Nghiên cứu tên khoa học và hoạt tính sinh học của tinh dầu gừng đá Bắc Kạn qua quy trình nhân giống in vitro

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Khái quát chung về họ Gừng (Zingiberaceae Lindl. Vị trí phân loại

1.2. Đặc điểm hình thái của cây Họ Gừng

1.2.1. Đặc điểm chung cây Họ Gừng

1.2.2. Lá

1.2.3. Lá bắc, lá bắc con

1.2.4. Cụm hoa

1.2.5. Quả

1.2.6. Hạt

1.3. Đặc điểm chi Riềng – Alpinia Roxb.

2. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2.2. Vật liệu nghiên cứu

2.3. Nội dung nghiên cứu

2.4. Phương pháp nghiên cứu

2.4.1. Phương pháp phân loại dựa vào đặc điểm hình thái

2.4.2. Phương pháp phân loại thực vật dựa trên trình tự gen

2.4.3. Phương pháp nuôi cấy mô

2.4.4. Đặc điểm sinh trưởng phát triển cây có nguồn gốc in vitro

2.4.5. Phương pháp phân tích sinh hóa

2.4.6. Phương pháp phân tích hoạt tính kháng vi sinh vật

2.5. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Vị trí phân loại cây gừng Bắc Kạn

3.2. Đặc điểm sinh học của cây gừng Bắc Kạn

3.2.1. Phân loại dựa vào đặc điểm hình thái

3.2.2. Phân loại gừng Bắc Kạn dựa trên trình tự gen ITS và gen matK

3.3. Nhân giống gừng Bắc Kạn bằng công nghệ nuôi cấy lớp mỏng

3.3.1. Tạo mẫu sạch in vitro

3.3.2. Tạo callus từ lát cắt chồi

3.3.3. Tái sinh chồi từ callus

3.3.4. Nhân chồi in vitro. Tái sinh rễ tạo cây hoàn chỉnh in vitro

3.3.5. Giai đoạn ra ngôi

3.3.6. Quy trình nhân nhanh gừng Bắc Kạn bằng kỹ thuật nuôi cấy lớp mỏng

3.4. Đặc điểm nông sinh học cây gừng Bắc Kạn nuôi cấy mô

3.4.1. Động thái tăng trưởng chiều cao cây

3.4.2. Động thái ra lá

3.4.3. Động thái đẻ nhánh

3.4.4. Một số yếu tố cấu thành năng suất giống gừng Bắc Kạn nuôi cấy mô

3.5. Thành phần hóa học tinh dầu cây gừng Bắc Kạn

3.5.1. Kết quả tách chiết tinh dầu

3.5.2. Thành phần hóa học tinh dầu

3.6. Khả năng kháng vi sinh vật của tinh dầu chiết xuất từ cây gừng Bắc Kạn

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài

Họ Gừng (Zingiberaceae) là một họ thực vật quan trọng với nhiều loài có giá trị kinh tế và dược liệu. Cây gừng đá Bắc Kạn, một loài bản địa, không chỉ có giá trị dinh dưỡng mà còn được sử dụng trong y học. Tuy nhiên, việc khai thác quá mức đã dẫn đến sự cạn kiệt nguồn gen tự nhiên. Việc xác định tên khoa học và quy trình nhân giống in vitro cho cây gừng đá Bắc Kạn là cần thiết để bảo tồn và phát triển nguồn gen này. Nghiên cứu này không chỉ giúp xác định vị trí phân loại mà còn tạo ra số lượng cây giống lớn, chất lượng đồng đều, sạch bệnh, từ đó góp phần phát triển kinh tế địa phương.

II. Mục tiêu của luận án

Mục tiêu chính của luận án là xác định tên khoa học của loài gừng bản địa ở Bắc Kạn, xây dựng quy trình nhân giống in vitro từ lát cắt chồi, và xác định thành phần hóa học cũng như hoạt tính sinh học của tinh dầu gừng. Nghiên cứu này sẽ cung cấp cơ sở dữ liệu khoa học về đặc điểm sinh học của cây gừng đá, từ đó mở ra hướng nghiên cứu mới cho các loài gừng khác. Việc áp dụng công nghệ nuôi cấy mô sẽ giúp tạo ra số lượng lớn cây giống, đáp ứng nhu cầu thị trường và bảo tồn nguồn gen quý hiếm.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học lớn khi cung cấp các dẫn liệu về hoạt tính sinh học và thành phần hóa học của tinh dầu gừng. Điều này không chỉ giúp xác định vị trí phân loại của cây gừng Bắc Kạn mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới cho các loài gừng khác. Về mặt thực tiễn, quy trình nhân giống bằng công nghệ nuôi cấy mô sẽ tạo ra số lượng lớn cây giống đồng đều, sạch bệnh, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển loài gừng Bắc Kạn thành sản phẩm hàng hóa, mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương.

IV. Những đóng góp mới của luận án

Luận án này là công trình đầu tiên nghiên cứu một cách hệ thống về tên khoa học và vị trí phân loại của loài gừng bản địa ở Bắc Kạn. Nghiên cứu đã xây dựng thành công quy trình nhân giống in vitro, góp phần tạo ra số lượng lớn cây giống đồng đều, sạch bệnh. Kết quả nghiên cứu cũng đã bước đầu xác định được thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của tinh dầu gừng từ cây có nguồn gốc tự nhiên và cây nuôi cấy mô, mở ra hướng đi mới cho việc khai thác và bảo tồn nguồn gen quý này.

V. Tổng quan tài liệu

Tổng quan tài liệu cho thấy họ Gừng (Zingiberaceae) có khoảng 45 chi và 1300 loài, phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới. Tại Việt Nam, họ Gừng có khoảng 21 chi với trên 100 loài. Cây gừng Bắc Kạn được xếp vào nhóm cây quý hiếm cần bảo tồn. Nghiên cứu về tinh dầu gừng cho thấy nó có nhiều hoạt tính sinh học như kháng vi sinh vật, điều này mở ra tiềm năng ứng dụng trong y học. Việc áp dụng công nghệ nhân giống in vitro sẽ giúp bảo tồn và phát triển nguồn gen gừng Bắc Kạn, đồng thời tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị.

Nghiên cứu xác định tên khoa học và hoạt tính sinh học của tinh dầu cây gừng đá Bắc Kạn