng lực dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm của giáo viên tiểu học
• 2.4.8. Thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 2.4.9. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở trường tiểu học
• 2.4.10. Thực trạng tổ chức thực hiện dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở trường tiểu học
• 2.4.11. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở trường tiểu học
• 2.4.12. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch dạy học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở trường tiểu học
• 2.4.13. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 2.4.13.1. Các yếu tố thuộc về các cấp quản lý
• 2.4.13.2. Các yếu tố thuộc về đội ngũ giáo viên và học sinh
• 2.4.13.3. Các yếu tố khách quan thuộc về điều kiện môi trường giáo dục
• 2.4.14. Nhận xét chung
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG VIỆT THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH
• 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
• 3.2. Các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm cho GV và HS ở trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
• 3.2.2. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm cho học sinh tiểu học theo chương trình giáo dục phổ thông phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường
• 3.2.3. Chỉ đạo bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm cho giáo viên ở trường tiểu học
• 3.2.4. Chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên thực hiện đổi mới đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm
• 3.2.5. Chỉ đạo tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm của giáo viên ở trường Tiểu học
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.4. Khảo nghiệm các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh
• 3.4.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm
• 3.4.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 0.1. Đối với Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Ninh
• 0.2. Đối với các trường tiểu học ở thành phố Bắc Ninh
• 0.3. Đối với giáo viên các trường tiểu học ở thành phố Bắc Ninh
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Trải Nghiệm

Dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở tiểu học là một định hướng dạy học giúp phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Tiếng Việt được coi là môn học công cụ giúp HS có thể học tốt các môn học khác, chuẩn bị cho các em một nền tảng kiến thức ngôn ngữ và văn học cần thiết cho việc học tập. Theo đánh giá chung, việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo hướng trải nghiệm ở tiểu học hiện nay đã ghi nhận được một số kết quả ban đầu như: Học sinh có những trải nghiệm thú vị trong môn học; nội dung dạy học trở nên hấp dẫn hơn, mới lạ, kích thích sự tìm tòi, khám phá của học sinh; kết quả tiếp thu kiến thức và năng lực sử dụng Tiếng Việt trong nói và viết của học sinh được cải thiện, đem lại hiệu quả GD cao, làm thay đổi cả nhận thức và hành động của GV và HS. Bởi vì, trong dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm, học sinh được tiếp cận môi trường phong phú. Theo Vưgôtxki (1896-1934) sự khám phá có trợ giúp quan trọng hơn tự khám phá.

1.1. Nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm và dạy học Tiếng Việt

Các nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm đã chỉ ra tầm quan trọng của việc học thông qua hành động và tương tác. Nền giáo dục Nhật Bản tôn chỉ “Chú trọng việc nuôi dưỡng cho trẻ năng lực ứng phó với sự thay đổi của xã hội, hình thành một cơ sở vững mạnh để khuyến khích trẻ sáng tạo”. Chương trình giáo dục nghệ thuật quốc gia Singapore cung cấp tài trợ cho nhà trường phổ thông toàn bộ chương trình của các nhóm nghệ thuật, những kinh nghiệm sáng tạo nghệ thuật. Trần Thị Gái (2017) đề xuất vận dụng mô hình trải nghiệm của David Kolb vào xây dựng chu trình hoạt động trải nghiệm trong dạy học Sinh học. Nguyễn Văn Hạnh (2017) nghiên cứu về Học tập trải nghiệm: một lí thuyết học tập đóng vai trò trung tâm trong đào tạo theo năng lực. Nguyễn Thị Ngọc Phúc (2018), Phát triển năng lực dạy học trải nghiệm cho giáo viên.

1.2. Bản chất của dạy học trải nghiệm môn Tiếng Việt tiểu học

Dạy học trải nghiệm môn Tiếng Việt ở tiểu học nhấn mạnh vào việc tạo cơ hội cho học sinh trực tiếp tham gia vào các hoạt động học tập, kết nối kiến thức với thực tế cuộc sống. Qua trải nghiệm, giáo viên điều chỉnh phương pháp tiếp cận, để giúp người học có định hướng trong quá trình học môn Tiếng Việt. Mô hình dạy học trải nghiệm Tiếng Việt hiệu quả cần kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và khả năng hợp tác.

