Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Điều Trị Tăng Huyết Áp Tại Bệnh Viện Đồng Nai Năm 2022

• Tác giả: Chế Thị Phương Thảo
• Người hướng dẫn: TS. Trần Thị Lan Anh
• Trường học: Trường Đại Học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Tổ Chức Quản Lý Dược
• Đề tài: Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Điều Trị Tăng Huyết Áp Tại Bệnh Viện Đồng Nai Năm 2022
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1.1. Đại cương về bệnh Tăng huyết áp
• 1.1.1. Định nghĩa và phân loại Tăng huyết áp
• 1.1.2. Các nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.1.3. Liệu pháp kê đơn thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.1.4. Thực trạng kê đơn thuốc điều trị tăng huyết áp những năm gần đây
• 1.1.4.1. Thực trạng kê đơn thuốc điều trị tăng huyết áp trên thế giới
• 1.1.5. Thực trạng kê đơn thuốc điều trị tăng huyết áp tại Việt Nam
• 1.1.6. Thực trạng chi phí thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.1.7. Vài nét về Bệnh viện Đồng Nai -2
• 1.2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 1.2.2. Phương pháp nghiên cứu. Biến số nghiên cứu. Thiết kế nghiên cứu
• 1.2.3. Mẫu nghiên cứu
• 1.2.4. Phương pháp thu thập số liệu. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu
• 1.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 1.3.1. Mô tả cơ cấu và chi phí thuốc điều trị tăng huyết áp trong đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022
• 1.3.2. Cơ cấu thuốc điều trị THA trong mẫu nghiên cứu theo tác dụng dược lý
• 1.3.3. Chi phí đơn thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.3.4. Cơ cấu chi phí thuốc điều trị huyết áp theo nguồn gốc
• 1.3.5. Nhóm 5 hoạt chất điều trị THA có chi phí lớn nhất
• 1.3.6. Cơ cấu chi phí điều trị theo chẩn đoán bệnh
• 1.3.7. Phân tích các liệu pháp kê đơn điều trị tăng huyết áp trong đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022
• 1.3.7.1. Các liệu pháp điều trị THA trong đơn thuốc
• 1.3.7.2. Liều kê đơn hàng ngày của các thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.3.7.3. Phân loại mức độ tương tác thuốc
• 1.3.8. Về cơ cấu và chi phí thuốc điều trị THA trong đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022
• 1.3.8.1. Cơ cấu thuốc điều trị THA trong mẫu nghiên cứu theo tác dụng dược lý
• 1.3.8.2. Chi phí đơn thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.3.8.3. Cơ cấu chi phí thuốc trong nước và nhập khẩu
• 1.3.8.4. Nhóm 5 hoạt chất điều trị THA có chi phí lớn nhất
• 1.3.8.5. Cơ cấu chi phí điều trị theo chẩn đoán bệnh
• 1.3.9. Về các liệu pháp kê đơn điều trị tăng huyết áp trong đơn thuốc ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022
• 1.3.9.1. Các liệu pháp điều trị THA trong đơn thuốc
• 1.3.9.2. Liều kê đơn hàng ngày của các thuốc điều trị tăng huyết áp
• 1.4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1
• PHỤ LỤC 2
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

I. Tổng Quan Tăng Huyết Áp Gánh Nặng Thực Trạng Điều Trị

Tăng huyết áp (THA) là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới. Ước tính năm 2000, toàn cầu có 972 triệu người mắc THA và dự kiến tăng lên 1.56 tỷ vào năm 2025. Tại Việt Nam, tỷ lệ THA ở người lớn đã tăng từ 16.3% năm 2000 lên mức báo động 48% năm 2016. THA gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tai biến mạch máu não, suy tim, suy thận, làm giảm chất lượng cuộc sống và tạo gánh nặng lớn cho hệ thống y tế và kinh tế gia đình. Việc phân tích thực trạng kê đơn điều trị THA là rất quan trọng để cải thiện hiệu quả điều trị và giảm thiểu gánh nặng bệnh tật.

