Quan hệ an ninh quân sự Mỹ - Ấn Độ trong thập niên đầu của thế kỷ 21

Bối cảnh quốc tế đầu thế kỷ 21 chứng kiến nhiều biến động lớn. Sự suy giảm sức mạnh tương đối của Mỹ sau các cuộc chiến ở Trung Đông, cùng với sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc, đã tạo ra một cục diện đa cực phức tạp. Mỹ nhận thấy cần phải tăng cường quan hệ với các đối tác tiềm năng để duy trì vị thế siêu cường. Theo tài liệu, sự trỗi dậy của Trung Quốc là một trong những nhân tố chủ yếu tác động đến quan hệ an ninh quân sự Mỹ - Ấn Độ. Ấn Độ, với vị trí địa lý chiến lược và tiềm lực kinh tế, quân sự ngày càng tăng, trở thành một đối tác quan trọng của Mỹ trong chiến lược kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Sự điều chỉnh trong chính sách đối ngoại của Mỹ và Ấn Độ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác an ninh. Mỹ chuyển từ chính sách đơn phương sang tìm kiếm các đối tác để chia sẻ gánh nặng và trách nhiệm. Ấn Độ cũng thay đổi chính sách không liên kết truyền thống, chủ động tham gia vào các cơ chế hợp tác khu vực và quốc tế. Theo tác giả luận văn, sự gặp gỡ trong mục tiêu và tính toán chiến lược của hai quốc gia đã đưa quan hệ song phương Mỹ - Ấn Độ trở thành một trong những mối quan hệ có tốc độ phát triển nhanh trong thập niên đầu của thế kỷ XXI. Cả hai nước đều nhận thấy lợi ích chung trong việc duy trì an ninh biển và ổn định khu vực.

Mỹ và Ấn Độ đã thiết lập nhiều cơ chế đối thoại và hợp tác an ninh song phương, bao gồm Nhóm Chính sách Quốc phòng (DPG), Đối thoại An ninh Ấn Độ - Mỹ, và các cuộc tham vấn thường niên giữa các quan chức quốc phòng cấp cao. Những cơ chế này tạo điều kiện cho hai nước trao đổi thông tin, chia sẻ quan điểm và xây dựng lòng tin. Theo luận văn, ngay khi quan hệ Mỹ - Ấn Độ bước vào thời kỳ hợp tác và phát triển, an ninh quân sự đã là một lĩnh vực được chính quyền cả hai nước chú trọng phát triển. Thông qua các cơ chế này, hai bên cùng nhau giải quyết các vấn đề an ninh chung và tăng cường khả năng tương tác quân sự.

Hợp tác quân sự là một trong những trụ cột chính của quan hệ an ninh Mỹ - Ấn Độ. Hai nước thường xuyên tổ chức các cuộc tập trận quân sự chung, như Malabar (hải quân), Cope India (không quân), và Yudh Abhyas (lục quân). Các cuộc tập trận này giúp nâng cao khả năng phối hợp tác chiến và tăng cường hiểu biết lẫn nhau. Ấn Độ cũng là một trong những khách hàng lớn nhất của Mỹ trong lĩnh vực mua bán vũ khí. Việc mua bán vũ khí Mỹ - Ấn Độ góp phần hiện đại hóa quân đội Ấn Độ và tăng cường khả năng tương tác với quân đội Mỹ.

Hợp tác tình báo Mỹ - Ấn Độ đã được tăng cường đáng kể trong bối cảnh lo ngại về khủng bố gia tăng. Hai nước chia sẻ thông tin tình báo và phối hợp các hoạt động chống khủng bố, đặc biệt là trong khu vực Nam Á. Việc tăng cường hợp tác tình báo giúp hai nước đối phó hiệu quả hơn với các mối đe dọa khủng bố xuyên quốc gia.

