Phát triển năng lực tìm tòi cho học sinh qua mô hình 5E trong dạy học oxi lưu huỳnh lớp 10

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH 5E

1.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

1.1.2. Cơ sở lí thuyết kiến tạo trong dạy học

1.1.2.1. Thế nào là lí thuyết kiến tạo trong dạy học

1.1.3. Khái niệm phương pháp dạy học kiến tạo

1.1.4. Mô hình dạy học theo lí thuyết kiến tạo

1.1.5. Vai trò của giáo viên và học sinh trong dạy học theo lí thuyết kiến tạo

1.1.6. Môi trường học tập kiến tạo

1.1.7. Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực

1.1.7.1. Khái niệm năng lực

1.1.7.2. Năng lực chung và năng lực đặc thù cần hình thành và phát triển cho học sinh phổ thông

1.1.7.3. Phương pháp đánh giá năng lực

1.1.7.4. Khái niệm, cấu trúc và biểu hiện của năng lực tìm tòi khám phá

1.1.8. Các phương pháp dạy học tích cực theo định hướng phát triển năng lực

1.1.8.1. Dạy học theo mô hình 5E

1.1.8.2. Phương pháp dạy học trực quan

1.1.8.3. Sử dụng bài tập hóa học

1.1.8.4. Dạy học giải quyết vấn đề

1.1.9. Thực trạng về năng lực tìm tòi, khám phá của học sinh và dạy học theo mô hình 5E tại một số trường THPT ở tỉnh Bình Dương

1.1.9.1. Mục đích điều tra

1.1.9.2. Nội dung điều tra

1.1.9.3. Đối tượng điều tra

1.1.9.4. Phương pháp điều tra

1.1.9.5. Tiến hành điều tra

1.1.9.6. Kết quả điều tra

1.1.10. Tiểu kết chương 1

2. VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO MÔ HÌNH 5E TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC CHƯƠNG OXI – LƯU HUỲNH LỚP 10 THPT

2.1. Phân tích mục tiêu, nội dung chương Oxi – Lưu huỳnh Hóa học 10 cơ bản THPT

2.1.1. Phân tích mục tiêu chương oxi – lưu huỳnh Hóa học 10

2.1.2. Phân tích đặc điểm về PPDH chương oxi – lưu huỳnh

2.2. Nguyên tắc và yêu cầu khi thiết kế kế hoạch dạy học theo mô hình 5E nhằm phát triển năng lực tìm tòi, khám phá cho học sinh

2.2.1. Nguyên tắc khi thiết kế kế hoạch dạy học theo mô hình 5E nhằm phát triển năng lực tìm tòi, khám phá cho học sinh

2.2.2. Yêu cầu khi thiết kế kế hoạch dạy học theo mô hình 5E nhằm phát triển năng lực tìm tòi khám phá cho học sinh

2.3. Thiết kế bộ công cụ và sử dụng để đánh giá năng lực tìm tòi khám phá

2.3.1. Mô tả cấu trúc NL TTKP

2.3.2. Bảng mô tả các mức độ hiểu hiện của năng lực tìm tòi khám phá

2.3.3. Xây dựng bộ công cụ đánh giá NL TTKP thông qua mô hình dạy học 5E

2.4. Các biện pháp sử dụng khi thiết kế hoạt động dạy học bài học theo mô hình 5E

2.4.1. Hoạt động 1: Engage (Kích thích động cơ học tập)

2.4.2. Hoạt động 2,3: Explore – Explain (Khám phá - Giải thích)

2.4.3. Hoạt động 4: Elaborate (Củng cố, mở rộng, kiến thức)

2.4.4. Hoạt động 5: Evaluate (Đánh giá)

2.5. Một số kế hoạch bài học dạy học theo mô hình 5E trong chương Oxi – Lưu huỳnh lớp 10 THPT nhằm phát triển NL tìm tòi, khám phá cho HS

