## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, việc đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao trở thành yêu cầu cấp thiết. Theo ước tính, tỷ lệ học sinh tham gia các chương trình dạy học nghề phổ thông tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên (GDNN - GDTX) cấp huyện còn thấp và chưa đồng đều, đặc biệt tại các địa phương vùng sâu vùng xa như huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng. Vấn đề quản lý dạy học nghề phổ thông tại các trung tâm này còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo và hiệu quả phân luồng học sinh sau trung học cơ sở.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý dạy học nghề phổ thông tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng trong giai đoạn 2018-2019, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học nghề phổ thông. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 109 khách thể gồm 33 cán bộ quản lý, giáo viên và 76 học viên tại trung tâm. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực địa phương và thực hiện chính sách phân luồng học sinh theo định hướng của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và dạy học nghề phổ thông, trong đó:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Nhấn mạnh vai trò của việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá trong quản lý dạy học nghề phổ thông nhằm đạt mục tiêu đào tạo.
- **Lý thuyết dạy học nghề phổ thông**: Đề cập đến mục tiêu phát triển kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp và thái độ nghề nghiệp cho học sinh, đồng thời nhấn mạnh tính thực hành và phương pháp dạy học tích cực.
- **Khái niệm chính**: Quản lý dạy học nghề phổ thông, nghề phổ thông, phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề, hình thức tổ chức dạy học hợp tác nhóm, kiểm tra đánh giá trong giáo dục nghề nghiệp.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

- **Nguồn dữ liệu**: Thu thập từ 109 khách thể gồm cán bộ quản lý, giáo viên và học viên tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An.
- **Phương pháp thu thập dữ liệu**: Phiếu hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát trực tiếp các hoạt động dạy học và quản lý tại trung tâm.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng thống kê mô tả (tính điểm trung bình, phần trăm) để đánh giá nhận thức, thực trạng và hiệu quả quản lý dạy học nghề phổ thông.
- **Timeline nghiên cứu**: Thực hiện khảo sát và thu thập dữ liệu trong năm học 2018-2019, phân tích và đề xuất biện pháp trong năm 2019.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về tầm quan trọng của dạy học nghề phổ thông**: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò của dạy học nghề phổ thông trong phát triển nguồn nhân lực địa phương. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% học viên có nhận thức tích cực về nghề phổ thông.
- **Thực trạng lập kế hoạch quản lý**: 70% cán bộ quản lý cho biết kế hoạch dạy học nghề phổ thông được xây dựng nhưng chưa thực sự chi tiết và phù hợp với điều kiện thực tế của trung tâm.
- **Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học**: Giáo viên chủ yếu sử dụng phương pháp vấn đáp - đàm thoại (chiếm 65%), trong khi phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề chỉ được áp dụng khoảng 30%. Hình thức tổ chức dạy học theo nhóm chiếm 40%, còn lại là dạy học cả lớp và cá nhân.
- **Kiểm tra, đánh giá dạy học nghề phổ thông**: Khoảng 55% giáo viên và cán bộ quản lý đánh giá việc kiểm tra, đánh giá còn hình thức, chưa phản ánh đúng năng lực thực tế của học viên.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đội ngũ giáo viên chưa đồng đều về năng lực chuyên môn và phương pháp sư phạm, cùng với việc phối hợp giữa các lực lượng giáo dục chưa hiệu quả. So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục nghề nghiệp, kết quả này tương đồng với thực trạng chung tại các trung tâm GDNN - GDTX cấp huyện ở vùng miền núi. Việc áp dụng đa dạng phương pháp dạy học và tăng cường kiểm tra đánh giá thực chất sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học nghề phổ thông. Dữ liệu có thể được trình bày qua bảng so sánh tỷ lệ áp dụng các phương pháp dạy học và biểu đồ nhận thức của các nhóm đối tượng.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Lập kế hoạch quản lý chi tiết và thực tiễn**: Xây dựng kế hoạch dạy học nghề phổ thông phù hợp với điều kiện thực tế trung tâm, cập nhật định kỳ theo nhu cầu địa phương. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban giám đốc trung tâm.
- **Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo viên**: Tổ chức các khóa đào tạo về phương pháp dạy học tích cực, kỹ năng sư phạm và cập nhật kiến thức nghề mới. Mục tiêu tăng tỷ lệ giáo viên áp dụng phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề lên 60% trong 1 năm.
- **Hoàn thiện cơ chế phối hợp với các trường phổ thông**: Thiết lập mối liên kết chặt chẽ giữa trung tâm và các trường THCS, THPT để đồng bộ hoạt động hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Sở GD&ĐT, Ban giám đốc trung tâm.
- **Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập**: Áp dụng các hình thức đánh giá đa dạng, thực chất, phản ánh đúng năng lực nghề nghiệp của học viên. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Ban giám đốc, giáo viên.
- **Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị dạy học**: Kêu gọi nguồn lực từ ngân sách nhà nước, cha mẹ học viên và các tổ chức xã hội để nâng cấp trang thiết bị, phòng học thực hành. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ thiết bị đạt chuẩn lên 80% trong 2 năm.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp**: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp quản lý hiệu quả trong dạy học nghề phổ thông.
- **Giáo viên dạy nghề phổ thông**: Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, đổi mới kiểm tra đánh giá và nâng cao năng lực chuyên môn.
- **Nhà hoạch định chính sách giáo dục**: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách phát triển giáo dục nghề nghiệp phù hợp với thực tiễn địa phương.
- **Học viên và phụ huynh học sinh**: Hiểu rõ vai trò và lợi ích của dạy học nghề phổ thông trong định hướng nghề nghiệp và phát triển bản thân.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Quản lý dạy học nghề phổ thông là gì?**  
Quản lý dạy học nghề phổ thông là quá trình tác động có kế hoạch của người quản lý nhằm tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động dạy học nghề để đạt mục tiêu đào tạo nghề nghiệp cho học sinh.

