Quan Hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ Từ Năm 2011 Đến Năm 2020

• Tác giả: Hoàng Thị Mai Phương
• Người hướng dẫn: TS. Kiều Thanh Nga
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quan hệ quốc tế
• Đề tài: Quan Hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ Giai Đoạn 2011-2020: Phân Tích và Đánh Giá
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUAN HỆ Ả RẬP XÊ ÚT – MỸ
• 1.1. Yếu tố quốc tế và khu vực
• 1.1.1. Yếu tố quốc tế
• 1.1.1.1. Bối cảnh chính trị, kinh tế thế giới
• 2. CHƯƠNG 2: QUAN HỆ Ả RẬP XÊ ÚT - MỸ GIAI ĐOẠN 2011 ĐẾN NĂM 2020. TRONG LĨNH VỰC CHÍNH TRỊ - NGOẠI GIAO
• 2.1. Trong lĩnh vực kinh tế
• 2.2. Trong lĩnh vực an ninh - quân sự
• 2.3. Trong hợp tác giải quyết các vấn đề trong khu vực
• 2.4. Trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và các lĩnh vực khác
• 3. CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ QUAN HỆ Ả RẬP XÊ ÚT - MỸ TỪ 2011 ĐẾN 2020 VÀ TRIỂN VỌNG
• 3.1. Đánh giá quan hệ Ả rập Xê út - Mỹ từ năm 2011 đến 2020
• 3.2. Kết quả đạt được
• 3.3. Những vấn đề đặt ra
• 3.4. Tác động của mối quan hệ Ả rập Xê út – Mỹ đến khu vực và thế giới
• 3.5. Triển vọng quan hệ Ả rập Xê út - Mỹ trong thời gian tới
• 3.6. Các yếu tố tác động đến quan hệ Ả rập Xê út - Mỹ
• 3.7. Triển vọng quan hệ Ả rập Xê út – Mỹ
• 3.8. Hàm ý cho Việt Nam
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quan Hệ Ả Rập Xê Út Mỹ 2011 2020

Mối quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ từ lâu đã được biết đến là mối quan hệ đồng minh chiến lược, bất chấp những sự khác biệt giữa một quốc gia theo chế độ quân chủ và một quốc gia cộng hòa lập hiến. Hơn 80 năm trôi qua kể từ khi quan hệ chính trị - ngoại giao chính thức được thiết lập vào năm 1933, hai nước luôn được duy trì mối quan hệ chặt chẽ và Ả Rập Xê Út vẫn là một trong những đồng minh thân cận của Mỹ tại khu vực Trung Đông. Mối quan hệ này dựa trên thỏa thuận đã ký kết vào năm 1945 trên chiến hạm US Quincy giữa Tổng thống Mỹ Franklin Delano Roosevelt và Nhà Vua thời bấy giờ của Ả Rập Xê Út Abdelaziz ben Abderrahmane Al Saud (hay còn gọi là Ibn Saud). Theo thỏa thuận đó, Ả Rập Xê Út cung cấp dầu lửa cho Mỹ, đổi lại, Mỹ bảo đảm an ninh cho Ả Rập Xê Út.

1.1. Lịch Sử Quan Hệ Liên Minh Ả Rập Xê Út Mỹ

Kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ II, Ả Rập Xê Út và Mỹ đã ủng hộ nhau để bình ổn giá dầu, kiểm soát trữ lượng dầu tại các mỏ dầu và quá trình vận chuyển dầu trên Vịnh Ba Tư, đồng thời giữ gìn sự ổn định tại các nền kinh tế của các nước phương Tây nơi Ả Rập Xê Út đã đầu tư. Cho đến nay, Ả Rập Xê Út là một trong những đồng minh thân thiết nhất, là đối tác kinh tế mạnh nhất và là đối tác chiến lược quan trọng của Mỹ ở Trung Đông.

