I. Tổng Quan Quan Hệ Ả Rập Xê Út Mỹ 2011 2020
Mối quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ từ lâu đã được biết đến là mối quan hệ đồng minh chiến lược, bất chấp những sự khác biệt giữa một quốc gia theo chế độ quân chủ và một quốc gia cộng hòa lập hiến. Hơn 80 năm trôi qua kể từ khi quan hệ chính trị - ngoại giao chính thức được thiết lập vào năm 1933, hai nước luôn được duy trì mối quan hệ chặt chẽ và Ả Rập Xê Út vẫn là một trong những đồng minh thân cận của Mỹ tại khu vực Trung Đông. Mối quan hệ này dựa trên thỏa thuận đã ký kết vào năm 1945 trên chiến hạm US Quincy giữa Tổng thống Mỹ Franklin Delano Roosevelt và Nhà Vua thời bấy giờ của Ả Rập Xê Út Abdelaziz ben Abderrahmane Al Saud (hay còn gọi là Ibn Saud). Theo thỏa thuận đó, Ả Rập Xê Út cung cấp dầu lửa cho Mỹ, đổi lại, Mỹ bảo đảm an ninh cho Ả Rập Xê Út.
1.1. Lịch Sử Quan Hệ Liên Minh Ả Rập Xê Út Mỹ
Kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ II, Ả Rập Xê Út và Mỹ đã ủng hộ nhau để bình ổn giá dầu, kiểm soát trữ lượng dầu tại các mỏ dầu và quá trình vận chuyển dầu trên Vịnh Ba Tư, đồng thời giữ gìn sự ổn định tại các nền kinh tế của các nước phương Tây nơi Ả Rập Xê Út đã đầu tư. Cho đến nay, Ả Rập Xê Út là một trong những đồng minh thân thiết nhất, là đối tác kinh tế mạnh nhất và là đối tác chiến lược quan trọng của Mỹ ở Trung Đông.
1.2. Thách Thức Trong Quan Hệ Ả Rập Xê Út Hoa Kỳ
Mặc dù vậy, mối quan hệ đồng minh thân thiết giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ cũng đã trải qua những thách thức như cấm vận dầu mỏ năm 1973 hay khủng bố ở Mỹ ngày 11 tháng 9. Đặc biệt, kể từ khi diễn ra cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội ở khu vực Bắc Phi - Trung Đông diễn ra vào cuối năm 2010 đầu năm 2011 (hay còn gọi là “Mùa xuân Ả Rập”), với những làn sóng biểu tình phản đối chính quyền độc tài tại khắp các nước Ả Rập, mối quan hệ giữa 2 nước cũng vì thế mà có những bước ngoặt, đẩy quan hệ giữa Ả Rập Xê Út - Mỹ vào những khó khăn mới.
II. Yếu Tố Quốc Tế Tác Động Quan Hệ Ả Rập Xê Út Mỹ
Năm 2011 cũng là năm đánh dấu sự sụp đổ của rất nhiều chính quyền các nước Ả Rập do kết quả của “Mùa xuân Ả Rập”, kéo theo đó là các hệ lụy to lớn ảnh hưởng trực tiếp đến các quốc gia tại khu vực Trung Đông – Bắc Phi, trong đó có Ả Rập Xê Út – người “anh cả” của cộng đồng các nước Ả Rập Hồi giáo tại khu vực này. Có thể nói, những diễn biến khó đoán định của khu vực Bắc Phi – Trung Đông sau hệ lụy của cuộc khủng hoảng chính trị - xã hội cùng với sự tham gia của Mỹ vào khu vực từ năm 2011 đến nay đã đẩy mối quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ rơi vào những vòng xoáy phức tạp, đặt ra nhiều thách thức cho mối quan hệ này và có tác động lớn đến mối quan hệ đồng minh lâu năm giữa hai nước.
