Nghiên cứu tác dụng ức chế vi khuẩn và hàm lượng polyphenol chống oxy hóa từ tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên

• Tác giả: Phạm Thị Huế
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thanh Hải
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Công nghệ sinh học
• Đề tài: Đánh giá tác dụng ức chế vi khuẩn và khảo sát hàm lượng polyphenol, hoạt tính chống oxy hóa các dịch chiết tinh dầu từ dược liệu cúc tần và xuyên tâm liên
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 2. DANH MỤC BẢNG
• 3. DANH MỤC HÌNH
• 4. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 5. TÓM TẮT KHÓA LUẬN
• 5.1. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
• 5.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 5.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 6. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 7. Ý NGHĨA
• 8. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 8.1. Các dược liệu sử dụng
• 8.1.1. Cây cúc tần
• 8.1.2. Cây xuyên tâm liên
• 8.2. Các loại vi khuẩn được sử dụng
• 8.3. Tổng quan về Polyphenol
• 8.3.1. Cấu tạo, phân loại, tác dụng của polyphenol
• 8.3.2. Phân loại polyphenol
• 8.3.3. Tác động của polyphenol trên vi khuẩn khuẩn Gram dương, Gram âm
• 8.3.3.1. Cấu tạo vi khuẩn khuẩn Gram dương, Gram âm
• 8.4. Hoạt tính chống oxy hóa
• 9. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 9.1. Vật liệu nghiên cứu
• 9.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 9.3. Phương pháp chiết suất tinh dầu
• 9.4. Đối tượng nghiên cứu
• 9.5. Hóa chất, dụng cụ và thiết bị
• 9.6. Nội dung nghiên cứu
• 9.6.1. Phương pháp nghiên cứu
• 9.6.2. Phương pháp chiết xuất dược liệu
• 9.6.3. Phương pháp xác định hoạt tính kháng khuẩn của dịch chiết dược liệu trên vi khuẩn
• 9.6.4. Phương pháp xác định đường kính vòng vô khuẩn tinh dầu cúc tần
• 9.6.5. Phương pháp xác định hàm lượng polyphenol
• 9.6.6. Phương pháp xác định hoạt tính chống oxy hóa
• 9.6.7. Phương pháp xử lý số liệu
• 10. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 10.1. Kết quả xác định đường kính vòng vô khuẩn của các dịch chiết dược liệu theo phương pháp khuếch tán đĩa thạch
• 10.2. Kết quả đường kính vòng vô khuẩn của cao chiết cúc tần
• 10.3. Đường kính vòng vô khuẩn Xuyên tâm liên
• 10.4. Kết quả đường kính vòng vô khuẩn của tinh dầu cúc tần
• 10.5. Hàm lượng polyphenol
• 10.6. Kết quả xây dựng đồ thị chuẩn giữa hàm lượng acid chlorogenic và sự gia tăng giá trị mật độ quang đo được khi phản ứng với thuốc thử Folin Ciocalteu
• 10.7. Kết quả hàm lượng polyphenol dịch chiết cúc tần và xuyên tâm liên
• 10.8. Hàm lượng hoạt tính chống oxy hóa
• 10.9. Kết quả xác định khả năng chống oxy hóa của chất chuẩn VTME (Alpha tocopherol)
• 10.10. Kết quả xác định khả năng chống oxy hóa của dược liệu
• 11. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên

Tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên là hai loại dược liệu tự nhiên được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Tinh dầu cúc tần (Pluchea indica) có mùi thơm dịu nhẹ và được biết đến với khả năng kháng khuẩn và chống oxy hóa. Xuyên tâm liên (Andrographis paniculata) là một loại thảo dược có hoạt tính kháng sinh mạnh, thường được dùng để điều trị các bệnh như cảm sốt, cúm, và thậm chí là COVID-19. Cả hai loại dược liệu này đều chứa polyphenol, một hợp chất có tác dụng chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến gốc tự do.

