I. Giới thiệu về khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại
Khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại (NHTM) là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống tài chính. Khả năng sinh lời được đo lường qua các chỉ số như lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và lợi nhuận trên tài sản (ROA). Nghiên cứu này chỉ ra rằng, trong giai đoạn 2015-2018, khả năng sinh lời của các NHTM tại Việt Nam có sự biến động lớn do nhiều yếu tố tác động. Theo Gilbert và Wheelock (2007), việc đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng cần dựa vào các chỉ số tài chính cụ thể. Các yếu tố như cấu trúc tài sản, chất lượng tài sản, và quy mô ngân hàng đều có ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh lời. Đặc biệt, chất lượng tài sản và hiệu quả hoạt động được xem là những yếu tố quyết định chính trong việc nâng cao lợi nhuận của ngân hàng.
1.1. Các chỉ số phản ánh khả năng sinh lời
Các chỉ số như ROE và ROA là những thước đo quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời của NHTM. ROE phản ánh khả năng sinh lời trên vốn chủ sở hữu, trong khi ROA cho thấy khả năng sinh lời trên tổng tài sản. Nghiên cứu cho thấy rằng, trong giai đoạn 2015-2018, ROE của các ngân hàng thương mại Việt Nam có xu hướng tăng, cho thấy sự cải thiện trong hiệu quả sử dụng vốn. Tuy nhiên, ROA lại không có sự tăng trưởng đồng đều, điều này cho thấy sự khác biệt trong cách quản lý tài sản giữa các ngân hàng. Theo Sufian (2012), các yếu tố bên trong như quy mô ngân hàng và cấu trúc tài sản có thể ảnh hưởng đến các chỉ số này, từ đó tác động đến khả năng sinh lời tổng thể của ngân hàng.
II. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời
Nghiên cứu đã xác định nhiều nhân tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của NHTM tại Việt Nam. Các nhân tố bên trong bao gồm cấu trúc tài sản, chất lượng tài sản, và quy mô vốn chủ sở hữu. Trong khi đó, các nhân tố bên ngoài như tăng trưởng GDP và tỷ lệ lạm phát cũng đóng vai trò quan trọng. Cấu trúc tài sản được xem là một yếu tố quyết định, vì nó ảnh hưởng đến khả năng cho vay và thu nhập từ lãi. Chất lượng tài sản cũng là một yếu tố không thể bỏ qua, khi các khoản nợ xấu có thể làm giảm lợi nhuận. Theo Batten và Võ (2014), tăng trưởng GDP có mối quan hệ tích cực với khả năng sinh lời, trong khi tỷ lệ lạm phát lại có tác động tiêu cực.
2.1. Nhân tố bên trong
Các nhân tố bên trong như cấu trúc tài sản và chất lượng tài sản có ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh lời của NHTM. Cấu trúc tài sản liên quan đến tỷ lệ cho vay so với tổng tài sản, trong khi chất lượng tài sản phản ánh khả năng quản lý rủi ro tín dụng. Nghiên cứu cho thấy rằng, các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp thường có khả năng sinh lời cao hơn. Vốn chủ sở hữu cũng là một yếu tố quan trọng, khi ngân hàng có nhiều vốn chủ sở hữu hơn có thể gặp khó khăn trong việc tạo ra lợi nhuận cao. Điều này cho thấy rằng, việc quản lý tài sản và vốn là rất cần thiết để nâng cao khả năng sinh lời.
III. Kết luận và khuyến nghị
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khả năng sinh lời của NHTM tại Việt Nam trong giai đoạn 2015-2018 chịu ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố khác nhau. Các ngân hàng cần chú trọng đến việc cải thiện chất lượng tài sản và hiệu quả hoạt động để nâng cao khả năng sinh lời. Việc đa dạng hóa nguồn thu nhập cũng là một chiến lược quan trọng để giảm thiểu rủi ro và tăng cường lợi nhuận. Nghiên cứu khuyến nghị rằng các ngân hàng nên tập trung vào việc quản lý chi phí và tối ưu hóa quy trình cho vay để cải thiện hiệu quả hoạt động. Ngoài ra, cần có các chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của ngành ngân hàng.
3.1. Khuyến nghị cho các ngân hàng
Các ngân hàng thương mại cần thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng tài sản và hiệu quả hoạt động. Việc cải thiện quy trình cho vay và quản lý rủi ro tín dụng là rất cần thiết. Đồng thời, các ngân hàng cũng nên xem xét việc đa dạng hóa nguồn thu nhập để giảm thiểu rủi ro từ việc phụ thuộc vào thu nhập lãi. Các chính sách hỗ trợ từ nhà nước cũng cần được triển khai để tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của ngành ngân hàng, từ đó nâng cao khả năng sinh lời trong tương lai.
