I. Tổng Quan Về Quản Lý Bồi Dưỡng Giáo Dục Hòa Nhập
Giáo dục hòa nhập (GDHN) là một xu thế tất yếu, hướng đến sự bình đẳng cho trẻ khuyết tật (TKT). Mục tiêu là giúp trẻ phát triển khả năng, hòa nhập cộng đồng, và đảm bảo quyền học tập bình đẳng. GDHN không chỉ là vấn đề nhân đạo, mà còn là sự thể hiện quyền bình đẳng được công nhận bởi các công ước quốc tế và luật pháp Việt Nam. Theo Thông tư số 08 của Bộ GD-ĐT, GDHN là hướng đi chủ yếu để bảo đảm sự bình đẳng, công bằng trong giáo dục TKT nhằm đạt được mục tiêu: “Được phát triển khả năng của bản thân, được hoà nhập và tăng cơ hội đóng góp cho cộng đồng; đảm bảo quyền học tập bình đẳng, chất lượng và phù hợp với đặc điểm, khả năng của người khuyết tật”. Vì vậy, việc GDHN TKT trên địa bàn tỉnh Điện Biên được coi là nhiệm vụ hết sức quan trọng và cần được quan tâm. Giáo viên mầm non (GVMN) đóng vai trò trung tâm, đòi hỏi các trường phải thực hiện bồi dưỡng năng lực (BDNL) GDHN để trang bị kiến thức và kỹ năng chuyên môn cần thiết. Bài viết này tổng quan về các nghiên cứu đã có về BDNL GDHN và quản lý hoạt động này trong bối cảnh giáo dục mầm non ở Điện Biên. GDHN là xu thế và là một sự tất yếu, với quan điểm về GDHN xuyên suốt trong việc nhìn nhận, đánh giá đúng, tích cực về TKT, các chính sách ban hành đảm bảo trẻ được tham gia hoà nhập trong gia đình, nhà trường và cộng đồng, phát huy đúng khả năng của mình một cách tốt nhất.
1.1. Nghiên Cứu Về Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non Điện Biên
Đã có nhiều nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên mầm non Điện Biên nói chung và BDNL GDHN nói riêng. Các nghiên cứu này tập trung vào việc xác định khó khăn mà giáo viên gặp phải khi thực hiện GDHN và đề xuất các biện pháp hỗ trợ. Các nghiên cứu cũng chỉ ra tầm quan trọng của việc tăng cường ngân sách và tổ chức các lớp tập huấn để nâng cao năng lực hòa nhập cho giáo viên. Trong báo cáo tổng kết đề tài “NC thực trạng và giải pháp GD hòa nhập cho TKT tuổi mẫu giáo” (2004) tác giả Phan Thị Ngọc Anh đã đề cập đến vấn đề BD NL GDHN cho GVMN. Theo đó tác giả kiến nghị những giải pháp như tăng cường ngân sách, tăng cường các lớp tập huấn đề BD cho các GVMN NL hòa nhập để ứng dụng vào việc nuôi dạy trẻ MN [1].
1.2. Quản Lý Bồi Dưỡng Năng Lực Giáo Dục Hòa Nhập
Các nghiên cứu về quản lý giáo dục hòa nhập cũng đóng góp vào việc xây dựng khung lý thuyết cho BDNL GDHN. Các nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò của cán bộ quản lý trong việc xây dựng kế hoạch chiến lược bồi dưỡng, khảo sát nhu cầu của giáo viên, và đánh giá hiệu quả của các chương trình bồi dưỡng. Trong “Giáo trình quản lí GD hòa nhập” (2010), tác giả Nguyễn Xuân Hải đã cung cấp những kiến thức cơ bản, là tài liệu tham khảo giúp người đọc có những hình dung về quản lí GDHN. Tác giả cũng đã thể hiện sự kế thừa khi thiết kế giáo trình gồm 3 phần: Phần 1: GDHN; Phần 2: Quản lí GDHN; Phần 3: Hỗ trợ quản lí GDHN [10].