1.1. Định Nghĩa Phân Loại Tăng Huyết Áp Theo Tiêu Chuẩn

Tăng huyết áp được định nghĩa khi huyết áp tâm thu (HATT) ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương (HATTr) ≥ 90 mmHg. Phân loại THA dựa trên ngưỡng huyết áp đo tại phòng khám, bao gồm huyết áp bình thường (<130/85 mmHg), huyết áp bình thường cao (130-139/85-89 mmHg), THA độ 1 (140-159/90-99 mmHg), THA độ 2 (≥160/≥100 mmHg) và cơn tăng huyết áp (≥180/≥120 mmHg). Việc phân loại chính xác giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp, từ thay đổi lối sống đến sử dụng thuốc hạ áp. Đặc biệt, cần lưu ý đến THA tâm thu đơn độc (HATT ≥ 140 mmHg và HATTr < 90 mmHg) ở người lớn tuổi.

1.2. Các Nhóm Thuốc Điều Trị Tăng Huyết Áp Phổ Biến Hiện Nay

Các nhóm thuốc hạ huyết áp đường uống thường dùng bao gồm lợi tiểu thiazide (hydrochlorothiazide, indapamide), lợi tiểu quai Henle (furosemide), lợi tiểu giữ kali (spironolactone), chẹn kênh canxi (amlodipine, felodipine, diltiazem, verapamil), ức chế men chuyển ACE-I (benazepril, enalapril, lisinopril, ramipril), ức chế thụ thể AT1 của angiotensin II ARB (candesartan, irbesartan, losartan, telmisartan, valsartan), chẹn beta giao cảm (atenolol, bisoprolol, metoprolol, carvedilol, propranolol), chẹn alpha giao cảm (doxazosin, prazosin), và các thuốc tác động lên hệ giao cảm trung ương (clonidine, methyldopa). Lựa chọn thuốc phụ thuộc vào tình trạng bệnh nhân, các bệnh lý đi kèm và mục tiêu điều trị. Việc phối hợp thuốc có thể cần thiết để kiểm soát huyết áp hiệu quả.

II. Thách Thức Trong Kê Đơn THA Đa Trị Liệu Tuân Thủ Điều Trị

Điều trị THA nhằm mục tiêu ngăn ngừa các biến cố tim mạch và giảm tỷ lệ tử vong bằng cách kiểm soát huyết áp đạt mục tiêu. Liệu pháp đa trị liệu thường được sử dụng để tăng hiệu quả hạ huyết áp, giảm tác dụng phụ và giảm chi phí. Việc phối hợp thuốc cần tuân theo nguyên tắc: các thuốc có cơ chế tác dụng khác nhau, có bằng chứng về hiệu quả phối hợp và khả năng dung nạp tốt. Tuy nhiên, việc tuân thủ điều trị của bệnh nhân, đặc biệt với phác đồ phức tạp, là một thách thức lớn.

2.1. Ưu Điểm Nguyên Tắc Phối Hợp Thuốc Trong Đa Trị Liệu

Đa trị liệu mang lại nhiều lợi ích trong điều trị THA, bao gồm tăng hiệu quả hạ huyết áp, giảm tác dụng phụ nhờ sử dụng liều thấp, và giảm chi phí điều trị. Nguyên tắc phối hợp thuốc là sử dụng các thuốc có cơ chế tác dụng khác nhau, có bằng chứng chứng minh hiệu quả phối hợp, và khả năng dung nạp tốt. Viên thuốc phối hợp liều cố định (FDC) giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn, tăng khả năng dung nạp, cải thiện tỷ lệ kiểm soát huyết áp, giảm tỷ lệ biến chứng tim mạch, và đơn giản hóa phác đồ điều trị.

2.2. Các Chiến Lược Kết Hợp Thuốc Khuyến Cáo Từ Tổ Chức Y Tế

Chiến lược kết hợp thuốc bao gồm phối hợp 2 hoặc 3 thuốc trong một viên liều cố định. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo ưu tiên điều trị ban đầu kết hợp 2 thuốc ngay. Nếu không đạt HA mục tiêu, có thể tăng liều thuốc ban đầu hoặc chuyển sang phối hợp 3 thuốc. WHO đã bổ sung các thuốc FDC như lisinopril + amlodipine, lisinopril + hydrochlorothiazide, telmisartan + amlodipine, telmisartan + hydrochlorothiazide vào danh mục thuốc thiết yếu. Cần tránh kết hợp ACE-I và ARB trong cùng một đơn thuốc.

III. Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Thuốc THA Toàn Cầu Việt Nam

Số lượng người mắc THA trên toàn thế giới đang gia tăng, đặc biệt ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tỷ lệ THA khác nhau giữa các khu vực và nhóm thu nhập. Các nghiên cứu về thực trạng kê đơn thuốc THA cho thấy sự khác biệt về tỷ lệ đơn trị liệu, đa trị liệu và các nhóm thuốc được sử dụng. Việc phân tích thực trạng kê đơn giúp xác định các vấn đề và đưa ra giải pháp cải thiện hiệu quả điều trị. Theo thống kê năm 2015 của Hội Tim mạch học Việt Nam, hơn 5.454 người trưởng thành (từ 25 tuổi trở lên) trong quần thể 44 triệu người tại 8 tỉnh, thành phố trên toàn quốc mắc tăng huyết áp

3.1. Xu Hướng Kê Đơn Đơn Trị Liệu Đa Trị Liệu Trên Thế Giới

Nghiên cứu ở Hàn Quốc (2011-2015) cho thấy hầu hết bệnh nhân được chỉ định đơn trị liệu (66.7%), với CCB là thuốc đơn trị liệu phổ biến nhất. Nghiên cứu ở Ấn Độ (2014) cũng cho thấy đơn trị liệu được sử dụng nhiều nhất (48.94%), với CCB được kê nhiều nhất. Tuy nhiên, nghiên cứu ở Nigeria và UAE cho thấy đơn trị liệu được sử dụng với tỷ lệ thấp hơn. Trong các nghiên cứu trên thế giới, liệu pháp đa trị liệu vẫn chiếm tỷ lệ cao với nhiều nhất là phác đồ 2 thuốc. Kết quả của các nghiên cứu trên đều khá phù hợp với các khuyến cáo điều trị THA: nhìn chung sự kết hợp giữa ARB/ACE-I + CCB được sử dụng phổ biến nhất.

3.2. Tỷ Lệ Sử Dụng Các Nhóm Thuốc Điều Trị THA Trong Các Nghiên Cứu

Nghiên cứu tại Hàn Quốc (2011-2015) cho thấy ARB là thuốc được kê đơn thường xuyên nhất (51.61%), tiếp theo là CCB (45.03%). Nghiên cứu tại Ấn Độ (2014) cho thấy amlodipine (37.3%) là thuốc được kê đơn nhiều nhất. Nghiên cứu tại Nigeria (2017) cho thấy lợi tiểu, CCB và ACE-I là những nhóm thuốc được kê đơn phổ biến nhất. Trong các nghiên cứu tại Hàn Quốc, UAE, các nhóm thuốc ARB/ACE-I và CCB là những nhóm thuốc được sử dụng nhiều nhất.

IV. Bệnh Viện Đồng Nai Năm 2022 Nghiên Cứu Kê Đơn Điều Trị THA

Bệnh viện Đồng Nai -2 là bệnh viện đa khoa hạng III, phục vụ hơn 1200 lượt khám ngoại trú mỗi ngày. Với chính sách thông tuyến bảo hiểm y tế toàn quốc, bệnh viện đang nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh để đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân. Nghiên cứu về thực trạng kê đơn điều trị THA tại bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022 nhằm mô tả cơ cấu và chi phí thuốc điều trị THA, phân tích các liệu pháp kê đơn điều trị THA trong đơn thuốc ngoại trú.

4.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Cơ Cấu Chi Phí Thuốc Liệu Pháp Kê Đơn

Nghiên cứu được tiến hành tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022 với hai mục tiêu chính: (1) Mô tả cơ cấu và chi phí thuốc điều trị THA trong đơn thuốc ngoại trú. Phân tích các liệu pháp kê đơn điều trị THA trong đơn thuốc ngoại trú. Các chỉ số bao gồm tỷ lệ sử dụng các nhóm thuốc, chi phí trung bình cho mỗi đơn thuốc, tỷ lệ đơn trị liệu và đa trị liệu, sự tuân thủ các hướng dẫn điều trị.