1.1. Tác dụng ức chế vi khuẩn

Tác dụng ức chế vi khuẩn của tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên đã được nghiên cứu trên nhiều chủng vi khuẩn như Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, và Escherichia coli. Kết quả cho thấy, tinh dầu cúc tần có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn Gram dương và Gram âm, trong khi xuyên tâm liên thể hiện phổ kháng khuẩn rộng hơn, đặc biệt là trên các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Điều này mở ra tiềm năng ứng dụng của hai loại dược liệu này trong việc thay thế kháng sinh tổng hợp.

1.2. Hàm lượng polyphenol và hoạt tính chống oxy hóa

Hàm lượng polyphenol trong tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên được xác định thông qua phương pháp Folin-Ciocalteu. Kết quả cho thấy, cả hai loại dược liệu đều chứa lượng polyphenol đáng kể, đặc biệt là khi chiết xuất bằng dung môi methanol và ethanol. Hoạt tính chống oxy hóa của các dịch chiết được đánh giá thông qua phương pháp DPPH, cho thấy khả năng quét gốc tự do mạnh mẽ. Điều này khẳng định tiềm năng của tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên trong việc ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến stress oxy hóa.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp chiết xuất tinh dầu thiên nhiên từ cúc tần và xuyên tâm liên bằng phương pháp chưng cất cuốn hơi nước. Tác dụng ức chế vi khuẩn được đánh giá thông qua phương pháp khuếch tán đĩa thạch Kirby-Bauer trên 9 chủng vi khuẩn. Hàm lượng polyphenol được xác định bằng phương pháp Folin-Ciocalteu, trong khi hoạt tính chống oxy hóa được đo lường bằng phương pháp DPPH scavenging activity.

2.1. Chiết xuất tinh dầu

Phương pháp chưng cất cuốn hơi nước được sử dụng để chiết xuất tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên. Quá trình này đảm bảo thu được tinh dầu nguyên chất, giữ lại các hoạt chất sinh học quan trọng như polyphenol và các hợp chất kháng khuẩn. Kết quả cho thấy, tinh dầu cúc tần có hiệu quả cao trong việc ức chế vi khuẩn, đặc biệt là trên chủng Bacillus subtilis.

2.2. Đánh giá hoạt tính kháng khuẩn

Phương pháp khuếch tán đĩa thạch Kirby-Bauer được áp dụng để đánh giá tác dụng ức chế vi khuẩn của các dịch chiết. Kết quả cho thấy, xuyên tâm liên có phổ kháng khuẩn rộng, đặc biệt là trên các chủng vi khuẩn Gram âm như Escherichia coli và Pseudomonas aeruginosa. Điều này khẳng định tiềm năng của xuyên tâm liên trong việc thay thế kháng sinh tổng hợp.

III. Kết quả và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy, tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên đều có tác dụng ức chế vi khuẩn mạnh mẽ, đặc biệt là trên các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Hàm lượng polyphenol trong cả hai loại dược liệu đều cao, với hoạt tính chống oxy hóa đáng kể. Điều này mở ra tiềm năng ứng dụng của tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên trong việc phát triển các sản phẩm thực phẩm chức năng và dược phẩm tự nhiên.

3.1. Ứng dụng trong y học và thực phẩm

Kết quả nghiên cứu cho thấy, tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên có thể được sử dụng như một nguồn chất chống oxy hóa tự nhiên, giúp ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến stress oxy hóa như ung thư, tiểu đường, và bệnh tim mạch. Ngoài ra, tác dụng ức chế vi khuẩn của hai loại dược liệu này cũng mở ra tiềm năng ứng dụng trong việc thay thế kháng sinh tổng hợp trong chăn nuôi và y học.

3.2. Hướng nghiên cứu trong tương lai

Nghiên cứu trong tương lai cần tập trung vào việc tối ưu hóa quy trình chiết xuất tinh dầu cúc tần và xuyên tâm liên để tăng cường hàm lượng polyphenol và hoạt tính chống oxy hóa. Ngoài ra, cần tiến hành các thử nghiệm lâm sàng để đánh giá hiệu quả và độ an toàn của hai loại dược liệu này trong việc điều trị các bệnh lý cụ thể.