II. Thực Trạng Bồi Dưỡng Giáo Dục Hòa Nhập Tại Điện Biên
Mặc dù có những nỗ lực đáng kể, việc BDNL cho đội ngũ giáo viên GDHN TKT tại các trường mầm non ở Điện Biên vẫn còn nhiều hạn chế. Công tác quy hoạch và lập kế hoạch chưa thực sự chú trọng đến việc BD cho giáo viên GDHN. Cán bộ quản lý chưa quan tâm đầy đủ đến việc xây dựng kế hoạch chiến lược BD, cũng như khảo sát, đánh giá năng lực hiện tại và nhu cầu của giáo viên. Điều này dẫn đến việc các chương trình BD chưa thực sự đáp ứng nhu cầu thực tế của giáo viên. Trong QL, công tác quy hoạch, kế hoạch chưa thực sự chú trọng đúng mức tới việc BD cho đội ngũ giáo viên GDHN. Cán bộ quản lý chưa thực sự quan tâm chỉ đạo xây dựng KH chiến lược BD nhưng khi lập KH nhà quản lý chưa chỉ đạo tiến hành khảo sát, ĐG NL hiện tại cũng như xác định nhu cầu, mục tiêu BDNL GDHN cho GVMN, thậm chí chưa tiến hành so sánh với các tiêu chí ĐG đã xác định để phân tích sự thiếu hụt, nguyên nhân yếu kém về các NL của GV nhằm xây dựng KH BD GV theo nhu cầu và có hiệu quả cao.
2.1. Nội Dung Và Hình Thức Bồi Dưỡng Chưa Phong Phú
Trong quá trình tổ chức thực hiện, công tác đào tạo và BD cho đội ngũ giáo viên dạy học hòa nhập còn chưa thường xuyên, nội dung và hình thức đào tạo chưa phong phú. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu và vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tế giảng dạy của giáo viên. Trong tổ chức thực hiện, công tác đào tạo, BD đội ngũ giáo viên dạy học hòa nhập cho giáo viên còn chưa thường xuyên, nội dung, hình thức đào tạo chưa phong phú.
2.2. Thiếu Kiểm Tra Đánh Giá Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non
Công tác kiểm tra và đánh giá chưa được thực hiện thường xuyên, đặc biệt là việc đánh giá phản ứng của người học và kết quả học tập của học viên. Đây là một hoạt động quan trọng giúp cán bộ quản lý nắm bắt thông tin kịp thời, theo dõi quá trình thực hiện và đánh giá kết quả BDNL GDHN cho giáo viên. Công tác kiểm tra, ĐG chưa thực hiện thường xuyên các ND như ĐG phản ứng của người học, ĐG kết quả học tập của học viên trong khi đây là HĐ giúp CBQL nắm bắt thông tin kịp thời, theo dõi quá trình thực hiện và ĐG kết quả thực hiện BDNL GDHN cho GVMN,.….
III. Giải Pháp Nâng Cao Năng Lực Giáo Dục Hòa Nhập Điện Biên
Để khắc phục những hạn chế trên, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả để nâng cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng NL GDHN cho GVMN tại Điện Biên. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức về GDHN, xây dựng đội ngũ bồi dưỡng chất lượng, đa dạng hóa phương pháp và hình thức bồi dưỡng, ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong bồi dưỡng, và đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá. Thông tư số 08 của Bộ GD-ĐT đã xác định, GDHN là hướng đi chủ yếu bảo đảm sự bình đẳng, công bằng trong giáo dục TKT nhằm đạt được mục tiêu: “Được phát triển khả năng của bản thân, được hoà nhập và tăng cơ hội đóng góp cho cộng đồng; đảm bảo quyền học tập bình đẳng, chất lượng và phù hợp với đặc điểm, khả năng của người khuyết tật”. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Quản lý bồi dưỡng năng lực giáo dục hoà nhập cho giáo viên ở các trường mầm non thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên” làm vấn đề nghiên cứu của mình.