II. Thách Thức Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Trải Nghiệm Ở Bắc Ninh

Một thực tế đang diễn ra ở các trường tiểu học là việc dạy học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm đang phát triển với nhiều thuận lợi, được nhà quản lý quan tâm trong việc đầu tư hệ thống tài liệu dạy học phong phú cùng các trang thiết bị hỗ trợ dạy học đa dạng, hiện đại. Tuy nhiên, việc tổ chức triển khai cũng như làm thế nào để nâng cao chất lượng của DHTV theo hướng trải nghiệm còn hạn chế, còn đặt ra nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu. Giáo viên còn gặp khó khăn trong việc thiết kế bài giảng trải nghiệm Tiếng Việt hiệu quả. Cần có tài liệu hướng dẫn cụ thể, nói cách khác là cần có sách thiết kế bài giảng theo quy trình HĐTN để từ đó biết cách tổ chức các HĐTN đạt hiệu quả cao nhất; Các công trình, các tài liệu, các trường mới chỉ nghiên cứu ở mức khái quát, áp dụng vào các hoạt động chung, chưa đưa ra hướng dẫn, vận dụng trong các môn học cụ thể. Vì thế DHTV theo hướng trải nghiệm là một hướng đi mới, vẫn còn những điểm hạn chế cần được khắc phục.

2.1. Nhận thức của giáo viên về dạy học trải nghiệm Tiếng Việt

Giáo viên hiểu khái niệm dạy học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm một cách chung chung, mơ hồ, chưa biết cách thiết kế các bài học và từng phần theo phù hợp với nội dung từng bài, từng phần học. Giáo viên cần nâng cao nhận thức về phương pháp dạy học Tiếng Việt trải nghiệm sáng tạo, hiểu rõ bản chất, mục tiêu và quy trình thực hiện. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ các cấp quản lý và các chuyên gia giáo dục.

2.2. Thiết kế bài giảng trải nghiệm Tiếng Việt phù hợp

Việc thiết kế bài giảng trải nghiệm Tiếng Việt đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức sâu rộng về nội dung chương trình, kỹ năng sư phạm và khả năng sáng tạo. Cần có các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực thiết kế bài giảng cho giáo viên. Cần có tài liệu hướng dẫn cụ thể, nói cách khác là cần có sách thiết kế bài giảng theo quy trình HĐTN để từ đó biết cách tổ chức các HĐTN đạt hiệu quả cao nhất.

2.3. Thiếu hụt tài liệu và hướng dẫn cụ thể cho Tiếng Việt

Các công trình, các tài liệu, các trường mới chỉ nghiên cứu ở mức khái quát, áp dụng vào các hoạt động chung, chưa đưa ra hướng dẫn, vận dụng trong các môn học cụ thể, đặc biệt là môn Tiếng Việt. Cần có sự đầu tư nghiên cứu và phát triển các tài liệu hướng dẫn cụ thể, phù hợp với đặc thù của môn học và đối tượng học sinh. Hoạt động Quản lý hoạt động trải nghiệm Tiếng Việt tiểu học cần chú trọng việc cung cấp tài liệu tham khảo và hỗ trợ chuyên môn cho giáo viên.

III. Phương Pháp Quản Lý Dạy Học Tiếng Việt Trải Nghiệm Hiệu Quả

Để nâng cao hiệu quả quản lý dạy học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm, cần có một hệ thống các biện pháp đồng bộ, bao gồm nâng cao nhận thức cho giáo viên, xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, bồi dưỡng năng lực cho giáo viên và tăng cường kiểm tra, giám sát. Đứng ở góc độ nhà quản lý, quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở trường tiểu học là một bài toán đổi mới giáo dục được giải quyết bởi chủ thể quản lý và đối tượng quản lý. Do vậy, chúng ta cần thiết phải nghiên cứu thực trạng tổ chức dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu họ ở thành phố Bắc Ninh.

3.1. Nâng cao nhận thức về dạy học trải nghiệm Tiếng Việt

Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, chuyên đề về dạy học Tiếng Việt trải nghiệm tiểu học Bắc Ninh cho giáo viên và cán bộ quản lý. Cung cấp thông tin, kiến thức về bản chất, mục tiêu, vai trò của hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học Tiếng Việt. Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ các trường tiên tiến.

3.2. Xây dựng kế hoạch dạy học Tiếng Việt trải nghiệm

Hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch bài dạy chi tiết, phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện thực tế của nhà trường. Kế hoạch cần thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức thực hành trải nghiệm trong dạy học Tiếng Việt. Khuyến khích giáo viên sử dụng các nguồn học liệu mở, đa dạng.