1.2. Thách Thức Trong Quan Hệ Ả Rập Xê Út Hoa Kỳ

Mặc dù vậy, mối quan hệ đồng minh thân thiết giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ cũng đã trải qua những thách thức như cấm vận dầu mỏ năm 1973 hay khủng bố ở Mỹ ngày 11 tháng 9. Đặc biệt, kể từ khi diễn ra cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội ở khu vực Bắc Phi - Trung Đông diễn ra vào cuối năm 2010 đầu năm 2011 (hay còn gọi là “Mùa xuân Ả Rập”), với những làn sóng biểu tình phản đối chính quyền độc tài tại khắp các nước Ả Rập, mối quan hệ giữa 2 nước cũng vì thế mà có những bước ngoặt, đẩy quan hệ giữa Ả Rập Xê Út - Mỹ vào những khó khăn mới.

II. Yếu Tố Quốc Tế Tác Động Quan Hệ Ả Rập Xê Út Mỹ

Năm 2011 cũng là năm đánh dấu sự sụp đổ của rất nhiều chính quyền các nước Ả Rập do kết quả của “Mùa xuân Ả Rập”, kéo theo đó là các hệ lụy to lớn ảnh hưởng trực tiếp đến các quốc gia tại khu vực Trung Đông – Bắc Phi, trong đó có Ả Rập Xê Út – người “anh cả” của cộng đồng các nước Ả Rập Hồi giáo tại khu vực này. Có thể nói, những diễn biến khó đoán định của khu vực Bắc Phi – Trung Đông sau hệ lụy của cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội cùng với sự tham gia của Mỹ vào khu vực từ năm 2011 đến nay đã đẩy mối quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ rơi vào những vòng xoáy phức tạp, đặt ra nhiều thách thức cho mối quan hệ này và có tác động lớn đến mối quan hệ đồng minh lâu năm giữa hai nước.

2.1. Ảnh Hưởng Của Khủng Hoảng Chính Trị Mùa Xuân Ả Rập

Ả Rập Xê Út là quốc gia có vai trò quan trọng ở khu vực, mối quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ không chỉ tác động đến hai nước mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực Bắc Phi - Trung Đông. Việc nghiên cứu quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ trong bối cảnh này để tìm hiểu chính sách, chiến lược trong quan hệ giữa hai bên được thể hiện ở các lĩnh vực cụ thể để từ đó đánh giá, dự báo triển vọng quan hệ trong thời gian tới, những tác động và hàm ý cho Việt Nam là cần thiết.

2.2. Tình Hình Kinh Tế Thế Giới Ảnh Hưởng Đến Saudi Arabia United States relations

Đầu năm 2011, kinh tế thế giới có nhiều diễn biến hết sức phức tạp, chịu ảnh hưởng sâu sắc của các cuộc biến động chính trị ở Bắc Phi – Trung Đông, các thảm họa thiên nhiên. Khủng hoảng nợ công tiếp tục phủ bóng đen lên khu vực Châu Âu. Căng thẳng nợ công tại các nước phát triển đang ngày càng trầm trọng hơn. Năm 2011, tỉ lệ nợ công bình quân tại các nước đang phát triển đã lớn hơn 100% GDP, đặc biệt là các nước trong khu vực Châu Âu. Đối với Mỹ, những khoản chi tiêu khổng lồ trong các gói kích thích được triển khai để vực dậy nền kinh tế sau khủng hoảng đã khiến vấn đề nợ...

III. Phân Tích Quan Hệ Kinh Tế Ả Rập Xê Út Mỹ 2011 2020

Mối quan hệ kinh tế giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ là một trụ cột quan trọng trong quan hệ song phương. Dầu mỏ đóng vai trò trung tâm, với Ả Rập Xê Út là nhà sản xuất và xuất khẩu dầu lớn, cung cấp một phần đáng kể cho nhu cầu năng lượng của Mỹ. Các hoạt động thương mại khác, bao gồm xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, cũng góp phần làm sâu sắc thêm mối quan hệ kinh tế này. Đầu tư từ cả hai phía cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.