Quan hệ an ninh quân sự song phương đã giúp tăng cường vị thế quân sự của cả Mỹ và Ấn Độ. Mỹ có được một đối tác chiến lược quan trọng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, giúp duy trì sự hiện diện và ảnh hưởng của mình. Ấn Độ có cơ hội tiếp cận công nghệ quốc phòng tiên tiến và nâng cao năng lực quân sự. Hợp tác này giúp Ấn Độ khẳng định vai trò là một cường quốc khu vực và toàn cầu. Việc hiện đại hóa quân đội Ấn Độ thông qua mua bán vũ khí từ Mỹ giúp tăng cường khả năng răn đe và bảo vệ lợi ích quốc gia.

Mối quan hệ này có ảnh hưởng lớn đến cấu trúc an ninh khu vực. Nó góp phần vào việc hình thành một cấu trúc an ninh đa cực, với sự tham gia của nhiều cường quốc và các thể chế khu vực. Quan hệ này cũng thúc đẩy hợp tác an ninh đa phương, như Quad (Bộ Tứ Kim Cương), với sự tham gia của Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản và Australia. Theo luận văn, Mỹ rất cần có sự ủng hộ, hợp tác toàn diện của Ấn Độ, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc. Hợp tác an ninh đa phương giúp tăng cường khả năng giải quyết các thách thức an ninh chung, như khủng bố, cướp biển và thiên tai.

Việt Nam là một quốc gia đang phát triển ở khu vực Đông Nam Á, khu vực đang là trọng tâm trong chính sách hướng Đông của Ấn Độ. Do đó, quan hệ an ninh quân sự Mỹ - Ấn Độ phát triển theo chiều hướng nào cũng có ảnh hưởng rất lớn đến Việt Nam. Sự tăng cường hợp tác giữa Mỹ và Ấn Độ có thể mang lại cơ hội cho Việt Nam trong việc tăng cường quan hệ với cả hai nước, đặc biệt trong lĩnh vực an ninh biển. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra những thách thức, đòi hỏi Việt Nam phải khéo léo cân bằng quan hệ với các cường quốc. Việt Nam cần chủ động tham gia vào các cơ chế hợp tác khu vực để đảm bảo an ninh và ổn định.

Có nhiều yếu tố sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác an ninh quân sự Mỹ - Ấn Độ trong tương lai. Sự trỗi dậy của Trung Quốc vẫn là một động lực quan trọng, khiến cả hai nước đều nhận thấy cần phải tăng cường hợp tác để đối phó với thách thức này. Nhu cầu giải quyết các thách thức an ninh chung, như khủng bố, an ninh biển và biến đổi khí hậu, cũng sẽ thúc đẩy hợp tác song phương. Sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả chính phủ và dư luận của cả hai nước cũng là một yếu tố quan trọng.

Bên cạnh những yếu tố thúc đẩy, vẫn còn tồn tại những thách thức đối với quan hệ này. Sự khác biệt về chính sách đối ngoại, đặc biệt là về vấn đề Iran và Pakistan, có thể gây ra căng thẳng. Áp lực từ Trung Quốc và Nga cũng có thể hạn chế phạm vi hợp tác giữa Mỹ và Ấn Độ. Cuối cùng, những vấn đề nội bộ của mỗi nước, như sự bất ổn chính trị và khó khăn kinh tế, cũng có thể ảnh hưởng đến quan hệ song phương. Theo đánh giá của tác giả, mặc dù có những thách thức, quan hệ an ninh quân sự Mỹ - Ấn Độ vẫn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Vai trò của Ấn Độ trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ ngày càng trở nên quan trọng. Mỹ coi Ấn Độ là một đối tác chiến lược then chốt trong việc duy trì an ninh và ổn định khu vực, đối trọng với sự trỗi dậy của Trung Quốc. Mỹ kỳ vọng Ấn Độ sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc bảo đảm tự do hàng hải, chống khủng bố và thúc đẩy hợp tác kinh tế trong khu vực. Hợp tác với Ấn Độ sẽ giúp Mỹ duy trì vị thế siêu cường ở khu vực quan trọng này.