4.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Đối Tượng Thiết Kế Thu Thập Dữ Liệu

Đối tượng nghiên cứu là các bệnh nhân THA điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022. Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang để thu thập dữ liệu từ các đơn thuốc. Các biến số nghiên cứu bao gồm thông tin về bệnh nhân, chẩn đoán, thuốc được kê đơn, liều dùng, thời gian điều trị, và chi phí thuốc. Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm thống kê để mô tả cơ cấu thuốc, chi phí điều trị và các liệu pháp kê đơn.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Cơ Cấu Chi Phí Thuốc Điều Trị THA 2022

Kết quả nghiên cứu về cơ cấu thuốc điều trị THA cho thấy sự phân bố các nhóm thuốc được sử dụng trong điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022. Chi phí đơn thuốc điều trị THA được phân tích theo nguồn gốc thuốc (trong nước, nhập khẩu) và theo nhóm hoạt chất có chi phí lớn nhất. Cơ cấu chi phí điều trị được phân tích theo chẩn đoán bệnh để đánh giá sự khác biệt về chi phí giữa các bệnh nhân có bệnh lý đi kèm.

5.1. Phân Bố Các Nhóm Thuốc Điều Trị THA Theo Tác Dụng Dược Lý

Phân tích cho thấy tỷ lệ các thuốc điều trị THA theo nhóm tác dụng dược lý được kê đơn tại Bệnh viện. Thông tin này quan trọng để đánh giá sự tuân thủ các hướng dẫn điều trị và xác định các nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất. Kết quả này có thể được so sánh với các nghiên cứu khác để đánh giá sự khác biệt trong thực hành kê đơn.

5.2. Chi Phí Đơn Thuốc THA Phân Tích Theo Nguồn Gốc Chẩn Đoán

Nghiên cứu chi phí đơn thuốc điều trị THA theo nguồn gốc thuốc (trong nước, nhập khẩu) và chẩn đoán bệnh. Kết quả giúp xác định gánh nặng kinh tế của việc điều trị THA và đánh giá hiệu quả chi phí của các liệu pháp điều trị khác nhau. Phân tích chi phí theo chẩn đoán bệnh giúp so sánh chi phí giữa các bệnh nhân có bệnh lý đi kèm khác nhau.

VI. Liệu Pháp Kê Đơn THA Thực Trạng Đánh Giá Tại Bệnh Viện

Nghiên cứu đánh giá các liệu pháp kê đơn điều trị THA trong đơn thuốc ngoại trú, bao gồm tỷ lệ đơn trị liệu, đa trị liệu và các phác đồ điều trị được sử dụng. Liều kê đơn hàng ngày của các thuốc điều trị THA được so sánh với liều khuyến cáo để đánh giá tính hợp lý của việc kê đơn. Mức độ tương tác thuốc được phân loại để đánh giá nguy cơ tương tác thuốc và đưa ra khuyến cáo để giảm thiểu tác động tiêu cực.

6.1. Các Phác Đồ Đơn Trị Liệu Đa Trị Liệu Được Sử Dụng Phổ Biến

Phân tích các phác đồ đơn trị liệu và đa trị liệu được sử dụng phổ biến tại Bệnh viện. So sánh với các hướng dẫn điều trị THA hiện hành để đánh giá sự tuân thủ. Kết quả này giúp xác định các phác đồ điều trị hiệu quả và an toàn nhất.

6.2. Đánh Giá Liều Dùng Mức Độ Tương Tác Thuốc Trong Kê Đơn

So sánh liều dùng thuốc thực tế với liều khuyến cáo (DDD - Defined Daily Dose). Xác định các trường hợp kê đơn không hợp lý và đưa ra khuyến cáo để cải thiện. Đánh giá mức độ tương tác thuốc và nguy cơ tương tác thuốc trong các phác đồ điều trị. Khuyến cáo các biện pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực của tương tác thuốc.

