Luận văn thạc sĩ về chính sách của Mỹ đối với Venezuela dưới thời Tổng thống Donald Trump (2017-2020)

• Tác giả: La Quang Hưng
• Người hướng dẫn: TS. Ngô Tuấn Thắng
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quan hệ Quốc tế
• Đề tài: Chính sách của Mỹ đối với Venezuela dưới thời Tổng thống Donald Trump (2017 - 2020)
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH CỦA MỸ ĐỐI VỚI VENEZUELA (2017 - 2020)
• 1.1. Bối cảnh thế giới, khu vực Mỹ Latinh
• 1.2. Nhân tố chủ quan
• 1.3. Quan hệ Mỹ - Venezuela trước năm 2017
• 1.4. Tiểu kết chương
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ VIỆC TRIỂN KHAI CHÍNH SÁCH CỦA MỸ VỚI VENEZUELA (2017 - 2020)
• 2.1. Mục tiêu của Mỹ đối với khu vực Mỹ Latinh và Venezuela
• 2.2. Về triển khai chính sách của Mỹ với Venezuela
• 2.3. Trên lĩnh vực chính trị, ngoại giao
• 2.4. Trên lĩnh vực kinh tế
• 2.5. Trên lĩnh vực quốc phòng - an ninh
• 2.6. Đặc điểm trong chính sách của Mỹ với Venezuela
• 2.7. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ CHÍNH SÁCH CỦA MỸ VỚI VENEZUELA (2017 - 2020)
• 3.1. Tác động từ chính sách của Mỹ với Venezuela
• 3.2. Đối với khu vực Mỹ Latinh và các nước lớn (Nga, Trung Quốc)
• 3.3. Dự báo chính sách của Mỹ đối với Venezuela trong thời gian tới
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ sở hoạch định chính sách của Mỹ đối với Venezuela 2017 2020

Chính sách đối ngoại của Mỹ đối với Venezuela dưới thời Tổng thống Donald Trump được hình thành từ nhiều yếu tố khác nhau. Trước hết, bối cảnh thế giới và khu vực Mỹ Latinh có sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các cường quốc như Trung Quốc và Nga. Mỹ coi Venezuela là một điểm nóng chiến lược, nơi mà các lợi ích kinh tế và chính trị của mình bị đe dọa. Chính quyền Venezuela dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Nicolas Maduro đã thể hiện quan điểm thù địch với Mỹ, điều này càng làm tăng cường sự chú ý của Washington. Mỹ không chấp nhận tư tưởng cách mạng Bolivar và lo ngại về sự hình thành của một 'Cuba thứ hai' trong khu vực. Từ đó, Mỹ đã áp dụng nhiều biện pháp cứng rắn nhằm kiểm soát nguồn tài nguyên dầu mỏ của Venezuela, điều này thể hiện rõ trong các chính sách cấm vận kinh tế. Những biện pháp này không chỉ nhằm mục đích gây áp lực lên chính quyền Maduro mà còn nhằm ngăn chặn sự hợp tác quân sự giữa Venezuela và các đối thủ của Mỹ, đặc biệt là Nga.

1.1. Nhân tố khách quan

Nhân tố khách quan trong chính sách của Mỹ đối với Venezuela bao gồm bối cảnh địa chính trị và sự cạnh tranh giữa các cường quốc. Mỹ luôn coi Venezuela là một phần quan trọng trong chiến lược đối ngoại của mình tại khu vực Mỹ Latinh. Sự hiện diện của Trung Quốc và Nga tại Venezuela đã làm gia tăng lo ngại cho Washington. Chính quyền Trump đã nhận thức rõ rằng việc không can thiệp có thể dẫn đến sự gia tăng ảnh hưởng của các cường quốc này. Do đó, Mỹ đã triển khai các biện pháp cứng rắn nhằm bảo vệ lợi ích của mình. Các biện pháp này không chỉ bao gồm cấm vận kinh tế mà còn cả các hoạt động ngoại giao nhằm cô lập Venezuela trên trường quốc tế.