3.1. Vai Trò Dầu Mỏ Trong US Saudi relations

Dầu mỏ là yếu tố then chốt trong quan hệ kinh tế giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ. Ả Rập Xê Út, với trữ lượng dầu mỏ lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung năng lượng cho Mỹ. Mối quan hệ này đã tồn tại hàng thập kỷ và vẫn là một yếu tố quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ ở Trung Đông.

3.2. Giao Dịch Thương Mại Giữa Mỹ Và Ả Rập Xê Út

Ngoài dầu mỏ, Mỹ và Ả Rập Xê Út cũng có quan hệ thương mại đáng kể. Mỹ xuất khẩu sang Ả Rập Xê Út nhiều loại hàng hóa và dịch vụ, bao gồm thiết bị quân sự, máy móc, và công nghệ. Ả Rập Xê Út nhập khẩu từ Mỹ nhiều loại hàng hóa tiêu dùng và công nghiệp.

3.3. Đầu Tư Của Mỹ Vào Saudi Arabia và Ngược Lại

Đầu tư là một khía cạnh quan trọng khác của quan hệ kinh tế giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út. Các công ty Mỹ đầu tư vào nhiều lĩnh vực ở Ả Rập Xê Út, bao gồm năng lượng, cơ sở hạ tầng và tài chính. Ả Rập Xê Út cũng đầu tư vào Mỹ, chủ yếu thông qua việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ và các tài sản khác.

IV. Hợp Tác An Ninh và Quân Sự Ả Rập Xê Út Mỹ

Hợp tác an ninh và quân sự là một khía cạnh then chốt của quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ. Hai nước có chung lợi ích trong việc duy trì ổn định khu vực, chống khủng bố và đối phó với các mối đe dọa an ninh khác. Mỹ cung cấp cho Ả Rập Xê Út vũ khí, huấn luyện quân sự và hỗ trợ tình báo. Hai nước cũng hợp tác chặt chẽ trong các nỗ lực chống khủng bố.

4.1. Bán Vũ Khí Giữa Hoa Kỳ Và Saudi Arabia

Mỹ là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Ả Rập Xê Út. Các thương vụ bán vũ khí này đóng góp đáng kể vào quan hệ kinh tế giữa hai nước và giúp Ả Rập Xê Út tăng cường khả năng phòng thủ của mình.

4.2. Huấn Luyện Quân Sự Và Hỗ Trợ Tình Báo

Mỹ cung cấp cho Ả Rập Xê Út huấn luyện quân sự và hỗ trợ tình báo. Sự hợp tác này giúp Ả Rập Xê Út nâng cao năng lực quân sự và tăng cường khả năng đối phó với các mối đe dọa an ninh.

4.3. Hợp Tác Chống Khủng Bố Trung Đông

Mỹ và Ả Rập Xê Út hợp tác chặt chẽ trong các nỗ lực chống khủng bố. Hai nước chia sẻ thông tin tình báo và phối hợp các hoạt động chống khủng bố. Ả Rập Xê Út cũng đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại các nhóm khủng bố như Al-Qaeda và IS.

V. Chính Sách Đối Ngoại Của Mỹ Ảnh Hưởng Tới Saudi Arabia

Chính sách đối ngoại của Mỹ tại Trung Đông, đặc biệt là liên quan đến Iran và vấn đề Palestine, có tác động đáng kể đến quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ. Sự khác biệt trong quan điểm về những vấn đề này đôi khi gây căng thẳng trong quan hệ song phương. Tuy nhiên, cả hai nước đều nhận thức được tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ đối tác chiến lược.

5.1. Thỏa Thuận Hạt Nhân Iran Và Saudi foreign policy

Ả Rập Xê Út bày tỏ lo ngại về thỏa thuận hạt nhân Iran, cho rằng nó không đủ để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Chính sách cứng rắn hơn của chính quyền Trump đối với Iran được Ả Rập Xê Út hoan nghênh.