2.1. Ảnh Hưởng Của Khủng Hoảng Chính Trị Mùa Xuân Ả Rập
Ả Rập Xê Út là quốc gia có vai trò quan trọng ở khu vực, mối quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ không chỉ tác động đến hai nước mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực Bắc Phi - Trung Đông. Việc nghiên cứu quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ trong bối cảnh này để tìm hiểu chính sách, chiến lược trong quan hệ giữa hai bên được thể hiện ở các lĩnh vực cụ thể để từ đó đánh giá, dự báo triển vọng quan hệ trong thời gian tới, những tác động và hàm ý cho Việt Nam là cần thiết.
2.2. Tình Hình Kinh Tế Thế Giới Ảnh Hưởng Đến Saudi Arabia United States relations
Đầu năm 2011, kinh tế thế giới có nhiều diễn biến hết sức phức tạp, chịu ảnh hưởng sâu sắc của các cuộc biến động chính trị ở Bắc Phi – Trung Đông, các thảm họa thiên nhiên. Khủng hoảng nợ công tiếp tục phủ bóng đen lên khu vực Châu Âu. Căng thẳng nợ công tại các nước phát triển đang ngày càng trầm trọng hơn. Năm 2011, tỉ lệ nợ công bình quân tại các nước đang phát triển đã lớn hơn 100% GDP, đặc biệt là các nước trong khu vực Châu Âu. Đối với Mỹ, những khoản chi tiêu khổng lồ trong các gói kích thích được triển khai để vực dậy nền kinh tế sau khủng hoảng đã khiến vấn đề nợ...
III. Phân Tích Quan Hệ Kinh Tế Ả Rập Xê Út Mỹ 2011 2020
Mối quan hệ kinh tế giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ là một trụ cột quan trọng trong quan hệ song phương. Dầu mỏ đóng vai trò trung tâm, với Ả Rập Xê Út là nhà sản xuất và xuất khẩu dầu lớn, cung cấp một phần đáng kể cho nhu cầu năng lượng của Mỹ. Các hoạt động thương mại khác, bao gồm xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, cũng góp phần làm sâu sắc thêm mối quan hệ kinh tế này. Đầu tư từ cả hai phía cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.
3.1. Vai Trò Dầu Mỏ Trong US Saudi relations
Dầu mỏ là yếu tố then chốt trong quan hệ kinh tế giữa Ả Rập Xê Út và Mỹ. Ả Rập Xê Út, với trữ lượng dầu mỏ lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung năng lượng cho Mỹ. Mối quan hệ này đã tồn tại hàng thập kỷ và vẫn là một yếu tố quan trọng trong chính sách đối ngoại của Mỹ ở Trung Đông.
3.2. Giao Dịch Thương Mại Giữa Mỹ Và Ả Rập Xê Út
Ngoài dầu mỏ, Mỹ và Ả Rập Xê Út cũng có quan hệ thương mại đáng kể. Mỹ xuất khẩu sang Ả Rập Xê Út nhiều loại hàng hóa và dịch vụ, bao gồm thiết bị quân sự, máy móc, và công nghệ. Ả Rập Xê Út nhập khẩu từ Mỹ nhiều loại hàng hóa tiêu dùng và công nghiệp.
3.3. Đầu Tư Của Mỹ Vào Saudi Arabia và Ngược Lại
Đầu tư là một khía cạnh quan trọng khác của quan hệ kinh tế giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út. Các công ty Mỹ đầu tư vào nhiều lĩnh vực ở Ả Rập Xê Út, bao gồm năng lượng, cơ sở hạ tầng và tài chính. Ả Rập Xê Út cũng đầu tư vào Mỹ, chủ yếu thông qua việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ và các tài sản khác.
IV. Hợp Tác An Ninh và Quân Sự Ả Rập Xê Út Mỹ
Hợp tác an ninh và quân sự là một khía cạnh then chốt của quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ. Hai nước có chung lợi ích trong việc duy trì ổn định khu vực, chống khủng bố và đối phó với các mối đe dọa an ninh khác. Mỹ cung cấp cho Ả Rập Xê Út vũ khí, huấn luyện quân sự và hỗ trợ tình báo. Hai nước cũng hợp tác chặt chẽ trong các nỗ lực chống khủng bố.