1.2. Nhân tố chủ quan

Nhân tố chủ quan trong chính sách của Mỹ đối với Venezuela chủ yếu đến từ quan điểm của chính quyền Trump. Tổng thống Trump đã thể hiện rõ ràng sự không chấp nhận chính quyền Maduro và tư tưởng xã hội chủ nghĩa của ông. Chính quyền Trump đã áp dụng nhiều biện pháp nhằm lật đổ chính quyền Maduro, từ việc hỗ trợ phe đối lập đến việc áp đặt các biện pháp cấm vận kinh tế. Điều này cho thấy rằng chính sách của Mỹ không chỉ đơn thuần là bảo vệ lợi ích kinh tế mà còn là một phần trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa xã hội tại khu vực Mỹ Latinh. Sự quyết liệt trong chính sách này đã dẫn đến những tác động sâu rộng đến tình hình chính trị và kinh tế của Venezuela.

II. Nội dung và việc triển khai chính sách của Mỹ với Venezuela 2017 2020

Chính sách của Mỹ đối với Venezuela trong giai đoạn 2017 - 2020 được triển khai qua nhiều lĩnh vực, bao gồm chính trị, kinh tế và quân sự. Về mặt chính trị, Mỹ đã hỗ trợ phe đối lập và kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận các cuộc bầu cử mà họ tổ chức. Điều này thể hiện rõ trong các cuộc bầu cử tổng thống năm 2018, khi Mỹ không công nhận kết quả và coi đó là một cuộc bầu cử gian lận. Về mặt kinh tế, Mỹ đã áp đặt các biện pháp cấm vận nhằm vào ngành dầu mỏ của Venezuela, điều này đã làm suy giảm nghiêm trọng nền kinh tế của quốc gia này. Các biện pháp này không chỉ nhằm mục đích gây áp lực lên chính quyền Maduro mà còn nhằm ngăn chặn nguồn thu từ dầu mỏ, vốn là nguồn sống chính của Venezuela. Về mặt quân sự, Mỹ đã tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực, nhằm gửi tín hiệu rõ ràng đến chính quyền Maduro và các đồng minh của ông.

2.1. Mục tiêu của Mỹ đối với khu vực Mỹ Latinh và Venezuela

Mục tiêu chính của Mỹ đối với khu vực Mỹ Latinh và Venezuela là bảo vệ lợi ích chiến lược và ngăn chặn sự gia tăng ảnh hưởng của các cường quốc như Trung Quốc và Nga. Mỹ muốn duy trì vị thế lãnh đạo của mình trong khu vực, đồng thời ngăn chặn sự hình thành của các chính quyền thù địch. Điều này thể hiện rõ trong các chính sách cấm vận và hỗ trợ phe đối lập tại Venezuela. Mỹ cũng muốn khôi phục lại trật tự chính trị tại Venezuela, nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp Mỹ. Mục tiêu này không chỉ dừng lại ở Venezuela mà còn mở rộng ra toàn bộ khu vực Mỹ Latinh, nơi mà Mỹ luôn coi là 'sân sau' của mình.

2.2. Về triển khai chính sách của Mỹ với Venezuela

Việc triển khai chính sách của Mỹ với Venezuela được thực hiện thông qua nhiều kênh khác nhau, bao gồm ngoại giao, kinh tế và quân sự. Mỹ đã sử dụng các biện pháp cấm vận kinh tế nhằm gây áp lực lên chính quyền Maduro, đồng thời hỗ trợ tài chính và quân sự cho phe đối lập. Các biện pháp này không chỉ nhằm mục đích lật đổ chính quyền Maduro mà còn nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp Mỹ. Ngoài ra, Mỹ cũng đã tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực, nhằm gửi tín hiệu rõ ràng đến chính quyền Maduro và các đồng minh của ông. Điều này cho thấy rằng chính sách của Mỹ không chỉ đơn thuần là bảo vệ lợi ích kinh tế mà còn là một phần trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa xã hội tại khu vực Mỹ Latinh.

III. Một số nhận xét về chính sách của Mỹ với Venezuela 2017 2020

Chính sách của Mỹ đối với Venezuela dưới thời Trump đã gây ra nhiều tác động không chỉ đối với Venezuela mà còn đối với khu vực Mỹ Latinh. Các biện pháp cấm vận kinh tế đã làm suy giảm nghiêm trọng nền kinh tế Venezuela, dẫn đến tình trạng khủng hoảng nhân đạo. Điều này đã khiến cho hàng triệu người dân Venezuela phải rời bỏ quê hương, tạo ra một cuộc khủng hoảng di cư lớn trong khu vực. Đồng thời, chính sách này cũng đã làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và các cường quốc như Nga và Trung Quốc, những quốc gia đã thể hiện sự ủng hộ đối với chính quyền Maduro. Từ đó, có thể thấy rằng chính sách của Mỹ không chỉ đơn thuần là một cuộc chiến chống lại chủ nghĩa xã hội mà còn là một phần trong cuộc cạnh tranh địa chính trị toàn cầu.