5.2. Vấn Đề Palestine Và Quan Điểm Của US foreign policy

Ả Rập Xê Út ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Palestine-Israel. Chính sách của Mỹ về vấn đề này đôi khi khác biệt so với quan điểm của Ả Rập Xê Út, gây ra căng thẳng trong quan hệ song phương.

5.3. Tình Hình Nhân Quyền Saudi Arabia Ảnh Hưởng US policy

Tình hình nhân quyền ở Ả Rập Xê Út là một vấn đề gây tranh cãi trong quan hệ với Mỹ. Các tổ chức nhân quyền chỉ trích Ả Rập Xê Út về việc hạn chế tự do ngôn luận, đàn áp các nhà hoạt động và phân biệt đối xử với phụ nữ. Chính phủ Mỹ đôi khi bày tỏ lo ngại về những vấn đề này, nhưng hiếm khi gây áp lực mạnh mẽ lên Ả Rập Xê Út.

VI. Đánh Giá Triển Vọng Quan Hệ Ả Rập Xê Út Mỹ

Mặc dù có những thách thức, quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ vẫn là một mối quan hệ đối tác chiến lược quan trọng. Cả hai nước đều có lợi ích trong việc duy trì ổn định khu vực, chống khủng bố và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong tương lai, quan hệ này có thể sẽ tiếp tục phát triển, mặc dù không tránh khỏi những thăng trầm.

6.1. Các yếu tố tác động đến quan hệ Ả rập Xê út Mỹ

Một số yếu tố có thể tác động đến quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ trong tương lai, bao gồm: sự trỗi dậy của Trung Quốc, sự thay đổi trong chính sách năng lượng của Mỹ, tình hình chính trị nội bộ ở Ả Rập Xê Út và diễn biến ở khu vực Trung Đông.

6.2. Triển vọng quan hệ Ả rập Xê út Mỹ

Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ có thể sẽ tiếp tục phát triển theo hướng hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực như an ninh, kinh tế và năng lượng. Tuy nhiên, những khác biệt về quan điểm và giá trị cũng có thể gây ra căng thẳng trong quan hệ song phương.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2020, quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ đã trải qua nhiều biến động phức tạp, chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các sự kiện chính trị, kinh tế và xã hội trong khu vực Trung Đông – Bắc Phi cũng như trên toàn cầu. Theo số liệu của IMF, GDP của Ả Rập Xê Út năm 2013 đạt khoảng 746 tỷ USD, giữ vị trí nền kinh tế lớn nhất khu vực, trong khi Mỹ vẫn là nền kinh tế số một thế giới với GDP khoảng 21.440 tỷ USD năm 2019, chiếm 23,6% tổng GDP toàn cầu. Mối quan hệ đồng minh chiến lược giữa hai quốc gia này dựa trên thỏa thuận lịch sử từ năm 1945, trong đó Ả Rập Xê Út cung cấp dầu mỏ cho Mỹ đổi lại sự bảo đảm an ninh.

