Tổng quan nghiên cứu

Nhà ở xã hội là một trong những chính sách quan trọng nhằm hỗ trợ người có thu nhập thấp tiếp cận nhà ở phù hợp, đặc biệt tại các khu vực phát triển công nghiệp như Nhơn Trạch – Đồng Nai. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng năm 2014, cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 102 dự án nhà ở xã hội với gần 40.000 căn hộ, trong đó Đồng Nai đã xây dựng được 875 căn nhà ở xã hội. Đồng Nai là tỉnh có dân số gần 2,8 triệu người, với hơn 400.000 công nhân làm việc tại 31 khu công nghiệp tập trung, trong đó hơn 60% là lao động nhập cư. Mức lương bình quân công nhân tại đây dao động từ 3,5 đến 3,8 triệu đồng/tháng, trong khi phần lớn công nhân vẫn phải sống trong các phòng trọ chật hẹp, thiếu an toàn và tiện nghi.

Nhu cầu về nhà ở xã hội tại Nhơn Trạch – Đồng Nai ngày càng tăng cao, đặc biệt khi chính sách nhà ở xã hội được Nhà nước quan tâm và phát triển. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bất động sản cần hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua nhà ở xã hội để xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện và sở thích của người mua. Mục tiêu nghiên cứu là phân tích các yếu tố tác động đến ý định mua nhà ở xã hội tại Nhơn Trạch – Đồng Nai, đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố và đề xuất giải pháp phát triển nhà ở xã hội hiệu quả.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án nhà ở xã hội tại Nhơn Trạch trong khoảng thời gian từ tháng 01 đến tháng 08 năm 2015. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp bất động sản và cơ quan quản lý nhà nước phát triển thị trường nhà ở xã hội bền vững, đáp ứng nhu cầu thực tế của người thu nhập thấp tại khu vực này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi tiêu dùng chủ đạo là Thuyết Hành động Hợp lý (TRA) và Thuyết Hành vi Dự định (TPB). TRA tập trung vào hai yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi là thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan xã hội. TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố nhận thức về kiểm soát hành vi, nhằm giải thích các trường hợp hành vi bị hạn chế bởi các yếu tố bên ngoài hoặc nội tại.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các mô hình nghiên cứu về quyết định mua nhà và bất động sản từ các công trình trong và ngoài nước, trong đó các yếu tố chính được xác định gồm: thái độ, chuẩn chủ quan, nhận thức về kiểm soát hành vi, tài chính, tính năng căn nhà, vị trí, không gian sống và môi trường sống. Các khái niệm chính bao gồm:

  • Thái độ (Attitude): Đánh giá tích cực hay tiêu cực của cá nhân đối với hành vi mua nhà ở xã hội.
  • Chuẩn chủ quan (Subjective norm): Áp lực xã hội từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp ảnh hưởng đến ý định mua.
  • Nhận thức về kiểm soát hành vi (Perceived behavioral control): Niềm tin về khả năng kiểm soát và thực hiện hành vi mua nhà.
  • Tài chính (Finance): Khả năng tài chính, giá cả, lãi suất vay và thời gian thanh toán.
  • Tính năng căn nhà (Feature): Thiết kế, diện tích, chất lượng xây dựng và pháp lý.
  • Vị trí (Locational): Khoảng cách đến nơi làm việc, trường học, chợ, trung tâm thương mại.
  • Không gian sống (Private living): Diện tích sử dụng, số phòng ngủ, phòng khách, nhà bếp.
  • Môi trường sống (Environment): An ninh, ô nhiễm, môi trường sinh hoạt xung quanh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp gồm nghiên cứu định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm với 2 chuyên gia và 4 khách hàng nhằm điều chỉnh thang đo và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 230 người có ý định mua nhà ở xã hội tại Nhơn Trạch – Đồng Nai, thu về 210 bảng câu hỏi hợp lệ.

Phương pháp chọn mẫu là phi xác suất, lấy mẫu thuận tiện nhằm tiếp cận đối tượng công nhân và người thu nhập thấp chưa có nhà ở. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0 với các kỹ thuật phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích tương quan và hồi quy tuyến tính bội.