Tổng quan nghiên cứu

Tăng huyết áp (THA) là một trong những bệnh lý phổ biến và nguy hiểm hàng đầu trên thế giới, gây ra hơn 7 triệu ca tử vong mỗi năm do các biến chứng tim mạch như suy tim, đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), số người trưởng thành mắc THA đã tăng từ 594 triệu năm 1975 lên 1,13 tỷ năm 2015, với tỷ lệ gia tăng chủ yếu ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, tỷ lệ người lớn bị THA đã tăng từ 16,3% năm 2000 lên mức báo động 48% năm 2016, gây áp lực lớn lên hệ thống y tế và kinh tế xã hội. Bệnh viện Đồng Nai -2, với hơn 700 giường bệnh và hơn 1.200 lượt khám ngoại trú mỗi ngày, là một trong những cơ sở y tế đa khoa hạng III phục vụ lượng lớn bệnh nhân THA ngoại trú.

Nghiên cứu này nhằm phân tích thực trạng kê đơn điều trị ngoại trú đối với bệnh nhân THA tại Bệnh viện Đồng Nai -2 trong năm 2022. Mục tiêu chính là mô tả cơ cấu thuốc và chi phí điều trị THA trong đơn thuốc ngoại trú, đồng thời phân tích các liệu pháp kê đơn điều trị THA. Thời gian nghiên cứu tập trung trong tháng 6 năm 2022, với phạm vi tại Bệnh viện Đồng Nai -2. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp dữ liệu thực tiễn giúp cải thiện hiệu quả điều trị, tối ưu hóa chi phí và nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân THA, góp phần giảm gánh nặng kinh tế và xã hội do bệnh gây ra.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình điều trị tăng huyết áp hiện hành, bao gồm:

• Định nghĩa và phân loại THA: Theo tiêu chuẩn huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, phân loại thành THA độ 1, độ 2 và cơn THA cấp cứu.
• Các nhóm thuốc điều trị THA: Bao gồm nhóm ức chế men chuyển angiotensin (ACE-I), chẹn thụ thể angiotensin II (ARB), chẹn beta giao cảm (BB), chẹn kênh canxi (CCB), lợi tiểu và thuốc tác động lên hệ giao cảm trung ương.
• Liệu pháp kê đơn điều trị THA: Tập trung vào liệu pháp đơn trị liệu và đa trị liệu, trong đó đa trị liệu có thể là phối hợp cố định liều (FDC) hoặc không cố định liều, nhằm tăng hiệu quả hạ huyết áp, giảm tác dụng phụ và tối ưu chi phí.
• Tương tác thuốc: Phân loại mức độ tương tác thuốc từ nghiêm trọng đến không quan trọng, ảnh hưởng đến hiệu quả và an toàn điều trị.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, thu thập dữ liệu hồi cứu từ phần mềm quản lý e-Hospital của Bệnh viện Đồng Nai -2.
• Đối tượng nghiên cứu: 270 đơn thuốc ngoại trú có chẩn đoán THA (mã ICD: I10) được kê trong tháng 6 năm 2022, loại trừ các đơn thuốc có bệnh lý suy tim, đau thắt ngực, bệnh cơ tim giãn, hội chứng thận hư.
• Phương pháp chọn mẫu: Mẫu thuận tiện, không xác suất, dựa trên tiêu chí lựa chọn và loại trừ.
• Thu thập số liệu: Thông tin về đặc điểm bệnh nhân, nhóm thuốc, liều dùng, số lượng thuốc, chi phí thuốc điều trị THA và bệnh mắc kèm.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm Microsoft Excel 2010 với công cụ Pivot table để thống kê tỷ lệ, chi phí, liều dùng và tương tác thuốc. Tương tác thuốc được tra cứu trên trang web chuyên ngành với các mức độ Major, Moderate, Minor.
• Cỡ mẫu: 270 đơn thuốc, đảm bảo độ tin cậy 95% với sai số cho phép phù hợp dựa trên tỷ lệ liệu pháp đa trị liệu 78% trong nghiên cứu tương tự.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu tháng 6/2022, phân tích và báo cáo từ tháng 8 đến tháng 12/2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu thuốc điều trị THA: Nhóm thuốc ARB chiếm tỷ lệ cao nhất 58%, tiếp theo là BB 48,52% và CCB 37,78%. Hoạt chất phổ biến nhất là Irbesartan (100 đơn), Nebivolol (71 đơn) và Amlodipin (47 đơn). Dạng phối hợp cố định liều (FDC) ARB + lợi tiểu chiếm 24,44%. Nhóm thuốc cường Alpha 2 ít được sử dụng (1,48%).