Tuy nhiên, từ sau cuộc “Mùa xuân Ả Rập” năm 2011, khu vực Trung Đông – Bắc Phi chứng kiến nhiều biến động chính trị xã hội, làm thay đổi cục diện quyền lực và ảnh hưởng trực tiếp đến quan hệ Ả Rập Xê Út – Mỹ. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích các yếu tố quốc tế, khu vực và nội bộ tác động đến quan hệ hai nước trong giai đoạn này, đánh giá các lĩnh vực hợp tác chính trị - ngoại giao, kinh tế, an ninh - quân sự, đồng thời dự báo triển vọng quan hệ trong tương lai. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2011-2020, với trọng tâm là các chính sách và sự kiện nổi bật ảnh hưởng đến mối quan hệ song phương, có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu rõ vai trò chiến lược của Ả Rập Xê Út và Mỹ tại Trung Đông cũng như tác động đến an ninh khu vực và toàn cầu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng hai khung lý thuyết chính trong quan hệ quốc tế: Thuyết hiện thực và Thuyết cấu trúc hệ thống. Thuyết hiện thực nhấn mạnh vai trò của quyền lực và lợi ích quốc gia trong việc hình thành và duy trì các liên minh chiến lược, phù hợp với mối quan hệ đồng minh giữa một quốc gia quân chủ như Ả Rập Xê Út và một cường quốc dân chủ như Mỹ. Thuyết cấu trúc hệ thống giúp phân tích sự chuyển dịch quyền lực toàn cầu và khu vực, đặc biệt là sự trỗi dậy của các cường quốc mới như Trung Quốc, Nga, và sự điều chỉnh chiến lược của Mỹ tại Trung Đông.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: đồng minh chiến lược, an ninh khu vực, cân bằng quyền lực, chính sách đối ngoại, và ảnh hưởng địa chính trị. Mô hình nghiên cứu tập trung vào phân tích các yếu tố tác động đa chiều: quốc tế (toàn cầu hóa, cạnh tranh quyền lực), khu vực (biến động chính trị xã hội, xung đột), và nội bộ (chính sách cải cách, nhân quyền).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với phân tích định lượng. Nguồn dữ liệu chính bao gồm các báo cáo của IMF, IAEA, các tổ chức quốc tế, tài liệu chính phủ Mỹ và Ả Rập Xê Út, cùng các bài viết học thuật và báo chí uy tín. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các sự kiện, chính sách và số liệu kinh tế - chính trị liên quan đến quan hệ hai nước trong giai đoạn 2011-2020.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu toàn bộ (census) nhằm đảm bảo tính toàn diện và khách quan. Phân tích dữ liệu được thực hiện qua phương pháp so sánh – đối chiếu các giai đoạn, sự kiện và chính sách, đồng thời sử dụng phương pháp hệ thống – cấu trúc để đánh giá tác động tổng thể. Timeline nghiên cứu được chia thành hai giai đoạn chính: 2011-2016 (nhiệm kỳ Obama) và 2017-2020 (nhiệm kỳ Trump), nhằm phản ánh sự thay đổi trong chính sách và quan hệ song phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Sự rạn nứt trong quan hệ giai đoạn 2011-2016: Dưới thời Tổng thống Obama, quan hệ Ả Rập Xê Út – Mỹ có nhiều dấu hiệu rạn nứt do chính sách “không can dự” của Mỹ với Trung Đông, sự ủng hộ thỏa thuận hạt nhân JCPOA với Iran và phản ứng yếu ớt trước “Mùa xuân Ả Rập”. Theo báo cáo, lòng tin của Ả Rập Xê Út đối với Mỹ giảm đáng kể, thể hiện qua việc Quốc vương Salman nhiều lần từ chối gặp gỡ lãnh đạo Mỹ. Tỉ lệ tăng trưởng GDP của Ả Rập Xê Út giai đoạn này dao động quanh mức 3,5%, thấp hơn kỳ vọng do ảnh hưởng của biến động giá dầu và bất ổn khu vực.

2. Cải thiện quan hệ giai đoạn 2017-2020: Khi Tổng thống Trump lên nắm quyền, quan hệ hai nước được cải thiện rõ rệt với chuyến thăm chính thức của ông Trump tới Ả Rập Xê Út năm 2017, các thỏa thuận mua bán vũ khí trị giá hàng trăm tỷ USD và chính sách cứng rắn với Iran. Tuy nhiên, vụ ám sát nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018 đã tạo ra căng thẳng mới, khiến Quốc hội Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt hạn chế, dù Tổng thống Trump vẫn bảo vệ đồng minh Ả Rập Xê Út. Sự kiện này làm nổi bật sự phức tạp và tính nhạy cảm trong quan hệ song phương.