3.1. Nâng Cao Nhận Thức Về Giáo Dục Hòa Nhập Mầm Non
Cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của nhà trường và cộng đồng về vai trò và ý nghĩa của GDHN. Tổ chức các hội thảo, buổi nói chuyện, và các hoạt động ngoại khóa để giới thiệu về GDHN và chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Chỉ đạo thực hiện hoạt động nâng cao nhận thức về giáo dục hòa nhập cho nhà trường và cộng đồng. TKT cũng như các trẻ em khác - là đối tượng cần được quan tâm hàng đầu; bên cạnh đó, TKT còn cần được chăm sóc một cách đặc biệt, trẻ được hưởng mọi quyền lợi như những trẻ bình thường, được học với môi trường bình thường, được hòa nhập vui chơi như bao trẻ bình thường khác, đó là việc làm mang tính nhân đạo, thể hiện quyền bình đẳng mà công ước Quốc tế, Luật Giáo dục (2019), Luật Trẻ em (2016) thừa nhận.
3.2. Xây Dựng Lực Lượng Bồi Dưỡng Giáo Viên Điện Biên
Xây dựng đội ngũ chuyên gia và giáo viên cốt cán có kinh nghiệm trong lĩnh vực GDHN để thực hiện công tác bồi dưỡng. Phát triển các tài liệu bồi dưỡng chuyên môn, phù hợp với điều kiện thực tế của Điện Biên. Chỉ đạo xây dựng lực lượng bồi dưỡng, nội dung bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên mầm non về giáo dục hoà nhập.
IV. Ứng Dụng Phương Pháp Bồi Dưỡng Giáo Dục Hòa Nhập Mới
Đa dạng hóa các phương pháp và hình thức tổ chức bồi dưỡng, bao gồm tập huấn, hội thảo, thực hành tại lớp học, và chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên. Ứng dụng CNTT trong bồi dưỡng, sử dụng các phần mềm, ứng dụng, và nền tảng trực tuyến để cung cấp kiến thức và kỹ năng cho giáo viên một cách linh hoạt và hiệu quả. Chỉ đạo đa dạng hóa phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực giáo dục hòa nhập cho giáo viên mầm non. Tại tỉnh Điện Biên, hàng năm có hàng trăm TKT đang theo học tại các trường được thụ hưởng chính sách theo Thông tư số 42/2013 của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính quy định chính sách về giáo dục đối với người khuyết tật.
4.1. Phát Triển Tài Liệu Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non Điện Biên
Phát triển các tài liệu bồi dưỡng chuyên môn, phù hợp với điều kiện thực tế của Điện Biên. Các em thuộc nhiều dạng khuyết tật khác nhau, như: Khuyết tật vận động, khuyết tật bộ phận (khiếm thị, câm, điếc, 1 rối loạn phát triển ngôn ngữ, chậm phát triển trí tuệ…). Việc giáo dục để TKT hòa nhập bắt kịp với bạn bè cùng nhóm tuổi là công việc hết sức khó khăn và vất vả. Đặc biệt, trong GDHN TKT thì GVMN là chủ thể trực tiếp, đóng vai trò quan trọng trong thực hiện nhằm đảm bảo đạt được hiệu quả, mục tiêu của GDHN đặt ra.