2.5.1. Kế hoạch bài học bài oxi – ozon

2.5.2. Kế hoạch bài học bài lưu huỳnh

2.5.3. Kế hoạch bài học bài axit sunfuric – muối sunfat

2.6. Tiểu kết chương 2

3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm

3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm

3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm

3.2. Đối tượng, địa bàn thực nghiệm

3.3. Tiến trình TNSP

3.4. Tổ chức thực nghiệm

3.5. Nội dung TNSP

3.6. Kết quả TNSP – xử lí và đánh giá số liệu

3.6.1. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm sư phạm

3.6.2. Kết quả các bài kiểm tra được thống kê ở bảng dưới đây

3.6.3. Bảng phân phối tần suất, tần suất lũy tích và phân loại học sinh

3.6.4. Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng

3.6.5. Đánh giá kết quả thực nghiệm qua các bài kiểm tra

3.6.6. Đánh giá mức độ của các biểu hiện NL TTKP

3.6.7. Đánh giá các biểu hiện của NL TTKP qua phần kiểm tra tự luận

3.6.8. Đánh giá các biểu hiện của NL TTKP qua bảng kiểm quan sát

3.6.9. Đánh giá các biểu hiện của NL TTKP qua phiếu tự đánh giá của HS

3.6.10. Một số hình ảnh thực nghiệm

3.7. Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về mô hình 5E

Mô hình 5E là một phương pháp dạy học tích cực, bao gồm năm giai đoạn: Engage (Kích thích), Explore (Khám phá), Explain (Giải thích), Elaborate (Củng cố), và Evaluate (Đánh giá). Mô hình này được thiết kế nhằm phát triển năng lực tìm tòi của học sinh thông qua việc khuyến khích sự tham gia chủ động và khám phá kiến thức. Theo nghiên cứu, việc áp dụng mô hình 5E trong dạy học oxi lưu huỳnh không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm hóa học mà còn phát triển các kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề. Mô hình này phù hợp với xu hướng giáo dục hiện đại, nơi học sinh được khuyến khích trở thành những người học chủ động, sáng tạo và có khả năng tự nghiên cứu.

1.1. Lợi ích của mô hình 5E

Mô hình 5E mang lại nhiều lợi ích cho quá trình dạy học. Đầu tiên, nó tạo ra một môi trường học tập tích cực, nơi học sinh có thể tự do khám phá và đặt câu hỏi. Thứ hai, mô hình này giúp học sinh kết nối kiến thức mới với kiến thức đã học, từ đó củng cố và mở rộng hiểu biết của mình. Cuối cùng, việc đánh giá liên tục trong từng giai đoạn của mô hình giúp giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh và điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp. Như vậy, mô hình 5E không chỉ đơn thuần là một phương pháp dạy học mà còn là một công cụ mạnh mẽ để phát triển năng lực tìm tòi và khám phá của học sinh.

II. Phát triển năng lực tìm tòi qua dạy học hóa học

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc phát triển năng lực tìm tòi cho học sinh là một trong những mục tiêu quan trọng. Môn Hóa học, đặc biệt là chương oxi lưu huỳnh, cung cấp nhiều cơ hội để học sinh thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Việc sử dụng mô hình 5E trong dạy học không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động nghiên cứu và thí nghiệm. Theo đó, học sinh sẽ được trải nghiệm thực tế qua các hoạt động nhóm, từ đó phát triển kỹ năng làm việc nhóm và khả năng giao tiếp. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về các khái niệm hóa học mà còn hình thành tư duy khoa học và khả năng giải quyết vấn đề.

2.1. Các hoạt động dạy học theo mô hình 5E

Các hoạt động dạy học theo mô hình 5E bao gồm nhiều phương pháp khác nhau như thí nghiệm, thảo luận nhóm và nghiên cứu dự án. Trong giai đoạn Engage, giáo viên có thể sử dụng các câu hỏi kích thích sự tò mò của học sinh về oxi lưu huỳnh. Tiếp theo, trong giai đoạn Explore, học sinh sẽ thực hiện các thí nghiệm để khám phá tính chất của các hợp chất. Giai đoạn Explain sẽ giúp học sinh củng cố kiến thức thông qua việc giải thích các hiện tượng đã quan sát. Cuối cùng, trong giai đoạn Evaluate, học sinh sẽ được đánh giá thông qua các bài kiểm tra và phản hồi từ giáo viên. Qua đó, mô hình 5E không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực tìm tòi mà còn nâng cao khả năng tự học và tự đánh giá.

III. Đánh giá năng lực tìm tòi của học sinh

Đánh giá năng lực tìm tòi của học sinh là một phần quan trọng trong quá trình dạy học. Việc sử dụng các công cụ đánh giá phù hợp sẽ giúp giáo viên có cái nhìn tổng quan về sự phát triển của học sinh. Các phương pháp đánh giá có thể bao gồm quan sát, phỏng vấn và các bài kiểm tra thực hành. Đặc biệt, việc sử dụng bảng kiểm quan sát sẽ giúp giáo viên ghi nhận các biểu hiện của năng lực tìm tòi trong quá trình học tập. Theo nghiên cứu, học sinh có khả năng tìm tòi và khám phá tốt thường có kết quả học tập cao hơn và có khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn tốt hơn.

3.1. Công cụ đánh giá năng lực tìm tòi

Công cụ đánh giá năng lực tìm tòi có thể bao gồm bảng tự đánh giá của học sinh, phiếu khảo sát và các bài kiểm tra thực hành. Bảng tự đánh giá giúp học sinh nhận thức rõ hơn về khả năng của bản thân và những lĩnh vực cần cải thiện. Phiếu khảo sát có thể được sử dụng để thu thập ý kiến của học sinh về các hoạt động học tập, từ đó giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp. Cuối cùng, các bài kiểm tra thực hành sẽ giúp đánh giá khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn của học sinh. Như vậy, việc đánh giá năng lực tìm tòi không chỉ giúp giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh mà còn tạo động lực cho học sinh trong quá trình học tập.

Luận văn thạc sĩ: Dạy học oxi lưu huỳnh theo mô hình 5E để phát triển năng lực tìm tòi cho học sinh lớp 10