I. Tổng Quan Quản Lý Dạy Học Âm Nhạc THCS Thuận Bắc
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật có sức hút lớn, mang lại sự thư giãn và nâng cao tâm hồn. Trong chương trình GDPT năm 2018, Âm nhạc là môn học quan trọng, góp phần phát triển toàn diện cho học sinh. Tuy nhiên, thực tế dạy học âm nhạc THCS vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt tại Thuận Bắc, Ninh Thuận. Luận văn này tập trung vào quản lý dạy học âm nhạc tại địa phương, nhằm tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng. Luận văn này sẽ đi sâu vào nghiên cứu thực trạng, tìm hiểu nguyên nhân và đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả hơn, góp phần vào sự phát triển của ngành giáo dục huyện nhà. Theo chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam hiện nay, hệ thống giáo dục, chương trình và phương pháp giáo dục liên tục được đổi mới để cung cấp kiến thức hiện đại, đáp ứng yêu cầu mới phát sinh của nền kinh tế.
1.1. Vai trò của Âm Nhạc trong Giáo Dục THCS
Âm nhạc không chỉ là môn học nghệ thuật, mà còn là phương tiện để giáo dục thẩm mỹ, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), chương trình GDPT hướng đến phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cho người học. Âm nhạc đóng góp vào việc phát triển năng lực thẩm mỹ, khả năng sáng tạo và kỹ năng giao tiếp. Môn âm nhạc có vai trò vô cùng quan trọng trong việc giáo dục toàn diện cho các thế hệ trẻ.
1.2. Mục Tiêu và Phạm Vi Nghiên Cứu Luận Văn
Luận văn này tập trung vào quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc tại các trường THCS thuộc huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận. Mục tiêu chính là nghiên cứu lý luận, khảo sát thực tế và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với điều kiện địa phương. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động dạy học, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy học âm nhạc THCS. Đề tài "Quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc ở các trường trung học cơ sở tại huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận" theo định hướng phát triển năng lực của chương trình GDPT năm 2018 làm đề tài luận văn thạc sĩ.
II. Thực Trạng Dạy Học Âm Nhạc THCS tại Thuận Bắc
Thực tế dạy học âm nhạc tại các trường THCS ở Thuận Bắc, Ninh Thuận còn nhiều hạn chế. Môn Âm nhạc thường bị xem nhẹ so với các môn học khác. Cơ sở vật chất thiếu thốn, đội ngũ giáo viên còn hạn chế về chuyên môn và kinh nghiệm. Phương pháp dạy học còn đơn điệu, chưa phát huy được tính sáng tạo của học sinh. Các hoạt động ngoại khóa âm nhạc chưa được quan tâm đúng mức. Do đó, chất lượng dạy học âm nhạc chưa đạt được hiệu quả cao như mong muốn. Luận văn đã trình bày về công tác quản lý dạy học môn Âm nhạc ở các trường THCS tại huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận đã đạt được những kết quả, những thành tựu nhất định. Điều này đã góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng toàn diện cho nhà trường nói riêng và ngành GD-ĐT của huyện nhà nói chung.
2.1. Đánh Giá Mục Tiêu và Nội Dung Dạy Học Hiện Tại
Việc thực hiện mục tiêu dạy học âm nhạc THCS chưa đạt hiệu quả cao. Nội dung dạy học còn nặng về lý thuyết, ít thực hành. Các bài tập âm nhạc còn khô khan, chưa hấp dẫn học sinh. Tài liệu âm nhạc còn thiếu và chưa phù hợp với điều kiện địa phương. Điều này dẫn đến việc học sinh ít hứng thú với môn học và khó tiếp thu kiến thức. Hơn nữa còn tồn tại, hạn chế nhất định về nhận thức đến năng lực tổ chức các hoạt động dạy học và kiểm tra, đánh giá.
2.2. Phương Pháp Dạy Học và Kiểm Tra Đánh Giá Âm Nhạc
Phương pháp dạy học âm nhạc còn đơn điệu, chủ yếu là thuyết trình và minh họa. Ít sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, phát huy tính chủ động của học sinh. Hình thức kiểm tra đánh giá còn mang tính hình thức, chưa đánh giá được năng lực thực tế của học sinh. Cần đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá để nâng cao hiệu quả dạy học âm nhạc THCS.
2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc
Yếu tố chủ quan bao gồm: Nhận thức về vai trò của môn Âm nhạc; Trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm của giáo viên; Tinh thần trách nhiệm của cán bộ quản lý. Yếu tố khách quan bao gồm: Điều kiện kinh tế xã hội; Sự quan tâm của phụ huynh và cộng đồng; Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; Chương trình, sách giáo khoa.
III. Bí Quyết Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Dạy Học Âm Nhạc
Để nâng cao hiệu quả quản lý dạy học âm nhạc tại Thuận Bắc, Ninh Thuận, cần có các giải pháp đồng bộ. Cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm cho giáo viên. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh. Tăng cường các hoạt động ngoại khóa âm nhạc. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng để tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh. Dựa trên cơ sở lý luận ở chương 1 và kết quả khảo sát chương 2 về công tác quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc ở các trường trung học cơ sở tại huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, tác giả đã tiến hành đề xuất các biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc ở các trường trung học cơ sở tại huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận.
