Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế xã hội phát triển nhanh chóng, nhu cầu đi lại của người dân ngày càng tăng, đặc biệt là nhu cầu sử dụng xe điện thân thiện với môi trường. Thị trường xe điện tại Việt Nam được đánh giá là tiềm năng lớn khi chưa có đơn vị nào tiên phong sản xuất hoặc lắp ráp xe điện trước Vinfast. Vinfast, thành lập năm 2017 thuộc tập đoàn Vingroup, đã nhanh chóng trở thành thương hiệu ô tô đầu tiên của Việt Nam với mục tiêu tạo ra những sản phẩm đẳng cấp thế giới mang bản sắc Việt. Tuy nhiên, cạnh tranh trong lĩnh vực này ngày càng khốc liệt, đòi hỏi Vinfast phải nâng cao thị phần và hiệu quả kinh doanh để tồn tại và phát triển bền vững.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích và đánh giá môi trường bên trong của Vinfast nhằm giúp công ty xây dựng chiến lược dài hạn, gia tăng chiếm lĩnh thị trường và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Nghiên cứu tập trung vào các nguồn lực, năng lực và năng lực cốt lõi của Vinfast, đồng thời đánh giá khả năng tạo lập lợi thế cạnh tranh bền vững. Phạm vi nghiên cứu bao gồm giai đoạn từ khi thành lập đến năm 2022, với trọng tâm tại các cơ sở sản xuất và thị trường trong nước.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho Vinfast trong việc hoạch định chiến lược phát triển, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức về quản trị chiến lược trong ngành công nghiệp ô tô điện tại Việt Nam. Các chỉ số quan trọng như vốn điều lệ tăng từ gần 50.497 tỷ đồng lên gần 57.380 tỷ đồng, hệ thống nhà máy hiện đại với công suất 38 xe/giờ, và doanh số xe điện VF e34 đạt hơn 2.100 chiếc trong 6 tháng đầu năm 2022 cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của Vinfast.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược cơ bản để phân tích môi trường bên trong của doanh nghiệp, bao gồm:

  • Lý thuyết nguồn lực và năng lực (Resource-Based View - RBV): Nhấn mạnh vai trò của nguồn lực hữu hình và vô hình, năng lực và năng lực cốt lõi trong việc tạo lập lợi thế cạnh tranh bền vững. Nguồn lực hữu hình gồm tài chính, vật chất, con người; nguồn lực vô hình gồm công nghệ, danh tiếng, bí quyết kinh doanh. Năng lực là khả năng liên kết các nguồn lực để đạt mục tiêu chung, trong khi năng lực cốt lõi là những năng lực đặc biệt, khó bắt chước và không thể thay thế, tạo nên sự khác biệt cho doanh nghiệp.

  • Mô hình lợi thế cạnh tranh của Porter: Phân tích lợi thế cạnh tranh dựa trên hai hướng chính là lợi thế chi phí thấp và lợi thế khác biệt hóa sản phẩm/dịch vụ. Vinfast được đánh giá dựa trên bốn yếu tố tạo lập lợi thế cạnh tranh bền vững: hiệu suất vượt trội, chất lượng vượt trội, sự đổi mới vượt trội và đáp ứng khách hàng vượt trội.

  • Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể và tương đối: Sử dụng bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh marketing và phi marketing, đánh giá tầm quan trọng và xếp loại từng năng lực, từ đó xác định điểm quan trọng và tổng điểm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp so với đối thủ.

  • Mô thức IFAS (Internal Factor Analysis Summary): Phân tích điểm mạnh và điểm yếu nội bộ của Vinfast, đánh giá tổng thể môi trường bên trong dựa trên các nhân tố quan trọng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: nguồn lực hữu hình và vô hình, năng lực, năng lực cốt lõi, lợi thế cạnh tranh, năng lực cạnh tranh marketing và phi marketing, mô hình IFAS.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp với thu thập số liệu định lượng từ các nguồn thứ cấp như báo cáo tài chính, tài liệu nội bộ Vinfast, các bài báo chuyên ngành và các nghiên cứu trước đây. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các nguồn lực, năng lực và hoạt động kinh doanh của Vinfast từ năm 2017 đến 2022.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu toàn bộ (census) do nghiên cứu tập trung vào một doanh nghiệp duy nhất với các dữ liệu đầy đủ. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng cách áp dụng các mô hình lý thuyết đã nêu để đánh giá các yếu tố nội bộ, sử dụng bảng điểm IFAS để tổng hợp và đánh giá điểm mạnh, điểm yếu.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong khoảng 6 tháng, từ thu thập dữ liệu, phân tích đến tổng hợp kết quả và đề xuất giải pháp. Các số liệu cụ thể như vốn điều lệ tăng từ gần 50.497 tỷ đồng lên gần 57.380 tỷ đồng, hệ thống nhà máy với công suất 38 xe/giờ, doanh số xe điện VF e34 đạt hơn 2.100 chiếc trong 6 tháng đầu năm 2022 được sử dụng để minh chứng cho các phát hiện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn lực tài chính mạnh mẽ: Vinfast được hậu thuẫn bởi tập đoàn Vingroup với vốn điều lệ tăng từ gần 50.497 tỷ đồng lên gần 57.380 tỷ đồng trong năm 2022, cùng các khoản vay ưu đãi như khoản vay 950 triệu USD được bảo lãnh bởi Chính phủ Đức với lãi suất thấp và thời hạn 12 năm. Điều này giúp Vinfast có nguồn lực tài chính vững chắc để đầu tư phát triển sản xuất và R&D.

  2. Nguồn lực vật chất hiện đại: Nhà máy sản xuất ô tô Vinfast tại Hải Phòng có diện tích 335 ha, công suất thiết kế 38 xe/giờ, trang bị hơn 1.200 robot ABB tự động hóa công đoạn hàn thân xe, dây chuyền sơn và lắp ráp nhập khẩu từ châu Âu và Nhật Bản. Hệ thống kiểm soát chất lượng hiện đại giúp đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế.

  3. Nguồn lực con người chất lượng cao: Vinfast có đội ngũ nhân sự đa quốc gia với các chuyên gia hàng đầu từng làm việc tại General Motors, Ford, Volkswagen, Tesla. Trung tâm đào tạo kỹ thuật viên theo tiêu chuẩn Đức tuyển sinh 200 học viên mỗi năm, đảm bảo nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao cho sản xuất.

  4. Năng lực công nghệ và đổi mới vượt trội: Vinfast sở hữu năng lực R&D mạnh với các sản phẩm xe điện thông minh có tính năng tự hành cấp độ 2-3, pin thể rắn công nghệ cao, hệ thống trợ lý ảo tiếng Việt, cập nhật phần mềm từ xa. Các mẫu xe đạt tiêu chuẩn an toàn 5 sao của ASEAN NCAP và NHTSA.

  5. Hệ thống phân phối và dịch vụ khách hàng rộng khắp: Vinfast có 242 nhà phân phối và 83 đại lý phủ khắp 63 tỉnh thành, cùng hệ thống trạm sạc điện với hơn 2.000 trạm và 40.000 cổng sạc, đảm bảo tiện lợi cho khách hàng sử dụng xe điện. Chính sách hậu mãi như bảo hành 5 năm hoặc 165.000 km, cứu hộ 24/7 miễn phí tạo sự an tâm cho người dùng.

Thảo luận kết quả

Các phát hiện cho thấy Vinfast đã tận dụng hiệu quả nguồn lực tài chính và vật chất để xây dựng nhà máy hiện đại, đồng thời đầu tư mạnh vào nguồn nhân lực chất lượng cao và công nghệ tiên tiến. Việc hợp tác với các đối tác quốc tế uy tín giúp Vinfast rút ngắn thời gian phát triển sản phẩm và nâng cao chất lượng, tạo lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ trong nước và khu vực.

So với các hãng xe lâu đời như Toyota, Ford hay BMW, Vinfast đã nhanh chóng đạt được năng lực sản xuất và công nghệ tương đương, đặc biệt trong lĩnh vực xe điện với các tính năng thông minh và an toàn vượt trội. Hệ thống phân phối rộng khắp và dịch vụ khách hàng tận tâm góp phần gia tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng.

Tuy nhiên, mô thức IFAS chỉ ra một số điểm yếu như nhu cầu vốn lớn dẫn đến tỷ lệ nợ cao, năng lực marketing truyền thống chưa nổi bật, và sự phụ thuộc vào nguồn lực nước ngoài trong công nghệ và nhân sự cấp cao. Hệ thống trạm sạc điện còn tập trung chủ yếu ở các khu chung cư, trung tâm thương mại, chưa phủ rộng toàn quốc.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng vốn điều lệ, sơ đồ tổ chức nhân sự đa quốc gia, bảng so sánh năng lực sản xuất với các đối thủ, và bản đồ phân bố hệ thống trạm sạc điện để minh họa rõ nét các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư phát triển hệ thống trạm sạc điện: Mở rộng mạng lưới trạm sạc ra các khu vực ngoại thành, vùng sâu vùng xa trong vòng 2 năm tới nhằm nâng cao tiện ích cho khách hàng xe điện. Chủ thể thực hiện là Vinfast phối hợp với các tập đoàn xăng dầu và chính quyền địa phương.

  2. Đẩy mạnh chiến lược marketing hiện đại: Áp dụng các công cụ marketing số, truyền thông đa kênh và xây dựng thương hiệu toàn cầu trong 12-18 tháng tới để nâng cao nhận diện và sức cạnh tranh. Bộ phận marketing Vinfast cần phối hợp với các chuyên gia quốc tế và agency chuyên nghiệp.

  3. Phát triển nguồn nhân lực nội địa: Tăng cường đào tạo và phát triển kỹ năng cho nhân sự Việt Nam, giảm dần sự phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài trong 3 năm tới. Vinfast cần mở rộng trung tâm đào tạo, hợp tác với các trường đại học và tổ chức đào tạo nghề.

  4. Quản lý tài chính hiệu quả: Tái cấu trúc nợ, tối ưu hóa chi phí và đa dạng hóa nguồn vốn để giảm áp lực tài chính trong vòng 2 năm. Ban lãnh đạo Vinfast phối hợp với các chuyên gia tài chính và ngân hàng để xây dựng kế hoạch bền vững.

  5. Tăng cường nghiên cứu và phát triển (R&D): Đầu tư thêm vào công nghệ pin, xe tự hành và các giải pháp thông minh trong 5 năm tới để duy trì lợi thế cạnh tranh công nghệ. Vinfast cần hợp tác với các viện nghiên cứu, startup công nghệ và các đối tác quốc tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Vinfast: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu nội bộ để xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.

  2. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị chiến lược, quản trị nhân sự, marketing: Tham khảo mô hình phân tích môi trường bên trong, đánh giá năng lực cạnh tranh và ứng dụng thực tiễn trong ngành công nghiệp ô tô điện.

  3. Các doanh nghiệp sản xuất ô tô và xe điện trong nước và khu vực: Học hỏi kinh nghiệm xây dựng nguồn lực, năng lực cốt lõi và chiến lược đổi mới sáng tạo để phát triển bền vững.

  4. Nhà đầu tư và các tổ chức tài chính: Đánh giá tiềm năng phát triển, rủi ro và cơ hội đầu tư vào Vinfast cũng như ngành công nghiệp ô tô điện tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Vinfast có lợi thế cạnh tranh chính là gì?
    Vinfast sở hữu lợi thế về nguồn lực tài chính mạnh mẽ, nhà máy hiện đại với công nghệ tự động hóa cao, đội ngũ nhân sự chất lượng quốc tế và năng lực R&D vượt trội, đặc biệt trong lĩnh vực xe điện thông minh.

  2. Vinfast đã làm thế nào để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao?
    Vinfast hợp tác với Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức đào tạo kỹ thuật viên theo tiêu chuẩn quốc tế, tuyển dụng chuyên gia hàng đầu từ các tập đoàn ô tô lớn và xây dựng trung tâm đào tạo nội bộ với quy mô lớn.

  3. Hệ thống trạm sạc điện của Vinfast đã phủ rộng đến đâu?
    Tính đến năm 2021, Vinfast đã xây dựng hơn 2.000 trạm sạc với hơn 40.000 cổng sạc trên toàn quốc, tập trung tại các khu chung cư, trung tâm thương mại và đang mở rộng ra các khu vực khác.

  4. Vinfast có chính sách hậu mãi như thế nào để giữ chân khách hàng?
    Vinfast cung cấp bảo hành 5 năm hoặc 165.000 km, dịch vụ cứu hộ 24/7 miễn phí, miễn phí gửi xe tại các trung tâm thương mại, cùng các chương trình đổi cũ lấy mới và ưu đãi tài chính hấp dẫn.

  5. Vinfast có kế hoạch phát triển công nghệ trong tương lai ra sao?
    Vinfast tập trung đầu tư vào R&D với các công nghệ pin thể rắn, xe tự hành cấp độ cao, hệ thống trợ lý ảo tiếng Việt và cập nhật phần mềm từ xa nhằm duy trì vị thế tiên phong trong ngành xe điện.

Kết luận

  • Vinfast đã xây dựng được nguồn lực tài chính và vật chất mạnh mẽ, nhà máy hiện đại với công suất 38 xe/giờ, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển.
  • Nguồn nhân lực đa quốc gia chất lượng cao và trung tâm đào tạo kỹ thuật viên theo tiêu chuẩn Đức giúp nâng cao năng lực sản xuất và đổi mới.
  • Năng lực R&D vượt trội với các sản phẩm xe điện thông minh, an toàn đạt chuẩn quốc tế tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.
  • Hệ thống phân phối rộng khắp và dịch vụ khách hàng tận tâm góp phần gia tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng.
  • Vinfast cần tiếp tục mở rộng hệ thống trạm sạc, đẩy mạnh marketing hiện đại, phát triển nguồn nhân lực nội địa và quản lý tài chính hiệu quả để phát triển bền vững.

Next steps: Vinfast nên tập trung triển khai các giải pháp đề xuất trong 1-3 năm tới để củng cố vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế. Các nhà quản trị cần theo dõi sát sao hiệu quả thực thi và điều chỉnh chiến lược phù hợp.

Call-to-action: Các nhà quản lý Vinfast và các bên liên quan nên sử dụng kết quả nghiên cứu này làm cơ sở để hoạch định chiến lược phát triển, đồng thời tăng cường hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của Vinfast trên thị trường toàn cầu.