3. Ảnh hưởng của biến động khu vực: Cuộc “Mùa xuân Ả Rập” và sự trỗi dậy của Nhà nước Hồi giáo IS đã làm thay đổi cán cân quyền lực tại Trung Đông, buộc Ả Rập Xê Út và Mỹ phải điều chỉnh chiến lược hợp tác an ninh và quân sự. Liên minh do Ả Rập Xê Út dẫn đầu chống lại lực lượng Houthi tại Yemen là minh chứng cho sự phối hợp quân sự chặt chẽ, trong khi Mỹ giữ vai trò hỗ trợ hậu cần và tình báo.

4. Tác động kinh tế và chính trị toàn cầu: Đại dịch COVID-19 năm 2020 đã làm suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu xuống -3%, ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu dầu mỏ của Ả Rập Xê Út và nhu cầu năng lượng của Mỹ. Đồng thời, các căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Mỹ đã tạo ra môi trường bất định, đòi hỏi hai nước phải tăng cường hợp tác để duy trì ổn định khu vực.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến sự biến động trong quan hệ Ả Rập Xê Út – Mỹ là do sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Mỹ qua các nhiệm kỳ tổng thống, cùng với các biến động chính trị xã hội phức tạp tại Trung Đông. Giai đoạn Obama thể hiện sự thận trọng và ưu tiên chuyển hướng sang châu Á, trong khi Trump theo đuổi chính sách cứng rắn hơn với Iran và tăng cường hợp tác quân sự với Ả Rập Xê Út.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả này phù hợp với nhận định rằng mối quan hệ đồng minh này luôn chịu ảnh hưởng bởi lợi ích chiến lược và sự cân bằng quyền lực khu vực. Việc Mỹ duy trì sự hiện diện quân sự và hỗ trợ an ninh cho Ả Rập Xê Út giúp ổn định nguồn cung dầu mỏ toàn cầu, đồng thời Ả Rập Xê Út đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát các mối đe dọa an ninh khu vực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng GDP của hai nước, bảng thống kê các hợp đồng vũ khí và biểu đồ diễn biến các sự kiện chính trị quan trọng, giúp minh họa rõ nét sự tương quan giữa các yếu tố kinh tế và chính trị trong quan hệ song phương.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đối thoại chính trị thường xuyên: Thiết lập các kênh đối thoại đa cấp giữa hai nước nhằm giải quyết các bất đồng, đặc biệt trong các vấn đề nhạy cảm như nhân quyền và chính sách khu vực, nhằm duy trì lòng tin và sự ổn định trong quan hệ.

2. Mở rộng hợp tác kinh tế đa dạng: Khuyến khích phát triển các lĩnh vực hợp tác ngoài dầu mỏ như công nghệ, năng lượng tái tạo và giáo dục để giảm sự phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu mỏ, nâng cao tính bền vững của quan hệ kinh tế song phương trong vòng 5 năm tới.

3. Tăng cường hợp tác an ninh và quân sự: Tiếp tục phối hợp trong việc chống khủng bố và duy trì an ninh khu vực, đồng thời phát triển các chương trình đào tạo và trao đổi kỹ thuật quân sự nhằm nâng cao năng lực phòng thủ chung.

4. Thúc đẩy hợp tác văn hóa và giáo dục: Tăng cường các chương trình trao đổi sinh viên, nghiên cứu khoa học và giao lưu văn hóa để xây dựng sự hiểu biết và thiện chí lâu dài giữa nhân dân hai nước, góp phần củng cố nền tảng xã hội cho quan hệ song phương.

Các giải pháp này cần được thực hiện đồng bộ trong vòng 3-5 năm, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan ngoại giao, kinh tế và quốc phòng của hai nước.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà hoạch định chính sách và ngoại giao: Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện về mối quan hệ chiến lược giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ, giúp họ xây dựng các chính sách phù hợp với bối cảnh khu vực và toàn cầu.

2. Các nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế và chính trị học: Tài liệu phân tích sâu sắc các yếu tố tác động và diễn biến quan hệ song phương, là nguồn tham khảo quý giá cho các nghiên cứu chuyên sâu về Trung Đông và chính sách Mỹ.