3.1. Xây Dựng Kế Hoạch Dạy Học Khoa Học và Cụ Thể
Kế hoạch dạy học âm nhạc cần được xây dựng một cách khoa học, bám sát chương trình và phù hợp với điều kiện thực tế của trường. Kế hoạch cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Cần có sự tham gia của giáo viên, cán bộ quản lý và các chuyên gia âm nhạc trong quá trình xây dựng kế hoạch. Để khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc.
3.2. Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học Âm Nhạc THCS
Cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, lấy học sinh làm trung tâm. Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động thực hành, sáng tạo âm nhạc. Sử dụng các phương tiện trực quan sinh động để thu hút sự chú ý của học sinh. Tạo môi trường học tập vui vẻ, thân thiện và khuyến khích sự hợp tác giữa học sinh. Các biện pháp bao gồm: Biện pháp 1: Lập kế hoạch dạy học môn Âm nhạc khoa học, cụ thể, hiệu quả; Biện pháp 2: Đẩy mạnh công tác tổ chức thực hiện hoạt động dạy học môn Âm nhạc cho học sinh.
3.3. Nâng cao năng lực quản lý hoạt động dạy học môn Âm nhạc
Biện pháp 5: Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ quản lý đối với hoạt động dạy học môn Âm nhạc. Cần phải nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý về vai trò, vị trí của môn Âm nhạc trong nhà trường. Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý chuyên môn cho cán bộ quản lý. Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và các tổ chức xã hội.
IV. Hướng Dẫn Tổ Chức Hoạt Động Âm Nhạc Ngoại Khóa Hấp Dẫn
Các hoạt động ngoại khóa âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng khiếu và đam mê âm nhạc của học sinh. Cần tổ chức các câu lạc bộ âm nhạc, các buổi biểu diễn văn nghệ, các cuộc thi âm nhạc. Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động âm nhạc truyền thống của địa phương. Tạo điều kiện cho học sinh giao lưu, học hỏi kinh nghiệm từ các nghệ sĩ, nhạc sĩ chuyên nghiệp. Đồng thời cần phải tiến hành một cách đồng bộ thì mới mang lại hiệu quả đối với hoa ̣t đô ̣ng dạy học môn Âm nhạc ở các trường trung học cơ sở tại huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận.
4.1. Lựa Chọn Nội Dung và Hình Thức Tổ Chức Phù Hợp
Nội dung các hoạt động ngoại khóa cần đa dạng, phong phú và phù hợp với sở thích của học sinh. Có thể tổ chức các hoạt động như hát, múa, chơi nhạc cụ, sáng tác ca khúc, tìm hiểu về âm nhạc truyền thống. Hình thức tổ chức cần linh hoạt, sáng tạo, có thể là các buổi sinh hoạt câu lạc bộ, các buổi biểu diễn, các cuộc thi, các chuyến tham quan. Các câu lạc bộ âm nhạc, các buổi biểu diễn văn nghệ, các cuộc thi âm nhạc.
4.2. Phát Huy Tính Sáng Tạo và Chủ Động Của Học Sinh
Khuyến khích học sinh tự xây dựng chương trình, tự thiết kế trang phục, tự dàn dựng tiết mục biểu diễn. Tạo điều kiện cho học sinh thể hiện tài năng và đam mê âm nhạc của mình. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và tạo động lực cho học sinh. Bên cạnh đó, Khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động âm nhạc truyền thống của địa phương.
V. Kết Quả Nghiên Cứu Giải Pháp Cho Dạy Học Âm Nhạc THCS
Nghiên cứu đã chỉ ra những hạn chế trong quản lý dạy học âm nhạc tại Thuận Bắc, Ninh Thuận và đề xuất các giải pháp khắc phục. Kết quả khảo sát cho thấy, các giải pháp được đề xuất có tính khả thi cao và được đánh giá cao bởi giáo viên và cán bộ quản lý. Nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của âm nhạc trong giáo dục và thúc đẩy sự quan tâm của cộng đồng đến môn học này. Các biê ̣n pháp đã đươ ̣c tổ chức khảo nghiê ̣m tính cầ n thiế t và khả thi ta ̣i 07 trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận và đươ ̣c đánh giá khá cầ n thiế t và khả thi cao.
5.1. Đánh Giá Tính Cần Thiết và Khả Thi Của Biện Pháp
Các biện pháp đề xuất đã được khảo sát tính cần thiết và tính khả thi tại các trường THCS trên địa bàn huyện Thuận Bắc. Kết quả cho thấy, các biện pháp đều được đánh giá là cần thiết và có tính khả thi cao. Điều này chứng tỏ các giải pháp đề xuất phù hợp với điều kiện thực tế và có thể áp dụng hiệu quả trong quá trình quản lý dạy học âm nhạc.
5.2. Khuyến Nghị và Đề Xuất Cho Tương Lai Giáo Dục
Nghiên cứu đề xuất các cấp quản lý giáo dục cần tăng cường đầu tư cho dạy học âm nhạc, đặc biệt là cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên. Cần có chính sách hỗ trợ giáo viên âm nhạc nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm. Khuyến khích các trường THCS xây dựng môi trường học tập âm nhạc thân thiện, sáng tạo và phát huy tính tích cực của học sinh.
