Luận văn thạc sĩ về tiểu văn hóa ngõ phố trong đời sống đô thị tại thành phố Vinh, Nghệ An

• Tác giả: Phạm Thị Quỳnh Trang
• Người hướng dẫn: GS.TS Trịnh Duy Luân
• Trường học: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
• Chuyên ngành: Xã hội học
• Đề tài: Tiểu văn hóa ngõ phố trong đời sống đô thị tỉnh lỵ Việt Nam (Nghiên cứu trường hợp thành phố Vinh – tỉnh Nghệ An)
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2009
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
• 0.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 0.3. Mục đích nghiên cứu
• 0.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5. Đối tượng nghiên cứu
• 0.6. Phạm vi nghiên cứu
• 0.7. Giả thuyết nghiên cứu
• 0.8. Định nghĩa, thao tác hoá khái niệm và khung phân tích
• 0.9. Phương pháp nghiên cứu
• 0.10. Kết cấu của đề tài
• 1. CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA NGÕ PHỐ TRONG ĐÔ THỊ TỈNH LỊ Ở VIỆT NAM
• 1.1. Đô thị và đô thị hoá
• 1.1.1. Đô thị hoá tại Việt Nam
• 1.1.2. Phân loại đô thị
• 1.2. Văn hoá đô thị và vai trò của văn hoá trong phát triển đô thị
• 1.2.1. Những cơ sở hình thành văn hoá đô thị
• 1.3. Ngõ phố trong đô thị Việt Nam
• 1.3.1. Tiểu văn hoá và tiểu văn hoá ngõ phố
• 2. CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG TIỂU VĂN HÓA NGÕ PHỐ Ở THÀNH PHỐ VINH
• 2.1. Quá trình hình thành và phát triển của thành phố Vinh
• 2.2. Nguồn gốc hình thành các ngõ phố ở Vinh
• 2.3. Đặc điểm của văn hoá ngõ phố
• 2.3.1. Đặc điểm về địa lý, dân cư và cơ sở hạ tầng
• 2.3.2. Đặc điểm kinh tế
• 2.3.3. Quan hệ của cư dân trong ngõ
• 2.3.4. Nhóm xã hội, hoạt động cộng đồng và không gian công cộng trong ngõ
• 2.3.5. Ngõ phố trong các hình thức cư trú của người dân
• 2.3.6. Những bất cập còn tồn tại trong văn hoá ngõ phố
• 3. CHƯƠNG III: VAI TRÒ CỦA TIỂU VĂN HÓA NGÕ PHỐ, CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VÀ CÁC GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI TIỂU VĂN HÓA NGÕ PHỐ
• 3.1. Vai trò của tiểu văn hoá ngõ phố
• 3.2. Các yếu tố tác động đến tiểu văn hoá ngõ phố
• 3.2.1. Quy hoạch đô thị
• 3.2.2. Yếu tố tăng trưởng kinh tế
• 3.2.3. Yếu tố di cư và quá trình cơ động về cư trú trong đô thị
• 3.2.4. Quá trình giao lưu văn hóa
• 3.3. Kiến nghị giải pháp gìn giữ phát huy tính tích cực của tiểu văn hóa ngõ phố trong môi trường đô thị hiện đại
• 3.3.1. Nhóm giải pháp về nhận thức và quan điểm
• 3.3.2. Nhóm giải pháp đối với xây dựng và quản lý văn hóa đô thị
• 3.3.2.1. Xây dựng thiết chế văn hoá ngõ phố
• 3.3.2.2. Duy trì, phát huy các sinh hoạt cộng đồng và các nhóm xã hội
• 3.3.2.3. Hoàn thiện và nhân rộng mô hình ngõ phố văn minh
• 3.3.3. Nhóm giải pháp đối với quy hoạch đô thị
• 3.3.3.1. Đối với các ngõ phố đang tồn tại hiện nay
• 3.3.3.2. Đối với các khu vực đang chuẩn bị trở thành ngõ phố
• 3.3.4. Nuôi dưỡng và phát huy các giá trị văn hóa ngõ phố trong các không gian cư trú khác
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về tiểu văn hóa ngõ phố trong đô thị Vinh

Tiểu văn hóa ngõ phố là một khái niệm quan trọng trong nghiên cứu văn hóa đô thị tại Việt Nam, đặc biệt là tại thành phố Vinh, Nghệ An. Ngõ phố không chỉ là đơn vị cư trú mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của người dân. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, việc nghiên cứu tiểu văn hóa ngõ phố giúp hiểu rõ hơn về đời sống xã hội và các mối quan hệ cộng đồng trong không gian đô thị.