2. Chi phí điều trị: Tổng chi phí đơn thuốc trung bình là 80.342 VNĐ, trong đó chi phí thuốc điều trị THA chiếm 35,08% (28.901 VNĐ). Thuốc sản xuất trong nước chiếm gần 90% tổng chi phí thuốc điều trị THA, thuốc nhập khẩu chiếm hơn 10%. Nhóm 5 hoạt chất có chi phí lớn nhất gồm Irbesartan (chiếm 40,18% chi phí thuốc THA), Telmisartan + hydroclorothiazid (10,70%) và Candesartan + hydrochlorothiazid (9,89%).

3. Liệu pháp điều trị: Đa trị liệu chiếm ưu thế với 75,19%, đơn trị liệu chiếm 24,81%. Trong đa trị liệu, phác đồ không cố định liều chiếm 44,44%, FDC chiếm 30,74%. Phối hợp 2 thuốc phổ biến nhất (29,63%), trong đó ARB + BB chiếm 15,56%, phối hợp 3 thuốc chiếm 13,7%, chủ yếu là ARB + BB + CCB (11,85%).

4. Liều dùng thuốc: Liều kê đơn trung bình của nhóm ARB và ACE-I cao hơn hoặc gần bằng liều khuyến cáo WHO (PDD/DDD > 1), trong khi nhóm BB và lợi tiểu có liều thấp hơn (PDD/DDD < 1). Ví dụ, Candersartan có tỷ lệ PDD/DDD là 3,10, Ramipril là 2,18, Amlodipin là 1,16.

5. Tương tác thuốc: 30% đơn thuốc có tương tác thuốc, trong đó 0,74% tương tác nghiêm trọng (ACE-I + Spironolacton). Tương tác phổ biến nhất là giữa BB và CCB (19,63%), có thể làm tăng tác dụng hạ huyết áp và nguy cơ biến chứng tim mạch. Tương tác giữa aspirin và các thuốc điều trị THA chiếm 7,41%.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhóm thuốc ARB được sử dụng phổ biến nhất, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, do hiệu quả và ít tác dụng phụ. Tỷ lệ sử dụng đa trị liệu cao phản ánh xu hướng điều trị hiện đại nhằm kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn. Chi phí thuốc trong nước chiếm ưu thế giúp giảm gánh nặng tài chính cho bệnh nhân và hệ thống y tế. Liều dùng thuốc ARB và ACE-I cao hơn khuyến cáo có thể do nhu cầu kiểm soát huyết áp tốt hơn hoặc đặc điểm bệnh nhân, cần theo dõi để tránh tác dụng phụ. Tỷ lệ tương tác thuốc 30% là cảnh báo quan trọng, đặc biệt tương tác nghiêm trọng tuy ít nhưng cần được quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn điều trị. Các biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sử dụng nhóm thuốc và chi phí theo nhóm thuốc, bảng phân loại tương tác thuốc sẽ minh họa rõ ràng hơn về phân bố và mức độ tương tác.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và hướng dẫn kê đơn thuốc: Đào tạo cho bác sĩ và dược sĩ về các phác đồ điều trị THA hiện đại, ưu tiên đa trị liệu phối hợp liều cố định để nâng cao hiệu quả và tuân thủ điều trị. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc Bệnh viện, Khoa Dược.

2. Xây dựng hệ thống cảnh báo tương tác thuốc tự động: Áp dụng phần mềm quản lý kê đơn có chức năng cảnh báo tương tác thuốc để giảm thiểu rủi ro cho bệnh nhân. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Phòng CNTT, Khoa Dược.