Thời gian nghiên cứu kéo dài 8 tháng, từ tháng 01 đến tháng 08 năm 2015, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và phân tích chính xác các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua nhà ở xã hội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của thái độ: Thái độ tích cực có tác động mạnh mẽ đến ý định mua nhà ở xã hội với hệ số hồi quy β = 0,32, mức ý nghĩa p < 0,01. Khoảng 68% người khảo sát cho biết thái độ tích cực về lợi ích và giá trị của nhà ở xã hội thúc đẩy họ có ý định mua.

  2. Kiểm soát hành vi: Nhận thức về khả năng kiểm soát hành vi cũng ảnh hưởng tích cực với β = 0,28, p < 0,05. Khoảng 60% người tham gia tin rằng họ có đủ khả năng tài chính và kiến thức để thực hiện việc mua nhà.

  3. Vị trí căn nhà: Vị trí thuận lợi gần nơi làm việc và các tiện ích công cộng có ảnh hưởng đáng kể (β = 0,25, p < 0,05). 72% người khảo sát ưu tiên vị trí gần khu công nghiệp và trường học.

  4. Không gian sống và môi trường: Không gian sống phù hợp và môi trường an ninh, sạch sẽ cũng tác động tích cực đến ý định mua với β lần lượt là 0,22 và 0,20, p < 0,05. Khoảng 65% người mua quan tâm đến diện tích sử dụng và môi trường sống xung quanh.

  5. Tài chính và tính năng căn nhà: Mặc dù tài chính là yếu tố quan trọng, trong nghiên cứu này tác động của tài chính và tính năng căn nhà không đạt mức ý nghĩa thống kê cao, có thể do sự đồng nhất về thu nhập thấp trong mẫu khảo sát.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại Thái Lan và Saudi Arabia, khẳng định vai trò quan trọng của thái độ, nhận thức kiểm soát hành vi và vị trí trong quyết định mua nhà ở xã hội. Việc người mua ưu tiên vị trí gần nơi làm việc và tiện ích công cộng phản ánh đặc thù của khu vực công nghiệp Nhơn Trạch với lực lượng lao động đông đảo.

Môi trường sống và không gian sống cũng được đánh giá cao, cho thấy người mua không chỉ quan tâm đến giá cả mà còn chú trọng đến chất lượng cuộc sống. Sự không rõ ràng về tác động của tài chính và tính năng căn nhà có thể do mẫu khảo sát chủ yếu là người thu nhập thấp với khả năng tài chính hạn chế, đồng thời các dự án nhà ở xã hội có thiết kế tương đối đồng nhất.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số β) và bảng phân tích hồi quy chi tiết, giúp minh họa rõ ràng các mối quan hệ giữa biến độc lập và biến phụ thuộc.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường truyền thông nâng cao thái độ tích cực: Do thái độ là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nên đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông, giáo dục về lợi ích và giá trị của nhà ở xã hội nhằm tạo dựng niềm tin và thái độ tích cực trong cộng đồng.

  2. Hỗ trợ nâng cao nhận thức kiểm soát hành vi: Cung cấp các chương trình tư vấn tài chính, hướng dẫn thủ tục mua nhà và hỗ trợ vay vốn để người mua cảm thấy tự tin và có khả năng kiểm soát quá trình mua nhà.

  3. Phát triển dự án với vị trí thuận lợi: Ưu tiên lựa chọn các vị trí gần khu công nghiệp, trường học, chợ và các tiện ích công cộng để đáp ứng nhu cầu di chuyển và sinh hoạt của người mua, tăng sức hấp dẫn của dự án.

  4. Cải thiện không gian sống và môi trường: Thiết kế căn hộ với diện tích hợp lý, bố trí hợp lý các phòng chức năng, đồng thời đảm bảo môi trường sống an toàn, sạch sẽ, có hệ thống an ninh và quản lý tốt.

  5. Thời gian thực hiện: Các giải pháp nên được triển khai trong vòng 1-2 năm tới để kịp thời đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người thu nhập thấp tại Nhơn Trạch.

  6. Chủ thể thực hiện: Các doanh nghiệp bất động sản phối hợp với chính quyền địa phương và các tổ chức tài chính để triển khai đồng bộ các giải pháp trên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp bất động sản: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua nhà ở xã hội, từ đó xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm phù hợp với nhu cầu thực tế của khách hàng.

  2. Cơ quan quản lý nhà nước: Hỗ trợ hoạch định chính sách phát triển nhà ở xã hội, điều chỉnh các quy định về hỗ trợ tài chính và quy hoạch đô thị nhằm thúc đẩy thị trường nhà ở xã hội phát triển bền vững.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, bất động sản: Cung cấp cơ sở lý thuyết và dữ liệu thực nghiệm về hành vi tiêu dùng trong lĩnh vực nhà ở xã hội, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Tổ chức tài chính và ngân hàng: Hiểu rõ nhu cầu và khả năng tài chính của người mua nhà ở xã hội để thiết kế các sản phẩm tín dụng phù hợp, giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả cho vay.

Câu hỏi thường gặp

  1. Ý định mua nhà ở xã hội là gì?
    Ý định mua nhà ở xã hội là sự sẵn sàng và mong muốn của người tiêu dùng trong việc thực hiện hành vi mua nhà ở xã hội trong tương lai gần, được dự đoán dựa trên các yếu tố như thái độ, chuẩn chủ quan và khả năng kiểm soát hành vi.

  2. Tại sao thái độ lại quan trọng trong quyết định mua nhà?
    Thái độ phản ánh nhận thức tích cực hoặc tiêu cực của người mua về sản phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến động lực và quyết định hành vi. Người có thái độ tích cực thường có xu hướng mua cao hơn.

  3. Nhận thức về kiểm soát hành vi ảnh hưởng thế nào đến ý định mua?
    Nếu người mua cảm thấy họ có đủ khả năng tài chính, kiến thức và điều kiện để mua nhà, họ sẽ có động lực mạnh mẽ hơn để thực hiện hành vi mua nhà ở xã hội.

  4. Vị trí căn nhà có vai trò gì trong quyết định mua?
    Vị trí thuận lợi giúp người mua dễ dàng tiếp cận nơi làm việc, trường học và các tiện ích, giảm chi phí và thời gian di chuyển, từ đó tăng ý định mua.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội hiệu quả?
    Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua, tập trung vào cải thiện thái độ khách hàng, hỗ trợ tài chính, lựa chọn vị trí phù hợp và nâng cao chất lượng không gian sống, môi trường xung quanh.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định mua nhà ở xã hội tại Nhơn Trạch – Đồng Nai gồm: thái độ, nhận thức về kiểm soát hành vi, vị trí, không gian sống và môi trường sống.
  • Thái độ và nhận thức kiểm soát hành vi là hai yếu tố có tác động mạnh nhất đến ý định mua.
  • Vị trí căn nhà gần nơi làm việc và tiện ích công cộng được người mua đánh giá cao, ảnh hưởng tích cực đến quyết định mua.
  • Không gian sống hợp lý và môi trường an toàn, sạch sẽ cũng góp phần nâng cao ý định mua nhà ở xã hội.
  • Đề xuất các giải pháp truyền thông, hỗ trợ tài chính, lựa chọn vị trí và cải thiện chất lượng sống nhằm phát triển thị trường nhà ở xã hội bền vững trong 1-2 năm tới.

Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các doanh nghiệp bất động sản, cơ quan quản lý và các nhà nghiên cứu trong việc phát triển nhà ở xã hội phù hợp với nhu cầu và điều kiện của người thu nhập thấp tại Nhơn Trạch – Đồng Nai. Để tiếp tục phát triển, các bên liên quan nên phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất và mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác có đặc điểm tương tự. Hành động ngay hôm nay để góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở xã hội đang ngày càng cấp thiết!