2. **Tại sao dạy học nghề phổ thông quan trọng ở cấp huyện?**  
Dạy học nghề phổ thông giúp học sinh phát triển kỹ năng nghề nghiệp cơ bản, định hướng nghề nghiệp phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực địa phương và giảm tỷ lệ học sinh bỏ học.

3. **Những phương pháp dạy học nào hiệu quả trong dạy nghề phổ thông?**  
Phương pháp vấn đáp - đàm thoại, phát hiện và giải quyết vấn đề, dạy học hợp tác nhóm và dạy học theo dự án được đánh giá cao về hiệu quả trong việc phát huy tính tích cực và sáng tạo của học viên.

4. **Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến quản lý dạy học nghề phổ thông?**  
Phẩm chất và năng lực của cán bộ quản lý, giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất, chính sách của Nhà nước và ý thức học tập của học viên là những yếu tố ảnh hưởng quan trọng.

5. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả kiểm tra, đánh giá trong dạy học nghề phổ thông?**  
Cần áp dụng đa dạng hình thức đánh giá, tập trung vào đánh giá năng lực thực hành, kỹ năng nghề và thái độ nghề nghiệp, đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa giáo viên, học viên và phụ huynh.

## Kết luận

- Quản lý dạy học nghề phổ thông tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An còn nhiều hạn chế về kế hoạch, phương pháp và kiểm tra đánh giá.  
- Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của dạy học nghề phổ thông tương đối cao, nhưng học viên còn hạn chế.  
- Các yếu tố chủ quan và khách quan như năng lực cán bộ, điều kiện cơ sở vật chất và chính sách ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý thực tiễn, khả thi nhằm nâng cao chất lượng dạy học nghề phổ thông trong trung hạn.  
- Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai bồi dưỡng giáo viên, hoàn thiện cơ chế phối hợp và đổi mới kiểm tra đánh giá để nâng cao hiệu quả đào tạo nghề phổ thông.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương và đất nước!