3.1. Tác động từ chính sách của Mỹ với Venezuela

Tác động từ chính sách của Mỹ đối với Venezuela là rất lớn. Các biện pháp cấm vận kinh tế đã làm suy giảm nghiêm trọng nền kinh tế của quốc gia này, dẫn đến tình trạng khủng hoảng nhân đạo. Hàng triệu người dân Venezuela đã phải rời bỏ quê hương, tạo ra một cuộc khủng hoảng di cư lớn trong khu vực. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến Venezuela mà còn tác động đến các quốc gia láng giềng, nơi mà dòng người di cư đã tạo ra nhiều áp lực về kinh tế và xã hội. Chính sách này cũng đã làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và các cường quốc như Nga và Trung Quốc, những quốc gia đã thể hiện sự ủng hộ đối với chính quyền Maduro.

3.2. Dự báo chính sách của Mỹ đối với Venezuela trong thời gian tới

Dự báo chính sách của Mỹ đối với Venezuela trong thời gian tới có thể sẽ tiếp tục duy trì các biện pháp cấm vận kinh tế, đồng thời tăng cường hỗ trợ cho phe đối lập. Tuy nhiên, với sự thay đổi trong chính quyền Mỹ, có thể sẽ có những điều chỉnh nhất định trong cách tiếp cận. Chính quyền mới có thể sẽ tìm kiếm các giải pháp ngoại giao hơn là sử dụng các biện pháp cứng rắn. Tuy nhiên, mục tiêu chính vẫn sẽ là lật đổ chính quyền Maduro và khôi phục lại trật tự chính trị tại Venezuela. Điều này sẽ phụ thuộc vào tình hình chính trị trong nước và sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế.

## Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2017-2020, chính sách của Mỹ đối với Venezuela dưới thời Tổng thống Donald Trump đã trở thành một chủ đề nghiên cứu quan trọng trong lĩnh vực Quan hệ Quốc tế. Với vị trí chiến lược và nguồn tài nguyên dầu mỏ dồi dào, Venezuela là điểm nóng trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc như Mỹ, Nga và Trung Quốc tại khu vực Mỹ Latinh. Mỹ đã áp dụng nhiều biện pháp bao vây, cấm vận kinh tế và chính trị nhằm lật đổ chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro, đồng thời hỗ trợ phe đối lập. Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích các nhân tố tác động, nội dung và cách thức triển khai chính sách của Mỹ với Venezuela, đồng thời đánh giá tác động của chính sách này đối với khu vực và thế giới, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong quan hệ quốc tế.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, kinh tế và quốc phòng - an ninh trong giai đoạn 2017-2020, thời điểm trọn vẹn nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về cách thức một cường quốc lớn triển khai chính sách đối ngoại với một quốc gia nhỏ có quan điểm thù địch, đồng thời cung cấp cơ sở để dự báo xu hướng chính sách Mỹ tại Mỹ Latinh trong tương lai. Theo ước tính, Mỹ đã áp dụng ít nhất 33 biện pháp trừng phạt liên quan đến Venezuela trong giai đoạn này, trong đó 15 biện pháp tập trung vào lĩnh vực kinh tế, ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế Venezuela vốn đã suy giảm nghiêm trọng với GDP giảm 45% trong 5 năm trước đó.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng hai khung lý thuyết chính trong nghiên cứu quan hệ quốc tế: Thuyết hiện thực và Thuyết cấu trúc hệ thống quốc tế. Thuyết hiện thực giúp phân tích các hành động của Mỹ như một cường quốc lớn nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia và duy trì vị thế bá chủ trong khu vực Mỹ Latinh. Thuyết cấu trúc hệ thống quốc tế được sử dụng để hiểu bối cảnh cạnh tranh đa cực giữa các cường quốc như Mỹ, Nga và Trung Quốc, cũng như sự tái cấu trúc trật tự thế giới đa trung tâm. Các khái niệm chính bao gồm: quyền lực mềm và quyền lực cứng, chính sách đối ngoại đa phương và đơn phương, cũng như khái niệm “sân sau” trong quan hệ quốc tế.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với phân tích tài liệu và so sánh lịch sử. Nguồn dữ liệu chính bao gồm các tài liệu chính thức của chính phủ Mỹ, các báo cáo quốc tế, bài viết học thuật và các tuyên bố chính sách công khai từ năm 2017 đến 2020. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các chính sách và biện pháp mà Mỹ áp dụng đối với Venezuela trong giai đoạn này. Phương pháp phân tích bao gồm phân tích nội dung các chính sách, so sánh sự thay đổi chính sách qua các thời kỳ và đánh giá tác động dựa trên các số liệu kinh tế và chính trị. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2017-2020, với việc phân tích diễn biến chính sách theo từng năm và các sự kiện quốc tế liên quan.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Chính sách cứng rắn và đa chiều của Mỹ:** Mỹ đã áp dụng ít nhất 33 biện pháp trừng phạt đối với Venezuela trong giai đoạn 2017-2020, trong đó 15 biện pháp tập trung vào lĩnh vực kinh tế, bao gồm phong tỏa tài sản, cấm giao dịch với các công ty dầu khí và ngân hàng Venezuela. Điều này đã làm GDP Venezuela giảm khoảng 45% trong giai đoạn trước đó và tiếp tục suy giảm trong thời kỳ này.

2. **Sự hỗ trợ công khai cho phe đối lập:** Mỹ công khai ủng hộ Tổng thống tự xưng Juan Guaido, tạo ra sự chia rẽ chính trị sâu sắc tại Venezuela và thu hút sự ủng hộ của gần 60 quốc gia trên thế giới. Đây là một chiến lược nhằm lật đổ chính quyền Maduro và thiết lập một chính quyền thân Mỹ.

3. **Tác động khu vực và quốc tế:** Chính sách của Mỹ đã làm gia tăng căng thẳng trong khu vực Mỹ Latinh, đồng thời tạo điều kiện cho Nga và Trung Quốc tăng cường ảnh hưởng tại Venezuela thông qua các hợp đồng kinh tế và hỗ trợ quân sự. Ví dụ, Nga đã điều 2 máy bay quân sự và 100 binh sĩ tới Venezuela năm 2019 để hỗ trợ chính quyền Maduro.

4. **Sự phối hợp với các đồng minh:** Mỹ đã kêu gọi EU và các đồng minh tham gia các biện pháp trừng phạt kinh tế và chính trị nhằm cô lập Venezuela, đồng thời gây áp lực lên các ngân hàng và tổ chức tài chính quốc tế để ngăn chặn nguồn tài chính của chính quyền Maduro.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của chính sách cứng rắn là do Mỹ coi Venezuela là mối đe dọa đối với lợi ích chiến lược tại khu vực Mỹ Latinh, đặc biệt là nguồn tài nguyên dầu mỏ với trữ lượng khoảng 300 tỷ thùng, chiếm vị trí nhà cung cấp dầu lớn thứ 4 cho Mỹ. So với các nghiên cứu trước đây, chính sách dưới thời Trump mang tính đơn phương và cứng rắn hơn nhiều, khác biệt với chính sách đa phương và ngoại giao mềm của các chính quyền trước. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng biện pháp trừng phạt theo từng lĩnh vực và bảng so sánh GDP Venezuela qua các năm để minh họa tác động kinh tế. Ý nghĩa của kết quả cho thấy sự phức tạp trong quan hệ quốc tế khi các cường quốc sử dụng sức mạnh kinh tế và chính trị để điều chỉnh cục diện khu vực, đồng thời cảnh báo về nguy cơ gia tăng xung đột và bất ổn chính trị.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Tăng cường ngoại giao đa phương:** Việt Nam nên thúc đẩy các kênh ngoại giao đa phương nhằm giảm thiểu căng thẳng và tìm kiếm giải pháp hòa bình trong các tranh chấp quốc tế, đặc biệt trong quan hệ với các cường quốc lớn.

2. **Phát triển chính sách đối ngoại linh hoạt:** Áp dụng chính sách đối ngoại linh hoạt, cân bằng lợi ích giữa các nước lớn, tránh bị cuốn vào các cuộc xung đột khu vực, nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.

3. **Nâng cao năng lực phân tích và dự báo:** Xây dựng hệ thống phân tích chính sách quốc tế chuyên sâu để kịp thời nhận diện các xu hướng và tác động của chính sách các nước lớn, từ đó có chiến lược ứng phó phù hợp.

4. **Tăng cường hợp tác kinh tế đa phương:** Đẩy mạnh hợp tác kinh tế với nhiều đối tác để giảm sự phụ thuộc vào một số quốc gia lớn, đồng thời tận dụng các cơ hội từ các sáng kiến như “Vành đai, Con đường” để phát triển bền vững.

