Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, phần mềm kế toán ngày càng trở thành công cụ thiết yếu trong quản lý tài chính của các đơn vị hành chính sự nghiệp. Tại Việt Nam, có khoảng 10 phần mềm kế toán phổ biến như FAST, Misa, Smart, GAMA, OMEGA, CNS, Asoft, Metadata, FTS, phục vụ cho các tổ chức với đặc thù nghiệp vụ khác nhau. Tuy nhiên, sự đa dạng này cũng đặt ra thách thức trong việc lựa chọn phần mềm phù hợp, đặc biệt với các đơn vị hành chính sự nghiệp có yêu cầu nghiệp vụ kế toán đặc thù và phức tạp hơn so với doanh nghiệp thương mại.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người sử dụng phần mềm kế toán trong các đơn vị hành chính sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm. Nghiên cứu tập trung vào 6 nhân tố chính: chức năng, an toàn dữ liệu, tính mở, hiệu quả, khả năng bảo trì - bảo hành và khả năng tương thích. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong năm 2015 với cỡ mẫu 260 người dùng trực tiếp tại các đơn vị hành chính sự nghiệp.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý trong việc lựa chọn và cải tiến phần mềm kế toán, góp phần nâng cao chất lượng quản lý tài chính công, đồng thời hỗ trợ các nhà phát triển phần mềm hoàn thiện sản phẩm phù hợp với yêu cầu thực tế của đơn vị hành chính sự nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai mô hình chất lượng phần mềm tiêu biểu: mô hình McCall (1977) và mô hình ISO-9126. Mô hình McCall phân loại chất lượng phần mềm thành ba nhóm đặc trưng: các yếu tố để xác định (góc nhìn người dùng), tiêu chuẩn xây dựng (góc nhìn nhà phát triển) và hệ đo lường theo tiêu chuẩn ISO 9268. Mô hình ISO-9126 phân chia chất lượng phần mềm thành sáu tiêu chí chính: tính chức năng, tính tin cậy, tính khả dụng, tính hiệu quả, khả năng bảo trì và khả năng chuyển đổi.

Trên cơ sở đó, nghiên cứu xây dựng mô hình gồm 6 nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của người dùng phần mềm kế toán hành chính sự nghiệp:

  • Chức năng: Đáp ứng các tiêu chuẩn kế toán, hỗ trợ phân tích và báo cáo đa chiều.
  • An toàn dữ liệu: Phân quyền, lưu nhật ký truy cập, phục hồi dữ liệu.
  • Tính mở: Tùy biến giao diện, thêm bớt thông tin phù hợp đặc thù đơn vị.
  • Hiệu quả: Tiết kiệm thời gian, giảm chi phí vận hành.
  • Khả năng bảo trì, bảo hành: Kiểm soát lỗi, nâng cấp nhanh chóng.
  • Khả năng tương thích: Hoạt động trên nhiều hệ điều hành, tích hợp phần mềm khác.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với cỡ mẫu 260 người dùng phần mềm kế toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp tỉnh Quảng Ngãi, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đảm bảo tính đại diện. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát và phỏng vấn trực tiếp, sau đó xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0.

Quy trình nghiên cứu gồm hai giai đoạn:

  1. Nghiên cứu sơ bộ: Khám phá, điều chỉnh thang đo và mô hình nghiên cứu dựa trên ý kiến chuyên gia và phỏng vấn chuyên sâu.
  2. Nghiên cứu chính thức: Thu thập dữ liệu, kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha ≥ 0.7), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để gom nhóm biến quan sát, phân tích hồi quy bội để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự hài lòng.

Ngoài ra, kiểm định ANOVA và T-test được sử dụng để phân tích sự khác biệt đánh giá giữa các nhóm người dùng theo đặc điểm cơ quan, loại phần mềm và thời gian sử dụng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chức năng phần mềm có tác động tích cực và mạnh mẽ đến sự hài lòng người dùng với hệ số hồi quy Beta khoảng 0.35, thể hiện qua khả năng phần mềm tuân thủ quy định kế toán, hỗ trợ tìm kiếm và phân tích thông tin đa chiều.
  2. An toàn dữ liệu được đánh giá cao với Beta khoảng 0.28, nhấn mạnh vai trò phân quyền, lưu nhật ký truy cập và khả năng phục hồi dữ liệu trong việc tạo niềm tin cho người sử dụng.
  3. Tính mở có ảnh hưởng tích cực với Beta khoảng 0.22, cho thấy người dùng đánh giá cao khả năng tùy biến giao diện và báo cáo phù hợp với đặc thù từng đơn vị.
  4. Hiệu quả phần mềm góp phần tiết kiệm thời gian và chi phí, có Beta khoảng 0.18, khẳng định mối quan hệ tích cực với sự hài lòng.
  5. Khả năng bảo trì, bảo hành và khả năng tương thích cũng có ảnh hưởng tích cực nhưng mức độ thấp hơn, với Beta lần lượt khoảng 0.12 và 0.15.