4.2. Ứng Dụng Công Nghệ Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non Điện Biên
Ứng dụng CNTT trong bồi dưỡng, sử dụng các phần mềm, ứng dụng, và nền tảng trực tuyến để cung cấp kiến thức và kỹ năng cho giáo viên một cách linh hoạt và hiệu quả. Chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin trong bồi dưỡng năng lực giáo dục hòa nhập cho giáo viên các trường mầm non. Tuy nhiên, để đảm bảo đội ngũ giáo viên thực hiện GDHN, các trường phải thực hiện BDNL GDHN cho giáo viên đảm bảo trang bị kiến thức và kĩ năng nghề nghiệp chuyên môn thuộc lĩnh vực GDHN TKT mầm non…
V. Đổi Mới Kiểm Tra Đánh Giá Bồi Dưỡng Giáo Viên Hòa Nhập
Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng, sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng như quan sát, phỏng vấn, và kiểm tra thực hành. Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá cụ thể và khách quan để đánh giá năng lực của giáo viên sau khi tham gia bồi dưỡng. Việc xây dựng đội ngũ chuyên gia và giáo viên cốt cán có kinh nghiệm trong lĩnh vực GDHN để thực hiện công tác bồi dưỡng cũng rất cần thiết. Đồng thời cần phát triển các tài liệu bồi dưỡng chuyên môn, phù hợp với điều kiện thực tế của Điện Biên. Chỉ đạo đổi mới kiếm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục hoà nhập cho giáo viên mầm non.
5.1. Kiểm Tra Đánh Giá Giáo Dục Hòa Nhập Điện Biên Khách Quan
Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá cụ thể và khách quan để đánh giá năng lực của giáo viên sau khi tham gia bồi dưỡng. Mặc dù vậy, việc BDNL cho đội ngũ giáo viên GDHN TKT tại các mầm non tỉnh Biện Biên vẫn còn những hạn chế.
5.2. Đánh Giá Đa Dạng Bồi Dưỡng Giáo Viên Mầm Non
Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng, sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng như quan sát, phỏng vấn, và kiểm tra thực hành. Trong QL, công tác quy hoạch, kế hoạch chưa thực sự chú trọng đúng mức tới việc BD cho đội ngũ giáo viên GDHN.
VI. Kết Luận Về Bồi Dưỡng Giáo Dục Hòa Nhập Điện Biên
Nâng cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng năng lực giáo dục hòa nhập cho GVMN tại Điện Biên là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Bằng cách thực hiện các giải pháp đồng bộ và hiệu quả, chúng ta có thể tạo ra một môi trường giáo dục hòa nhập chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của trẻ khuyết tật và góp phần xây dựng một xã hội công bằng và nhân văn. Các giải pháp cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, xây dựng đội ngũ, đa dạng hóa phương pháp, ứng dụng CNTT, và đổi mới kiểm tra, đánh giá. Cán bộ quản lý chưa thực sự quan tâm chỉ đạo xây dựng KH chiến lược BD nhưng khi lập KH nhà quản lý chưa chỉ đạo tiến hành khảo sát, ĐG NL hiện tại cũng như xác định nhu cầu, mục tiêu BDNL GDHN cho GVMN, thậm chí chưa tiến hành so sánh với các tiêu chí ĐG đã xác định để phân tích sự thiếu hụt, nguyên nhân yếu kém về các NL của GV nhằm xây dựng KH BD GV theo nhu cầu và có hiệu quả cao.
6.1. Tương Lai Bồi Dưỡng Giáo Dục Hòa Nhập Điện Biên
Cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp, hình thức bồi dưỡng mới, phù hợp với sự phát triển của khoa học và công nghệ. Trong tổ chức thực hiện, công tác đào tạo, BD đội ngũ giáo viên dạy học hòa nhập cho giáo viên còn chưa thường xuyên, nội dung, hình thức đào tạo chưa phong phú.
6.2. Kiến Nghị Về Giáo Dục Hòa Nhập Điện Biên
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, nhà trường, giáo viên, phụ huynh, và cộng đồng để thực hiện tốt công tác GDHN. Công tác kiểm tra, ĐG chưa thực hiện thường xuyên các ND như ĐG phản ứng của người học, ĐG kết quả học tập của học viên trong khi đây là HĐ giúp CBQL nắm bắt thông tin kịp thời, theo dõi quá trình thực hiện và ĐG kết quả thực hiện BDNL GDHN cho GVMN,.…