3.3. Bồi dưỡng năng lực cho giáo viên Tiếng Việt

Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ về phương pháp dạy học Tiếng Việt trải nghiệm. Mời các chuyên gia, giáo viên có kinh nghiệm chia sẻ, hướng dẫn. Tạo cơ hội cho giáo viên thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tế giảng dạy.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Dạy Học Tiếng Việt Trải Nghiệm Tại Bắc Ninh

Việc triển khai mô hình dạy học trải nghiệm Tiếng Việt hiệu quả tại các trường tiểu học Bắc Ninh đã mang lại những kết quả tích cực. Học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, hứng thú với môn học hơn. Khả năng giao tiếp, hợp tác và giải quyết vấn đề của học sinh được nâng cao. Chất lượng dạy và học môn Tiếng Việt được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

4.1. Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong Tiếng Việt

Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tham quan thực tế, trò chơi học tập, đóng vai, kể chuyện, làm thơ, viết văn,... để học sinh có cơ hội thực hành trải nghiệm trong dạy học Tiếng Việt. Khuyến khích học sinh tự khám phá, sáng tạo và chia sẻ kinh nghiệm. Tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở và khuyến khích sự tương tác giữa học sinh và giáo viên.

4.2. Đánh giá hiệu quả dạy học Tiếng Việt trải nghiệm

Sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng, linh hoạt, phù hợp với mục tiêu và nội dung dạy học. Đánh giá hiệu quả dạy học Tiếng Việt trải nghiệm không chỉ tập trung vào kiến thức mà còn đánh giá kỹ năng, thái độ và phẩm chất của học sinh. Khuyến khích học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau.

4.3. Chia sẻ kinh nghiệm dạy học Tiếng Việt trải nghiệm

Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, hội thảo, diễn đàn để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. Xây dựng cộng đồng giáo viên cùng nhau nghiên cứu, phát triển các phương pháp dạy học Tiếng Việt trải nghiệm sáng tạo.

V. Bí Quyết Quản Lý Lớp Học Tiếng Việt Theo Hướng Trải Nghiệm

Quản lý lớp học theo hướng trải nghiệm đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt, sáng tạo và có khả năng tạo ra môi trường học tập tích cực, chủ động. Giáo viên cần nắm vững các kỹ năng quản lý lớp học, thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với đối tượng học sinh và khuyến khích sự tham gia của tất cả học sinh. Sự chủ động quản lý lớp học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm sẽ là tiền đề để học sinh phát triển toàn diện.

5.1. Tạo môi trường học tập tích cực và chủ động

Xây dựng môi trường học tập thân thiện, cởi mở, khuyến khích sự tương tác và hợp tác giữa học sinh. Tạo điều kiện cho học sinh được tự do thể hiện ý kiến, sáng tạo và khám phá. Tạo ra các thử thách phù hợp để kích thích sự tò mò và hứng thú của học sinh.

5.2. Sử dụng các kỹ năng quản lý lớp học hiệu quả

Nắm vững các kỹ năng quản lý lớp học như giao tiếp, lắng nghe, giải quyết xung đột, thiết lập kỷ luật,... Áp dụng các kỹ năng này một cách linh hoạt, phù hợp với từng tình huống cụ thể. Tạo ra các quy tắc lớp học rõ ràng và công bằng.

5.3. Khuyến khích sự tham gia của tất cả học sinh

Tạo cơ hội cho tất cả học sinh được tham gia vào các hoạt động học tập. Sử dụng các phương pháp dạy học đa dạng, phù hợp với các phong cách học tập khác nhau. Tạo ra các hoạt động nhóm để khuyến khích sự hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau.

VI. Tương Lai Phát Triển Dạy Học Tiếng Việt Trải Nghiệm Ở Bắc Ninh

Với sự quan tâm của các cấp quản lý, sự nỗ lực của đội ngũ giáo viên và sự ủng hộ của cộng đồng, dạy học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở Bắc Ninh sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Cần có sự đầu tư nghiên cứu, phát triển các chương trình, tài liệu và phương pháp dạy học tiên tiến. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác giữa nhà trường, gia đình và xã hội để tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho học sinh.

6.1. Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển chương trình

Nghiên cứu và phát triển các chương trình dạy học Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm phù hợp với đặc điểm văn hóa và kinh tế - xã hội của địa phương. Xây dựng hệ thống tài liệu tham khảo, học liệu mở đa dạng, phong phú. Áp dụng các công nghệ thông tin hiện đại vào dạy học.

6.2. Tăng cường hợp tác giữa nhà trường gia đình và xã hội

Tổ chức các hoạt động giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa nhà trường và gia đình. Vận động cộng đồng tham gia vào các hoạt động giáo dục. Xây dựng môi trường văn hóa đọc trong gia đình và xã hội.