1.1. Định nghĩa và đặc điểm của tiểu văn hóa ngõ phố

Tiểu văn hóa ngõ phố được hiểu là những nét văn hóa đặc trưng của cư dân sống trong các ngõ phố, bao gồm các hoạt động sinh hoạt, lối sống và các mối quan hệ xã hội. Đặc điểm này phản ánh sự đa dạng và phong phú của văn hóa địa phương, đồng thời cũng thể hiện sự kết nối giữa các thế hệ trong cộng đồng.

1.2. Vai trò của tiểu văn hóa ngõ phố trong đời sống đô thị

Tiểu văn hóa ngõ phố đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các giá trị văn hóa truyền thống, tạo ra sự gắn kết cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống của cư dân. Nó cũng là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, xã hội, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân.

II. Những thách thức đối với tiểu văn hóa ngõ phố tại thành phố Vinh

Mặc dù tiểu văn hóa ngõ phố có nhiều giá trị tích cực, nhưng cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh đô thị hóa. Các vấn đề như ô nhiễm môi trường, quy hoạch đô thị không hợp lý và sự biến đổi lối sống đang ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của tiểu văn hóa này.

2.1. Tác động của đô thị hóa đến tiểu văn hóa ngõ phố

Quá trình đô thị hóa nhanh chóng đã dẫn đến sự thay đổi trong cấu trúc xã hội và lối sống của cư dân. Nhiều ngõ phố đã bị thu hẹp hoặc biến mất do quy hoạch đô thị, làm mất đi những giá trị văn hóa truyền thống.

2.2. Vấn đề ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến đời sống

Ô nhiễm môi trường là một trong những thách thức lớn đối với tiểu văn hóa ngõ phố. Không gian sống chật chội, thiếu vệ sinh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cư dân mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống và sự gắn kết cộng đồng.

III. Phương pháp nghiên cứu tiểu văn hóa ngõ phố tại Vinh

Để nghiên cứu tiểu văn hóa ngõ phố, các phương pháp định tính và định lượng đã được áp dụng. Phương pháp phỏng vấn sâu và quan sát thực địa giúp thu thập thông tin chi tiết về đời sống và văn hóa của cư dân trong ngõ phố.

3.1. Phương pháp phỏng vấn sâu với cư dân

Phỏng vấn sâu với cư dân trong ngõ phố giúp hiểu rõ hơn về lối sống, thói quen sinh hoạt và các mối quan hệ xã hội. Qua đó, có thể nắm bắt được những giá trị văn hóa đặc trưng của từng ngõ phố.

3.2. Quan sát thực địa và thu thập dữ liệu

Quan sát thực địa là phương pháp quan trọng để ghi nhận các hoạt động văn hóa, xã hội diễn ra trong ngõ phố. Dữ liệu thu thập từ quan sát giúp phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tiểu văn hóa ngõ phố.

IV. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu tiểu văn hóa ngõ phố

Nghiên cứu tiểu văn hóa ngõ phố không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong việc quy hoạch đô thị và phát triển cộng đồng. Các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa ngõ phố cần được đề xuất và thực hiện.

4.1. Giải pháp bảo tồn giá trị văn hóa ngõ phố

Để bảo tồn giá trị văn hóa ngõ phố, cần có các chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương, bao gồm việc duy trì các hoạt động văn hóa cộng đồng và phát triển không gian công cộng.

4.2. Phát huy vai trò của cộng đồng trong bảo tồn văn hóa

Cộng đồng cư dân cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động bảo tồn văn hóa, từ đó tạo ra sự gắn kết và nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của tiểu văn hóa ngõ phố

Tiểu văn hóa ngõ phố tại thành phố Vinh đang đứng trước nhiều thách thức nhưng cũng có nhiều cơ hội để phát triển. Việc nghiên cứu và bảo tồn các giá trị văn hóa này là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của đô thị.

5.1. Tương lai của tiểu văn hóa ngõ phố trong bối cảnh đô thị hóa

Trong bối cảnh đô thị hóa, tiểu văn hóa ngõ phố cần được nhìn nhận như một phần quan trọng trong quy hoạch đô thị, nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa và nâng cao chất lượng sống cho cư dân.

5.2. Khuyến nghị cho các nhà quản lý đô thị

Các nhà quản lý đô thị cần có những chính sách phù hợp để bảo tồn và phát huy tiểu văn hóa ngõ phố, từ đó tạo ra một môi trường sống văn minh và bền vững cho cư dân.