4.1. Bán Vũ Khí Giữa Hoa Kỳ Và Saudi Arabia
Mỹ là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất cho Ả Rập Xê Út. Các thương vụ bán vũ khí này đóng góp đáng kể vào quan hệ kinh tế giữa hai nước và giúp Ả Rập Xê Út tăng cường khả năng phòng thủ của mình.
4.2. Huấn Luyện Quân Sự Và Hỗ Trợ Tình Báo
Mỹ cung cấp cho Ả Rập Xê Út huấn luyện quân sự và hỗ trợ tình báo. Sự hợp tác này giúp Ả Rập Xê Út nâng cao năng lực quân sự và tăng cường khả năng đối phó với các mối đe dọa an ninh.
4.3. Hợp Tác Chống Khủng Bố Trung Đông
Mỹ và Ả Rập Xê Út hợp tác chặt chẽ trong các nỗ lực chống khủng bố. Hai nước chia sẻ thông tin tình báo và phối hợp các hoạt động chống khủng bố. Ả Rập Xê Út cũng đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại các nhóm khủng bố như Al-Qaeda và IS.
V. Chính Sách Đối Ngoại Của Mỹ Ảnh Hưởng Tới Saudi Arabia
Chính sách đối ngoại của Mỹ tại Trung Đông, đặc biệt là liên quan đến Iran và vấn đề Palestine, có tác động đáng kể đến quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ. Sự khác biệt trong quan điểm về những vấn đề này đôi khi gây căng thẳng trong quan hệ song phương. Tuy nhiên, cả hai nước đều nhận thức được tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ đối tác chiến lược.
5.1. Thỏa Thuận Hạt Nhân Iran Và Saudi foreign policy
Ả Rập Xê Út bày tỏ lo ngại về thỏa thuận hạt nhân Iran, cho rằng nó không đủ để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Chính sách cứng rắn hơn của chính quyền Trump đối với Iran được Ả Rập Xê Út hoan nghênh.
5.2. Vấn Đề Palestine Và Quan Điểm Của US foreign policy
Ả Rập Xê Út ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Palestine-Israel. Chính sách của Mỹ về vấn đề này đôi khi khác biệt so với quan điểm của Ả Rập Xê Út, gây ra căng thẳng trong quan hệ song phương.
5.3. Tình Hình Nhân Quyền Saudi Arabia Ảnh Hưởng US policy
Tình hình nhân quyền ở Ả Rập Xê Út là một vấn đề gây tranh cãi trong quan hệ với Mỹ. Các tổ chức nhân quyền chỉ trích Ả Rập Xê Út về việc hạn chế tự do ngôn luận, đàn áp các nhà hoạt động và phân biệt đối xử với phụ nữ. Chính phủ Mỹ đôi khi bày tỏ lo ngại về những vấn đề này, nhưng hiếm khi gây áp lực mạnh mẽ lên Ả Rập Xê Út.
VI. Đánh Giá Triển Vọng Quan Hệ Ả Rập Xê Út Mỹ
Mặc dù có những thách thức, quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ vẫn là một mối quan hệ đối tác chiến lược quan trọng. Cả hai nước đều có lợi ích trong việc duy trì ổn định khu vực, chống khủng bố và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong tương lai, quan hệ này có thể sẽ tiếp tục phát triển, mặc dù không tránh khỏi những thăng trầm.
6.1. Các yếu tố tác động đến quan hệ Ả rập Xê út Mỹ
Một số yếu tố có thể tác động đến quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ trong tương lai, bao gồm: sự trỗi dậy của Trung Quốc, sự thay đổi trong chính sách năng lượng của Mỹ, tình hình chính trị nội bộ ở Ả Rập Xê Út và diễn biến ở khu vực Trung Đông.
6.2. Triển vọng quan hệ Ả rập Xê út Mỹ
Trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng, quan hệ Ả Rập Xê Út - Mỹ có thể sẽ tiếp tục phát triển theo hướng hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực như an ninh, kinh tế và năng lượng. Tuy nhiên, những khác biệt về quan điểm và giá trị cũng có thể gây ra căng thẳng trong quan hệ song phương.