3. Doanh nghiệp và nhà đầu tư: Hiểu rõ bối cảnh chính trị và kinh tế giúp các doanh nghiệp đánh giá rủi ro và cơ hội đầu tư tại khu vực Trung Đông, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng và quốc phòng.

4. Sinh viên và giảng viên chuyên ngành Quan hệ quốc tế: Luận văn là tài liệu học thuật có giá trị, cung cấp kiến thức thực tiễn và lý thuyết về quan hệ quốc tế trong bối cảnh biến động phức tạp.

Câu hỏi thường gặp

1. Quan hệ Ả Rập Xê Út – Mỹ có bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi chính quyền Mỹ không?
   Có, chính sách đối ngoại của Mỹ thay đổi theo từng nhiệm kỳ tổng thống đã ảnh hưởng lớn đến quan hệ song phương, đặc biệt là dưới thời Obama và Trump với các chính sách khác biệt về Trung Đông.

2. Tại sao vụ ám sát Jamal Khashoggi lại gây căng thẳng trong quan hệ hai nước?
   Vụ việc này làm dấy lên nghi ngờ về vai trò của các quan chức Ả Rập Xê Út, gây áp lực từ cộng đồng quốc tế và Quốc hội Mỹ, làm giảm uy tín của Riyadh và tạo ra những rạn nứt tạm thời trong quan hệ.

3. Ả Rập Xê Út đóng vai trò gì trong an ninh khu vực Trung Đông?
   Là “anh cả” của các nước Hồi giáo Sunni, Ả Rập Xê Út dẫn đầu liên minh chống lại các nhóm khủng bố và lực lượng Houthi tại Yemen, phối hợp chặt chẽ với Mỹ trong các hoạt động an ninh và quân sự.

4. Tác động của giá dầu thế giới đến quan hệ hai nước như thế nào?
   Giá dầu ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế Ả Rập Xê Út và nhu cầu năng lượng của Mỹ, do đó sự ổn định trong nguồn cung dầu mỏ là yếu tố quan trọng thúc đẩy hợp tác kinh tế và chính trị giữa hai nước.

5. Triển vọng quan hệ Ả Rập Xê Út – Mỹ trong tương lai ra sao?
   Dù có những thách thức, quan hệ này dự kiến tiếp tục phát triển dựa trên lợi ích chiến lược chung, với sự mở rộng hợp tác kinh tế, an ninh và văn hóa trong bối cảnh khu vực và toàn cầu còn nhiều biến động.

Kết luận

• Quan hệ Ả Rập Xê Út – Mỹ từ 2011 đến 2020 chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi biến động chính trị xã hội tại Trung Đông và sự thay đổi chính sách đối ngoại của Mỹ.
• Giai đoạn 2011-2016 chứng kiến sự rạn nứt do chính sách “không can dự” và thỏa thuận JCPOA, trong khi 2017-2020 có sự cải thiện nhưng vẫn tồn tại căng thẳng do vụ ám sát Khashoggi.
• Ả Rập Xê Út giữ vai trò then chốt trong an ninh khu vực, phối hợp với Mỹ trong các chiến dịch chống khủng bố và duy trì ổn định nguồn cung dầu mỏ.
• Đại dịch COVID-19 và các căng thẳng thương mại toàn cầu tạo ra thách thức mới, đòi hỏi hai nước tăng cường hợp tác đa phương và đa lĩnh vực.
• Các bước tiếp theo cần tập trung vào tăng cường đối thoại, mở rộng hợp tác kinh tế và an ninh, đồng thời thúc đẩy giao lưu văn hóa để củng cố nền tảng quan hệ bền vững.

Luận văn hy vọng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách và các bên liên quan trong việc hiểu và phát triển quan hệ chiến lược giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ trong bối cảnh quốc tế đầy biến động hiện nay.