Các giải pháp trên cần được thực hiện trong vòng 3-5 năm tới, với sự phối hợp của Bộ Ngoại giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cùng các cơ quan liên quan nhằm nâng cao vị thế và bảo vệ lợi ích quốc gia trong môi trường quốc tế phức tạp.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quan hệ Quốc tế:** Luận văn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chính sách đối ngoại của Mỹ, giúp nâng cao hiểu biết về các chiến lược quốc tế và tác động của chính sách đối ngoại.

2. **Các nhà hoạch định chính sách:** Cung cấp cơ sở phân tích và dự báo chính sách quốc tế, hỗ trợ xây dựng các chiến lược ngoại giao và an ninh phù hợp với bối cảnh toàn cầu.

3. **Chuyên gia và nhà phân tích chính trị quốc tế:** Tài liệu tham khảo quan trọng để nghiên cứu về sự cạnh tranh quyền lực giữa các cường quốc và tác động đến các quốc gia nhỏ.

4. **Doanh nghiệp và nhà đầu tư quốc tế:** Hiểu rõ bối cảnh chính trị và kinh tế tại Mỹ Latinh, đặc biệt là Venezuela, giúp đưa ra quyết định đầu tư và kinh doanh hiệu quả, giảm thiểu rủi ro.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Chính sách của Mỹ đối với Venezuela dưới thời Trump có điểm gì khác biệt so với các chính quyền trước?**  
Chính sách dưới thời Trump mang tính cứng rắn và đơn phương hơn, tập trung vào trừng phạt kinh tế và hỗ trợ phe đối lập nhằm lật đổ chính quyền Maduro, khác với chính sách đa phương và ngoại giao mềm của các chính quyền trước.

2. **Tác động kinh tế của các biện pháp trừng phạt Mỹ đối với Venezuela ra sao?**  
Các biện pháp trừng phạt đã làm GDP Venezuela giảm khoảng 45% trong giai đoạn trước đó và tiếp tục suy giảm, gây ra khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, lạm phát tăng cao và suy giảm nguồn thu từ dầu mỏ.

3. **Vai trò của Nga và Trung Quốc trong cuộc khủng hoảng Venezuela là gì?**  
Nga và Trung Quốc đã tăng cường hỗ trợ kinh tế và quân sự cho chính quyền Maduro, giúp duy trì quyền lực của ông Maduro và gia tăng ảnh hưởng tại khu vực Mỹ Latinh, đối trọng với Mỹ.

4. **Mỹ đã phối hợp với các đồng minh như thế nào trong chính sách đối với Venezuela?**  
Mỹ đã kêu gọi EU và các đồng minh áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế và chính trị, đồng thời gây áp lực lên các tổ chức tài chính quốc tế để ngăn chặn nguồn tài chính của chính quyền Maduro.

5. **Bài học nào có thể rút ra cho Việt Nam từ chính sách của Mỹ đối với Venezuela?**  
Việt Nam cần phát triển chính sách đối ngoại linh hoạt, tăng cường ngoại giao đa phương và nâng cao năng lực phân tích chính sách quốc tế để bảo vệ lợi ích quốc gia trong bối cảnh cạnh tranh quyền lực toàn cầu.

## Kết luận

- Chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đối với Venezuela là sự kết hợp của các biện pháp cứng rắn về kinh tế, chính trị và quân sự nhằm lật đổ chính quyền Maduro.  
- Các biện pháp trừng phạt đã gây ra tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế và chính trị Venezuela, đồng thời làm gia tăng căng thẳng khu vực.  
- Sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ, Nga và Trung Quốc tại Mỹ Latinh làm phức tạp thêm bối cảnh chính trị và an ninh khu vực.  
- Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để dự báo xu hướng chính sách Mỹ tại Mỹ Latinh và rút ra bài học cho Việt Nam trong quan hệ quốc tế.  
- Đề xuất các giải pháp ngoại giao và chính sách linh hoạt nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia trong môi trường quốc tế đa cực, phức tạp.

Tiếp theo, cần triển khai nghiên cứu sâu hơn về tác động dài hạn của chính sách này và mở rộng phân tích sang các quốc gia Mỹ Latinh khác để có cái nhìn toàn diện hơn. Độc giả và các nhà nghiên cứu được khuyến khích sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để nâng cao hiểu biết và phát triển chiến lược phù hợp trong lĩnh vực quan hệ quốc tế.