6.3. Đổi mới đánh giá và công nhận kết quả học tập

Phát triển hệ thống đánh giá toàn diện, công bằng, khách quan. Công nhận các hình thức học tập đa dạng, không chỉ trong lớp học mà còn qua các hoạt động trải nghiệm thực tế. Tạo động lực cho học sinh tự học, tự phát triển.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo Nghị quyết số 29-NQ/TW và Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội, việc phát triển năng lực và phẩm chất người học trở thành mục tiêu trọng tâm. Môn Tiếng Việt ở cấp tiểu học giữ vai trò then chốt trong việc hình thành nền tảng ngôn ngữ và văn hóa cho học sinh. Tại thành phố Bắc Ninh, với 23 trường tiểu học, 361 lớp và khoảng 14.000 học sinh, việc quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm đang được quan tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều khó khăn như giáo viên chưa nắm vững phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm, thiếu tài liệu hướng dẫn cụ thể và số lượng học sinh đông (40-45 em/lớp) gây trở ngại cho việc tổ chức hiệu quả các hoạt động trải nghiệm.

Mục tiêu nghiên cứu là khảo sát thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm ở các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học, phát triển năng lực ngôn ngữ và phẩm chất học sinh. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023, tập trung vào các trường tiểu học trên địa bàn thành phố. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và các bên liên quan cải thiện chất lượng dạy học môn Tiếng Việt, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình học tập trải nghiệm nổi bật như mô hình chu trình học trải nghiệm của David Kolb, nhấn mạnh bốn giai đoạn: trải nghiệm cụ thể, quan sát phản ánh, trừu tượng hóa khái niệm và thử nghiệm tích cực. Lý thuyết này giúp thiết kế các hoạt động học tập đa dạng, phù hợp với phong cách học tập của học sinh. Ngoài ra, lý thuyết hoạt động của Phạm Minh Hạc cũng được vận dụng, nhấn mạnh vai trò của hoạt động thực tiễn trong việc hình thành và phát triển năng lực người học. Các khái niệm chính bao gồm: trải nghiệm, dạy học theo hướng trải nghiệm, quản lý dạy học, năng lực ngôn ngữ, và các phương pháp tổ chức dạy học tích cực như đóng vai, thảo luận nhóm, trò chơi học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm: khảo sát bằng phiếu hỏi với hơn 300 giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh tại 23 trường tiểu học thành phố Bắc Ninh; phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý và giáo viên chủ chốt; quan sát trực tiếp các tiết dạy Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và phân tích so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng. Quá trình nghiên cứu diễn ra từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023, bao gồm các bước thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu, đồng thời xin ý kiến chuyên gia để khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về dạy học theo hướng trải nghiệm: Khoảng 68% cán bộ quản lý và 55% giáo viên có nhận thức đúng và đầy đủ về khái niệm dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm. Tuy nhiên, 45% giáo viên còn mơ hồ về cách thiết kế bài học và tổ chức hoạt động trải nghiệm phù hợp với từng nội dung bài học.

2. Thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm: Chỉ khoảng 60% giáo viên thường xuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm trong tiết học Tiếng Việt. Trong đó, các hình thức phổ biến là trò chơi học tập (75%), đóng vai (62%) và thảo luận nhóm (58%). Tuy nhiên, do số lượng học sinh đông (40-45 em/lớp), việc bao quát và tạo điều kiện cho tất cả học sinh tham gia còn hạn chế.

3. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập: 70% giáo viên áp dụng các hình thức đánh giá đa dạng như quan sát, bài tập thực hành và đánh giá qua sản phẩm học tập. Tuy nhiên, chỉ 48% giáo viên có kế hoạch kiểm tra, đánh giá cụ thể theo hướng trải nghiệm, dẫn đến việc đánh giá chưa phản ánh đầy đủ năng lực và phẩm chất của học sinh.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học: Các yếu tố chủ yếu gồm nhận thức và năng lực của cán bộ quản lý và giáo viên (chiếm 65%), điều kiện cơ sở vật chất và thiết bị dạy học (khoảng 55%), sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội (khoảng 50%). Ngoài ra, chính sách đổi mới giáo dục và sự hỗ trợ từ các cấp quản lý cũng đóng vai trò quan trọng.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm tại các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh đã đạt được những bước tiến tích cực, đặc biệt trong việc nâng cao nhận thức và áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Tuy nhiên, hạn chế về năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm của giáo viên và điều kiện lớp học đông học sinh là những thách thức lớn. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với thực trạng chung về khó khăn trong việc triển khai dạy học trải nghiệm do thiếu tài liệu hướng dẫn cụ thể và cơ sở vật chất chưa đồng bộ.

Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo hướng trải nghiệm còn chưa được chú trọng đúng mức, ảnh hưởng đến việc phản hồi và điều chỉnh phương pháp dạy học. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên áp dụng các hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm và biểu đồ tròn về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học. Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên, đồng thời cải thiện điều kiện vật chất và tăng cường sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bồi dưỡng năng lực cho giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học theo hướng trải nghiệm, tập trung vào kỹ năng xây dựng bài giảng, phương pháp đánh giá năng lực học sinh. Mục tiêu nâng tỷ lệ giáo viên có năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm lên trên 80% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường đại học sư phạm.

2. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất: Đầu tư trang thiết bị dạy học hiện đại, phòng học chức năng và tài liệu hỗ trợ dạy học trải nghiệm nhằm tạo môi trường học tập thuận lợi. Mục tiêu nâng cấp ít nhất 50% trường tiểu học trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Bắc Ninh và các trường tiểu học.

3. Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá phù hợp: Phát triển bộ công cụ đánh giá kết quả học tập theo hướng trải nghiệm, bao gồm các tiêu chí rõ ràng và đa dạng hình thức đánh giá. Mục tiêu áp dụng rộng rãi trong toàn thành phố trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với tổ chuyên môn các trường.

4. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ với phụ huynh và các tổ chức xã hội để hỗ trợ hoạt động trải nghiệm, tạo điều kiện cho học sinh tham gia các hoạt động thực tế ngoài nhà trường. Mục tiêu nâng cao sự tham gia của phụ huynh lên 70% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu các trường tiểu học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phù hợp.

2. Giáo viên tiểu học: Cung cấp kiến thức về phương pháp tổ chức dạy học trải nghiệm, kỹ năng thiết kế bài giảng và đánh giá học sinh, hỗ trợ nâng cao năng lực chuyên môn.

3. Nhà nghiên cứu giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về đổi mới phương pháp dạy học và quản lý giáo dục ở cấp tiểu học.

4. Phụ huynh học sinh và các tổ chức xã hội: Hiểu được vai trò và tầm quan trọng của hoạt động trải nghiệm trong giáo dục, từ đó phối hợp hiệu quả với nhà trường trong việc hỗ trợ học sinh.

Câu hỏi thường gặp

1. Dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm là gì?
   Là phương pháp dạy học giúp học sinh tiếp cận kiến thức qua các hoạt động thực tiễn, tương tác và trải nghiệm trực tiếp, nhằm phát triển năng lực ngôn ngữ và phẩm chất cá nhân.

2. Tại sao cần quản lý dạy học theo hướng trải nghiệm?
   Quản lý giúp đảm bảo hoạt động dạy học được tổ chức hiệu quả, phù hợp với mục tiêu giáo dục, đồng thời phát huy tối đa nguồn lực và nâng cao chất lượng giáo dục.

3. Những khó khăn chính trong quản lý dạy học trải nghiệm ở Bắc Ninh là gì?
   Bao gồm nhận thức chưa đồng đều của giáo viên, số lượng học sinh đông, thiếu tài liệu hướng dẫn cụ thể và điều kiện cơ sở vật chất chưa đồng bộ.

4. Các biện pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý dạy học trải nghiệm?
   Tăng cường bồi dưỡng giáo viên, cải thiện cơ sở vật chất, xây dựng hệ thống kiểm tra đánh giá phù hợp và tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

5. Làm thế nào để đánh giá kết quả học tập theo hướng trải nghiệm?
   Sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng như quan sát, sản phẩm học tập, bài tập thực hành và đánh giá qua quá trình tham gia hoạt động, đảm bảo khách quan và phản ánh đúng năng lực học sinh.

Kết luận

• Quản lý dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm tại các trường tiểu học thành phố Bắc Ninh đã đạt được những kết quả tích cực nhưng còn nhiều hạn chế cần khắc phục.
• Nhận thức và năng lực của giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất và sự phối hợp các lực lượng giáo dục là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.
• Các biện pháp đề xuất tập trung vào bồi dưỡng giáo viên, cải thiện điều kiện vật chất, xây dựng hệ thống kiểm tra đánh giá và tăng cường phối hợp giáo dục.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các nhà quản lý, giáo viên và các bên liên quan nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt theo hướng trải nghiệm.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các biện pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.

Hãy áp dụng những giải pháp này để nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt, góp phần phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất học sinh tiểu học tại Bắc Ninh và các địa phương khác.