Phân tích ANOVA cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê trong đánh giá sự hài lòng giữa các nhóm cơ quan hành chính sự nghiệp và loại phần mềm sử dụng (Sig. < 0.05). Người dùng phần mềm có thời gian sử dụng trên 2 năm có mức độ hài lòng cao hơn nhóm mới sử dụng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về sự hài lòng người dùng phần mềm kế toán, đồng thời làm rõ hơn các yếu tố đặc thù trong môi trường hành chính sự nghiệp. Chức năng và an toàn dữ liệu là hai nhân tố quyết định, phản ánh nhu cầu tuân thủ quy định pháp luật và bảo mật thông tin trong lĩnh vực công. Tính mở và hiệu quả thể hiện mong muốn phần mềm linh hoạt, tiết kiệm nguồn lực. Khả năng bảo trì và tương thích tuy ít ảnh hưởng hơn nhưng vẫn cần được chú trọng để đảm bảo phần mềm vận hành ổn định và dễ dàng nâng cấp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (Beta) và bảng phân tích ANOVA minh họa sự khác biệt giữa các nhóm người dùng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chức năng phần mềm: Tập trung phát triển các tính năng hỗ trợ phân tích đa chiều, báo cáo chi tiết theo đặc thù từng ngành hành chính sự nghiệp nhằm tăng tính phù hợp và tiện ích. Thời gian thực hiện: 12 tháng, chủ thể: nhà phát triển phần mềm và đơn vị quản lý.
  2. Tăng cường an toàn dữ liệu: Áp dụng các giải pháp phân quyền chặt chẽ, lưu nhật ký truy cập và nâng cao khả năng phục hồi dữ liệu để bảo vệ thông tin kế toán. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: bộ phận IT và nhà cung cấp phần mềm.
  3. Phát triển tính mở và tùy biến: Cho phép người dùng tự thiết kế giao diện, báo cáo và biểu mẫu phù hợp với yêu cầu quản lý riêng biệt của từng đơn vị. Thời gian: 9 tháng, chủ thể: nhà phát triển phần mềm.
  4. Cải thiện hiệu quả sử dụng: Tối ưu hóa quy trình xử lý, giảm thời gian thao tác và chi phí vận hành phần mềm. Thời gian: 6 tháng, chủ thể: nhà phát triển phần mềm và người dùng.
  5. Đảm bảo khả năng bảo trì, bảo hành và tương thích: Thiết lập quy trình bảo trì nhanh chóng, cập nhật kịp thời theo thay đổi chế độ kế toán và đảm bảo phần mềm tương thích với các hệ điều hành phổ biến. Thời gian: liên tục, chủ thể: nhà cung cấp phần mềm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý đơn vị hành chính sự nghiệp: Có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.
  2. Nhà phát triển phần mềm kế toán: Tham khảo các nhân tố ảnh hưởng để cải tiến sản phẩm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đặc thù của đơn vị hành chính sự nghiệp.
  3. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và công nghệ thông tin: Sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về chất lượng phần mềm và sự hài lòng người dùng.
  4. Người làm công tác kế toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng, từ đó chủ động đề xuất cải tiến và nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chức năng phần mềm lại quan trọng nhất đối với sự hài lòng?
    Chức năng quyết định phần mềm có đáp ứng đúng nghiệp vụ kế toán và quy định pháp luật hay không, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công việc và sự tin tưởng của người dùng.

  2. An toàn dữ liệu được đảm bảo như thế nào trong phần mềm kế toán?
    Thông qua phân quyền người dùng, lưu nhật ký truy cập, khóa sổ kế toán cuối kỳ và khả năng phục hồi dữ liệu khi xảy ra sự cố, giúp bảo vệ tính toàn vẹn và bảo mật thông tin.

  3. Tính mở của phần mềm có ý nghĩa gì với đơn vị hành chính sự nghiệp?
    Tính mở cho phép tùy biến giao diện, báo cáo và biểu mẫu phù hợp với đặc thù nghiệp vụ riêng biệt của từng đơn vị, giúp phần mềm linh hoạt và dễ sử dụng hơn.

  4. Hiệu quả phần mềm được đo lường như thế nào?
    Hiệu quả thể hiện qua khả năng tiết kiệm thời gian xử lý, giảm chi phí vận hành và sử dụng tài nguyên hợp lý trong điều kiện làm việc cụ thể.

  5. Làm thế nào để đảm bảo phần mềm kế toán luôn cập nhật theo thay đổi chế độ kế toán?
    Cần có quy trình bảo trì, bảo hành nhanh chóng và khả năng nâng cấp phần mềm linh hoạt để thích ứng kịp thời với các thay đổi về chính sách và quy định kế toán.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định 6 nhân tố chính ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng của người sử dụng phần mềm kế toán hành chính sự nghiệp: chức năng, an toàn dữ liệu, tính mở, hiệu quả, khả năng bảo trì - bảo hành và khả năng tương thích.
  • Chức năng và an toàn dữ liệu là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, phản ánh nhu cầu tuân thủ quy định và bảo mật trong lĩnh vực công.
  • Sự khác biệt về đánh giá sự hài lòng tồn tại giữa các nhóm người dùng theo loại cơ quan, phần mềm và thời gian sử dụng.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng phần mềm tập trung vào phát triển chức năng, bảo mật, tính mở và khả năng bảo trì, bảo hành.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các địa bàn khác.

Hành động ngay: Các đơn vị hành chính sự nghiệp và nhà phát triển phần mềm nên phối hợp triển khai các khuyến nghị nhằm nâng cao sự hài lòng và hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán, góp phần nâng cao chất lượng quản lý tài chính công.