3. Khuyến khích sử dụng thuốc sản xuất trong nước: Ưu tiên thuốc trong nước có chất lượng để giảm chi phí điều trị, đồng thời đảm bảo hiệu quả và an toàn. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Ban Quản lý thuốc, Khoa Dược.

4. Theo dõi và đánh giá liều dùng thuốc: Thiết lập quy trình giám sát liều dùng thực tế so với khuyến cáo để điều chỉnh phù hợp, tránh quá liều hoặc liều thấp không hiệu quả. Thời gian: 6 tháng; Chủ thể: Khoa Nội, Khoa Dược.

5. Tăng cường tuyên truyền và giáo dục bệnh nhân: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ để kiểm soát huyết áp tốt hơn. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Khoa Khám bệnh, Phòng Chăm sóc bệnh nhân.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ lâm sàng và dược sĩ bệnh viện: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về kê đơn thuốc và chi phí điều trị THA, giúp cải thiện phác đồ điều trị và quản lý thuốc hiệu quả.

2. Nhà quản lý y tế và chính sách: Thông tin về chi phí thuốc và xu hướng kê đơn hỗ trợ hoạch định chính sách thuốc, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Dược, Y học: Cơ sở dữ liệu phong phú về thực trạng điều trị THA, phương pháp nghiên cứu và phân tích số liệu có thể áp dụng cho các đề tài tương tự.

4. Bệnh nhân và cộng đồng: Hiểu rõ hơn về liệu pháp điều trị, chi phí và tầm quan trọng của tuân thủ điều trị, từ đó nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe cá nhân.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao nhóm thuốc ARB được sử dụng phổ biến nhất trong điều trị THA?
   Nhóm ARB có hiệu quả hạ huyết áp tốt, ít tác dụng phụ và phù hợp với nhiều nhóm bệnh nhân, do đó được ưu tiên sử dụng trong các phác đồ điều trị hiện đại.

2. Liệu pháp đa trị liệu có ưu điểm gì so với đơn trị liệu?
   Đa trị liệu giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn, giảm tác dụng phụ nhờ phối hợp liều thấp, đồng thời giảm chi phí tổng thể và tăng khả năng tuân thủ điều trị.

3. Tương tác thuốc phổ biến nhất trong nghiên cứu là gì?
   Tương tác giữa nhóm chẹn beta giao cảm (BB) và chẹn kênh canxi (CCB) chiếm tỷ lệ cao nhất (19,63%), có thể làm tăng tác dụng hạ huyết áp và nguy cơ biến chứng tim mạch.

4. Chi phí thuốc điều trị THA chiếm bao nhiêu phần trăm tổng chi phí đơn thuốc?
   Chi phí thuốc điều trị THA chiếm khoảng 35,08% tổng chi phí đơn thuốc, phần còn lại là chi phí thuốc điều trị các bệnh mắc kèm.

5. Tại sao cần ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước?
   Thuốc trong nước chiếm gần 90% tổng chi phí thuốc điều trị THA, giúp giảm gánh nặng tài chính cho bệnh nhân và hệ thống y tế mà vẫn đảm bảo chất lượng và hiệu quả điều trị.

Kết luận

• Nghiên cứu đã mô tả chi tiết cơ cấu thuốc và chi phí điều trị THA ngoại trú tại Bệnh viện Đồng Nai -2 năm 2022, với nhóm ARB, BB và CCB được sử dụng phổ biến nhất.
• Đa trị liệu chiếm ưu thế với 75,19%, trong đó phác đồ không cố định liều chiếm tỷ lệ cao nhất.
• Chi phí thuốc điều trị THA chiếm khoảng 35% tổng chi phí đơn thuốc, thuốc trong nước chiếm ưu thế về số lượng và chi phí.
• Tỷ lệ tương tác thuốc là 30%, trong đó có một số tương tác nghiêm trọng cần được quản lý chặt chẽ.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả điều trị, giảm chi phí và tăng cường an toàn thuốc, đồng thời khuyến nghị các nhóm đối tượng liên quan tham khảo để cải thiện công tác quản lý và điều trị THA.

Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu theo dõi dài hạn để đánh giá hiệu quả và tác động của các can thiệp. Mời các chuyên gia, nhà quản lý và nhân viên y tế tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp.