Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Trong "Sách Sổ Sang Chép Các Việc" Của Philiphe Bỉnh

• Tác giả: Philiphe Bỉnh
• Người hướng dẫn: Thầy Hoàng Dũng
• Trường học: Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Ngữ văn
• Đề tài: Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Trong "Sách Sổ Sang Chép Các Việc" Của Philiphe Bỉnh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 1997
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 0.1. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
• 0.2. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
• 0.3. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN
• 0.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LUẬN ÁN
• 0.5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 0.6. KẾT CẤU LUẬN ÁN
• 1. CHƯƠNG 1: VÀI NÉT VỀ TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM
• 1.1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CHỮ QUỐC NGỮ
• 1.2. TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ NGỮ ÂM TRONG S
• 2.1. VẤN ĐỀ ÂM ĐẦU
• 2.2. VẤN ĐỀ PHẦN VẦN
• 2.3. CHÍNH TẢ
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ TỪ VỰNG
• 3.1. Lớp từ cổ
• 3.2. Vấn đề từ đơn, từ ghép, từ láy
• 3.3. VẤN ĐỀ THÀNH NGỮ
• 3.3.1. Thành ngữ thuần Việt
• 3.3.2. Thành ngữ gốc Hán
• 4. CHƯƠNG 4: VẤN ĐỀ VỀ NGỮ PHÁP (LOẠI TỪ)
• PHẦN KẾT LUẬN

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Trong Sách Sổ Philiphe Bỉnh

Nghiên cứu lịch sử tiếng Việt đòi hỏi sự kết hợp giữa việc khảo sát các phương ngữ và ngôn ngữ liên quan, cùng với việc tìm hiểu qua thư tịch cổ. Việt Nam sở hữu một kho tàng thư tịch, văn bia quý báu bằng chữ Hán, chữ Nôm và chữ Quốc ngữ. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về thư tịch Hán Nôm, việc nghiên cứu tiếng Việt qua thư tịch chữ Quốc ngữ vẫn còn hạn chế. Sự biến đổi của tiếng Việt là một chuỗi thay đổi liên tục, và việc bỏ qua các thư tịch chữ Quốc ngữ ở thời kỳ đầu có thể dẫn đến thiếu sót trong việc hiểu tiến trình phát triển của ngôn ngữ. Gần đây, một số nhà nghiên cứu đã tập trung vào từ điển và "Phép giảng tám ngày" của ALEXANDRE DE RHODES, cũng như các tư liệu viết tay của Văn Tín, BENTO THIỆN. Trong số các thư tịch chữ Quốc ngữ, Sách Sổ Sang Chép Các Việc (S.S) của PHILIPHE BỈNH (1822) được đánh giá cao nhưng chưa được nghiên cứu đầy đủ. S.S có vị trí quan trọng không chỉ vì độ dày mà còn vì những vấn đề ngôn ngữ hàm chứa trong đó. Việc khai thác S.S, so sánh với các tác phẩm trước và sau, giúp thấy được các khía cạnh về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp tiếng Việt và lý giải đặc điểm của ngôn ngữ.

1.1. Tầm quan trọng của Sách Sổ Sang Chép Các Việc

Sách Sổ Sang Chép Các Việc của Philiphe Bỉnh không chỉ là một văn bản đồ sộ với hơn 600 trang, mà còn là một kho tàng ngôn ngữ phong phú. Tác phẩm này cung cấp một cái nhìn sâu sắc về ngữ âm, từ vựng, và ngữ pháp của tiếng Việt vào đầu thế kỷ 19. So với các tác phẩm trước đó, S.S mang đến một nguồn dữ liệu phong phú và toàn diện hơn, cho phép các nhà nghiên cứu khám phá những khía cạnh độc đáo của lịch sử ngôn ngữ Việt Nam. Việc nghiên cứu S.S giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự phát triển và biến đổi của tiếng Việt qua thời gian.

1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu ngôn ngữ trong S.S

Nghiên cứu ngôn ngữ trong Sách Sổ Sang Chép Các Việc tập trung vào việc phân tích các đặc điểm ngữ âm, từ vựng, và ngữ pháp được thể hiện trong văn bản. Mục tiêu là làm rõ sự thể hiện của các hình thức chữ Quốc ngữ được sử dụng trong S.S, mối quan hệ giữa hình thức chữ viết và hệ thống ngữ âm, cũng như những từ cổ, từ địa phương, thành ngữ và hiện tượng ngữ pháp khác biệt so với ngày nay. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc so sánh đối chiếu với các tư liệu chữ Quốc ngữ có trước và sau S.S, như "Phép giảng tám ngày" của ALEXANDRE DE RHODES và các từ điển cổ.

II. Thách Thức Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Cổ Trong Văn Bản Philiphe Bỉnh

Tài liệu về chữ Quốc ngữ từ thời kỳ đầu hình thành đến cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX rất hiếm, vì nó chỉ phổ biến trong nhà thờ Công giáo. Trong số đó, S.S của PHILIPHÊ BỈNH là một tác phẩm quan trọng. Tác phẩm này được viết năm 1822 và có thể xem là tài liệu hiếm. Các nhà nghiên cứu đã khai thác nhiều mặt: ngữ âm lịch sử, ngữ pháp, chữ viết. Văn bản này thể hiện nhiều ưu điểm riêng mà những tài liệu khác không có, bởi vì trước đó có những tài liệu khác nhưng đa số là tự điển mang tính điển chế. Nếu có văn bản thì thường không toàn diện, ngắn như Phép giảng tám ngày của ALEXANDRE DE RHODES. S.S có vị trí quan trọng thu hút nhiều nhà nghiên cứu quan tâm vì được viết bằng chữ Quốc ngữ vào thời điểm đầu thế kỷ XIX. Nó được xem như cứ liệu để so sánh lịch sử ngôn ngữ.

2.1. Sự khan hiếm tài liệu chữ Quốc Ngữ thời kỳ đầu

Việc nghiên cứu ngôn ngữ trong giai đoạn đầu hình thành và phát triển của chữ Quốc Ngữ gặp nhiều khó khăn do sự khan hiếm tài liệu. Chữ Quốc Ngữ thời kỳ này chủ yếu được sử dụng trong phạm vi nhà thờ Công giáo, dẫn đến số lượng văn bản còn tồn tại rất hạn chế. Điều này đòi hỏi các nhà nghiên cứu phải tìm kiếm và phân tích kỹ lưỡng những tài liệu hiếm hoi còn sót lại, như Sách Sổ Sang Chép Các Việc của Philiphe Bỉnh, để có thể hiểu rõ hơn về lịch sử ngôn ngữ Việt Nam.

2.2. Hạn chế trong các nghiên cứu trước về Sách Sổ Sang Chép

Mặc dù Sách Sổ Sang Chép Các Việc có tầm quan trọng đối với lịch sử ngôn ngữ, nhiều nhà ngôn ngữ chỉ nghiên cứu từng khía cạnh riêng lẻ hoặc điểm qua chứ chưa có công trình hoàn hảo về tài liệu quý này. Cụ thể về ngữ âm có một số bài viết của Nguyễn Thị Bạch Nhạn, Hoàng Dũng, Nguyễn Phương Trang. Về ngữ pháp có một số bài về loại từ của Đinh Văn Đức, Lê Trung Hoa. Chỉ có công trình của Thanh Lãng viết có tính chất đầy đủ hơn cả nhưng vẫn còn ở dạng giới thiệu chứ chưa đi sâu phân tích những vấn đề ngôn ngữ thể hiện trong văn bản.

2.3. Tính chủ quan trong cách giải thích văn bản cổ

Một số nghiên cứu về Sách Sổ Sang Chép Các Việc còn mang tính khái quát, chưa có giá trị thực tế cao và các quan điểm lý giải có tính chủ quan. Điều này đòi hỏi các nhà nghiên cứu cần tiếp cận văn bản một cách khách quan, dựa trên cơ sở phân tích ngôn ngữ học chặt chẽ và so sánh đối chiếu với các nguồn tư liệu khác để đưa ra những kết luận chính xác và đáng tin cậy về lịch sử ngôn ngữ Việt Nam.

III. Phương Pháp Phân Tích Ngữ Âm Trong Sách Sổ Philiphe Bỉnh

Luận án sử dụng hai phương pháp chính: thống kê miêu tả và so sánh lịch sử. Phương pháp thống kê miêu tả được sử dụng để thể hiện một số hình thức chữ Quốc ngữ trong S.S. Dựa vào thành tựu của ngành ngữ âm học lịch sử, người viết cố gắng làm rõ mối quan hệ giữa hình thức chữ viết với hệ thống ngữ âm trong văn bản. Về từ vựng, ngữ pháp, luận án thống kê miêu tả tỉ mỉ những từ cổ, từ địa phương, các thành ngữ và một hiện tượng ngữ pháp (loại từ) khác biệt so với ngày nay. Sau khi thống kê, miêu tả những hiện tượng về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp được thể hiện trong S.S, luận án tiến hành so sánh đối chiếu với các tư liệu chữ Quốc ngữ có trước đó.

3.1. Thống kê và miêu tả hình thức chữ Quốc Ngữ trong S.S

Phương pháp thống kê miêu tả được sử dụng để ghi lại và phân tích tần suất xuất hiện của các hình thức chữ Quốc Ngữ khác nhau trong Sách Sổ Sang Chép Các Việc. Việc này giúp xác định những đặc điểm riêng biệt trong cách sử dụng chữ viết của Philiphe Bỉnh so với các tác giả khác cùng thời. Đồng thời, nó cũng cung cấp dữ liệu quan trọng để so sánh với các giai đoạn phát triển khác của chữ Quốc Ngữ.

3.2. So sánh lịch sử với các tư liệu chữ Quốc Ngữ khác

Sau khi thống kê và miêu tả các đặc điểm ngôn ngữ trong Sách Sổ Sang Chép Các Việc, luận án tiến hành so sánh đối chiếu với các tư liệu chữ Quốc Ngữ có trước đó, như "Phép giảng tám ngày" của ALEXANDRE DE RHODES và các từ điển cổ. Mục đích là để xác định những điểm tương đồng và khác biệt, từ đó hiểu rõ hơn về sự phát triển và biến đổi của tiếng Việt và chữ Quốc Ngữ qua thời gian.

IV. Phân Tích Từ Vựng và Ngữ Pháp Trong Sách Sổ Philiphe Bỉnh

Về phương diện từ vựng, ngữ pháp, luận án thống kê miêu tả tỉ mỉ những từ cổ, từ địa phương. Các thành ngữ và về một hiện tượng ngữ pháp (loại từ) khác biệt so với ngày nay. Sau khi thống kê, miêu tả những hiện tượng về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp được thể hiện trong S.S luận án tiến hành so sánh đối chiếu với các tư liệu chữ Quốc ngữ có trước đó như : - Phép giảng tám ngày và Từ điển Việt-Bồ-La của ALEXANDRE DE RHODES(1651) - Từ điển Việt-La của PIGNEAU DE BÉHAINE (1772) và một số văn bản viết tay của các linh mục nước ngoài và trong nước như : CRISTOPORO. và sau đó như: - Nam Việt Dương hiệp tự vị của J.

4.1. Xác định và phân loại từ cổ và từ địa phương

Luận án tập trung vào việc xác định và phân loại các từ cổ và từ địa phương được sử dụng trong Sách Sổ Sang Chép Các Việc. Việc này giúp làm sáng tỏ sự đa dạng từ vựng của tiếng Việt vào thời điểm đó, cũng như ảnh hưởng của các phương ngữ khác nhau đến ngôn ngữ viết. Đồng thời, nó cũng cung cấp thông tin quan trọng về sự biến đổi và mất đi của một số từ ngữ theo thời gian.

4.2. Nghiên cứu các hiện tượng ngữ pháp đặc biệt

Luận án cũng xem xét các hiện tượng ngữ pháp đặc biệt được thể hiện trong Sách Sổ Sang Chép Các Việc, chẳng hạn như cách sử dụng loại từ khác biệt so với ngày nay. Việc phân tích này giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc câu và quy tắc ngữ pháp của tiếng Việt vào thế kỷ 19, cũng như sự thay đổi của chúng theo thời gian.

V. Giá Trị và Đóng Góp Của Nghiên Cứu Sách Sổ Philiphe Bỉnh

Luận án nhằm giới thiệu đầy đủ cho sinh viên một văn bản hiếm có bằng chữ Quốc ngữ vào thời kỳ cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX. Qua đó giúp cho bạn đọc hình dung tương đối đầy đủ hệ thống những vấn đề ngôn ngữ trong S.S. Từ đó góp thêm một ít tư liệu cho việc nghiên cứu lịch sử tiếng Việt, có cơ sở đánh giá đúng hơn tác dụng của các văn bản tiếng Việt bằng chữ Quốc ngữ ở thời kỳ đầu.

5.1. Cung cấp tư liệu quý cho nghiên cứu lịch sử tiếng Việt

Nghiên cứu Sách Sổ Sang Chép Các Việc cung cấp một nguồn tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử tiếng Việt. Văn bản này phản ánh hiện trạng ngôn ngữ và chữ Quốc Ngữ ở một thời điểm cụ thể và vùng phương ngữ cụ thể, giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về sự phát triển và biến đổi của tiếng Việt qua thời gian.

5.2. Góp phần đánh giá tác dụng của văn bản chữ Quốc Ngữ

Nghiên cứu này góp phần đánh giá đúng hơn tác dụng của các văn bản tiếng Việt bằng chữ Quốc Ngữ ở thời kỳ đầu. Bằng cách phân tích các đặc điểm ngôn ngữ và so sánh với các tư liệu khác, luận án giúp làm sáng tỏ vai trò của Sách Sổ Sang Chép Các Việc trong việc hình thành và phát triển chữ Quốc Ngữ.

VI. Kết Luận Tương Lai Nghiên Cứu Ngôn Ngữ Văn Bản Cổ

Chữ quốc ngữ là loại hình văn tự ghi âm nhằm tái hiện một chuỗi âm thanh tiếng Việt. Nhưng chữ quốc ngữ ban đầu là do các nhà truyền đạo Châu Âu dùng chữ cái Latinh kết hợp phần nào chữ Bồ Đào Nha, Ý và các dấu Hy Lạp để ghi âm tiếng Việt, nên đã có những điểm bất hợp lý mà đến nay vẫn còn tồn tại. Như một âm vị /k/ ở chữ quốc ngữ được thể hiện bằng ba chữ khác nhau : C, K, Q. Hoặc âm vị /γ/ lúc ghi g, lúc ghi gh . cho đến nay những bất hợp lý của thời ký đầu chữ quốc ngữ đo các nhà truyền giáo mắc phải hiện nay vẫn còn nguyên trạng và gây không ít tranh cãi giữa các nhà ngôn ngữ học.

6.1. Vấn đề cải tiến chữ Quốc Ngữ và bảo tồn văn hóa

Việc cải tiến chữ Quốc Ngữ là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc đơn giản hóa và hiện đại hóa hệ thống chữ viết với việc bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống. Bất kỳ thay đổi nào cũng cần được thực hiện một cách thận trọng để tránh làm mất đi bản sắc và tính liên tục của ngôn ngữ Việt Nam.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ trong văn bản cổ

Nghiên cứu ngôn ngữ trong các văn bản cổ như Sách Sổ Sang Chép Các Việc mở ra nhiều hướng nghiên cứu tiềm năng. Các nhà nghiên cứu có thể tiếp tục khám phá các khía cạnh khác nhau của ngữ âm, từ vựng, và ngữ pháp, cũng như so sánh với các văn bản khác để có được một bức tranh toàn diện hơn về lịch sử ngôn ngữ Việt Nam.

Tổng quan nghiên cứu

Nghiên cứu về lịch sử tiếng Việt qua các thư tịch chữ quốc ngữ đầu thế kỷ XIX đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ sự phát triển ngôn ngữ và chữ viết của dân tộc. Tập tài liệu “Sách sổ sang chép các việc” (S.S) của linh mục Philiphê Bỉnh, được viết năm 1822 tại Lisbon, với hơn 600 trang, là một tư liệu quý hiếm phản ánh hiện trạng tiếng Việt và chữ quốc ngữ ở Đàng Ngoài cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX. Mặc dù chữ quốc ngữ đã được hình thành từ đầu thế kỷ XVII, nhưng các nghiên cứu về tài liệu này còn rất hạn chế, đặc biệt là về các vấn đề ngôn ngữ như ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích một số vấn đề ngôn ngữ trong S.S, bao gồm hệ thống ngữ âm, từ vựng cổ và hiện đại, cũng như một phần ngữ pháp loại từ, nhằm làm rõ đặc điểm tiếng Việt và chữ quốc ngữ thời kỳ đầu. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tài liệu S.S của Philiphê Bỉnh, so sánh với các tư liệu chữ quốc ngữ trước và sau như “Phép giảng tám ngày” (1651), từ điển Việt-Bồ-La, Việt-La (1772, 1838) và các văn bản viết tay khác. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bổ sung tư liệu cho lịch sử tiếng Việt, góp phần đánh giá đúng vai trò của chữ quốc ngữ trong giai đoạn đầu phát triển.

Theo ước tính, S.S cung cấp hơn 600 trang dữ liệu ngôn ngữ, trong đó có 28 ký hiệu âm đầu, nhiều tổ hợp phụ âm hiếm gặp, và các biến thể chữ viết thể hiện sự chuyển hóa ngữ âm và ảnh hưởng phương ngữ. Việc khai thác tài liệu này giúp làm sáng tỏ quá trình hình thành và phát triển chữ quốc ngữ, đồng thời cung cấp cơ sở cho các nghiên cứu ngôn ngữ học lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết ngôn ngữ học lịch sử và so sánh, tập trung vào:

• Ngữ âm học lịch sử: Phân tích sự biến đổi âm vị, tổ hợp phụ âm, nguyên âm, và thanh điệu trong tiếng Việt qua các giai đoạn lịch sử, đặc biệt là sự chuyển hóa từ các tổ hợp phụ âm kép sang đơn âm, sự phân biệt và hòa nhập các âm đầu như d/r, s/x, cũng như biến đổi nguyên âm đơn và đôi.

• Lý thuyết từ vựng học: Phân loại và phân tích lớp từ cổ, từ địa phương, từ ghép, từ láy và thành ngữ trong tài liệu S.S, nhằm nhận diện sự biến đổi nghĩa và âm của từ qua thời gian.

• Ngữ pháp loại từ: Phân tích một số hiện tượng ngữ pháp liên quan đến loại từ trong S.S, nhằm làm rõ cấu trúc ngữ pháp tiếng Việt thời kỳ đầu chữ quốc ngữ.

Các khái niệm chính bao gồm: tổ hợp phụ âm đầu, nguyên âm đơn và đôi, thanh điệu tiếng Việt, lớp từ cổ và hiện đại, chính tả chữ quốc ngữ, và biến thể phương ngữ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng hai phương pháp chính:

• Phương pháp thống kê miêu tả: Thu thập và thống kê các hiện tượng ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp trong S.S. Cỡ mẫu gồm toàn bộ 600 trang tài liệu viết tay nguyên bản, được phân tích chi tiết về các ký hiệu âm đầu, nguyên âm, thanh điệu, cách ghi chữ, từ vựng cổ và hiện đại. Phương pháp này giúp làm rõ mối quan hệ giữa hình thức chữ viết và hệ thống ngữ âm, cũng như đặc điểm từ vựng và ngữ pháp.

• Phương pháp so sánh lịch sử: Đối chiếu các hiện tượng ngôn ngữ trong S.S với các tư liệu chữ quốc ngữ trước đó như “Phép giảng tám ngày” (1651), từ điển Việt-Bồ-La của Alexandre de Rhodes, từ điển Việt-La của Pigneau de Béhaine (1772), và các văn bản sau như từ điển Việt-La của Taberd (1838). Phương pháp này giúp xác định sự biến đổi ngôn ngữ theo thời gian và ảnh hưởng của phương ngữ.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ việc khảo sát tài liệu gốc (1822) đến so sánh với các tư liệu từ thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX, tập trung vào giai đoạn cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX tại Đàng Ngoài.

Nguồn dữ liệu chính là bản viết tay nguyên bản của S.S lưu trữ tại thư viện Vatican, cùng các tư liệu chữ quốc ngữ khác được xuất bản hoặc lưu trữ tại các viện nghiên cứu trong và ngoài nước.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hệ thống ngữ âm và chữ viết trong S.S còn gần với Từ điển Việt-Bồ-La (1651) hơn so với Từ điển Việt-La (1772)
   S.S sử dụng 28 ký hiệu âm đầu, bao gồm các tổ hợp phụ âm kép như bl, ml, nhưng không có tl (đã được thay thế bằng tr). Ví dụ, tổ hợp bl trong S.S tương ứng với gi và l, trong khi ở Từ điển Việt-La (1772) tương ứng với tr. Điều này phản ánh sự khác biệt phương ngữ giữa Đàng Ngoài (S.S) và Đàng Trong (Từ điển Việt-La). Tần suất xuất hiện các tổ hợp phụ âm kép giảm dần, cho thấy xu hướng đơn giản hóa âm vị.

2. Biến đổi nguyên âm và vần thể hiện sự chuyển tiếp từ cách ghi cũ sang hiện đại
   S.S ghi nguyên âm ngắn và dài chưa thống nhất hoàn toàn, ví dụ dấu “˘” trên chữ “a” để thể hiện âm ă, nhưng vẫn còn lẫn lộn giữa a và ă trong nhiều trường hợp. Các vần như ão (ong), aoc (oc) được ghi theo cách cũ, song song với dấu "~" thay thế phụ âm cuối ng trong một số trường hợp. So sánh với Từ điển Việt-La (1838), cách ghi đã thống nhất và gần với tiếng Việt hiện đại.

3. Thanh điệu trong S.S gồm 4 dấu chính: sắc, huyền, hỏi, nặng, nhưng không có thanh ngã
   Thanh ngã được thay thế bằng thanh hỏi trong toàn bộ văn bản, có thể do đặc điểm phương ngữ hoặc thói quen viết tay. Vị trí dấu thanh không cố định, có thể đặt trên âm đầu, âm chính hoặc âm cuối, khác với quy tắc hiện đại. Thanh nặng được ghi dưới âm chính một cách thống nhất.

4. Từ vựng trong S.S bao gồm nhiều lớp từ cổ và hiện đại, phản ánh sự biến đổi nghĩa và âm
   Lớp từ cổ không còn phổ biến hoặc đã biến đổi nghĩa được thống kê chi tiết, đồng thời có nhiều thành ngữ thuần Việt và gốc Hán được sử dụng. Ví dụ, từ “giặc” được ghi là “giạc” hoặc “giặc” tùy trường hợp, cho thấy sự biến đổi âm và nghĩa theo thời gian.

Thảo luận kết quả

Sự tồn tại các tổ hợp phụ âm kép như bl, ml trong S.S, trong khi các tư liệu cùng thời hoặc sau đó không còn, cho thấy sự bảo lưu đặc trưng phương ngữ Đàng Ngoài, khác biệt với phương ngữ Đàng Trong. Điều này minh chứng cho sự đa dạng và biến đổi ngôn ngữ theo vùng miền trong lịch sử tiếng Việt.

Biến đổi nguyên âm và vần trong S.S phản ánh quá trình chuyển tiếp từ cách ghi chữ quốc ngữ ban đầu, chịu ảnh hưởng của các ngôn ngữ Latinh, Bồ Đào Nha, Ý, sang hệ thống chữ viết hiện đại. Việc sử dụng dấu "~" thay cho phụ âm cuối ng là một minh chứng cho sự phát triển và hoàn thiện dần của chữ quốc ngữ.

Việc thiếu thanh ngã trong hệ thống thanh điệu của S.S có thể do đặc điểm phương ngữ hoặc thói quen viết tay của tác giả, đồng thời cho thấy sự chưa hoàn chỉnh trong việc thể hiện thanh điệu của chữ quốc ngữ thời kỳ đầu. So sánh với các nghiên cứu khác cho thấy đây là một điểm khác biệt đáng chú ý.

Lớp từ vựng cổ và hiện đại trong S.S cung cấp tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu lịch sử từ vựng tiếng Việt, đồng thời phản ánh sự biến đổi nghĩa và âm qua các giai đoạn lịch sử. Các thành ngữ và từ láy được ghi lại cũng góp phần làm rõ đặc điểm ngôn ngữ và văn hóa thời kỳ đó.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các bảng so sánh ký hiệu âm đầu, nguyên âm, thanh điệu và từ vựng giữa S.S và các tư liệu chữ quốc ngữ khác, giúp minh họa rõ nét sự biến đổi và đặc trưng phương ngữ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tiếp tục khai thác và số hóa tài liệu chữ quốc ngữ cổ
   Động từ hành động: Số hóa, lưu trữ
   Target metric: Hoàn thành số hóa toàn bộ tài liệu chữ quốc ngữ cổ trong vòng 2 năm
   Chủ thể thực hiện: Các viện nghiên cứu ngôn ngữ, thư viện quốc gia

2. Phát triển các công cụ phân tích ngôn ngữ tự động cho chữ quốc ngữ cổ
   Động từ hành động: Phát triển, ứng dụng
   Target metric: Xây dựng phần mềm nhận dạng và phân tích chữ viết tay cổ trong 3 năm
   Chủ thể thực hiện: Các trung tâm công nghệ ngôn ngữ, trường đại học

3. Tổ chức hội thảo chuyên đề về biến đổi ngôn ngữ và chữ viết tiếng Việt
   Động từ hành động: Tổ chức, kết nối
   Target metric: Tổ chức ít nhất 2 hội thảo quốc gia/năm về ngôn ngữ học lịch sử
   Chủ thể thực hiện: Các khoa ngôn ngữ, viện nghiên cứu

4. Đưa nội dung nghiên cứu về chữ quốc ngữ cổ vào chương trình đào tạo ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam
   Động từ hành động: Cập nhật, giảng dạy
   Target metric: Tích hợp ít nhất 2 học phần liên quan trong 2 năm tới
   Chủ thể thực hiện: Các trường đại học, cao đẳng chuyên ngành ngôn ngữ

Những giải pháp này nhằm bảo tồn, phát huy giá trị tài liệu ngôn ngữ cổ, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực nghiên cứu về lịch sử tiếng Việt và chữ quốc ngữ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Ngôn ngữ học và Văn học Việt Nam
   Lợi ích: Hiểu sâu về lịch sử phát triển tiếng Việt và chữ quốc ngữ, áp dụng trong nghiên cứu học thuật và luận văn.

2. Giảng viên và nhà nghiên cứu ngôn ngữ học lịch sử
   Lợi ích: Có tư liệu quý giá để phân tích biến đổi ngôn ngữ, phương pháp nghiên cứu và so sánh lịch sử.

3. Chuyên gia biên soạn từ điển và tài liệu ngôn ngữ
   Lợi ích: Tham khảo các biến thể chữ viết, từ vựng cổ để hoàn thiện các công trình từ điển và chuẩn hóa chữ quốc ngữ.

4. Nhà quản lý giáo dục và phát triển chương trình đào tạo ngôn ngữ
   Lợi ích: Cập nhật kiến thức mới về lịch sử chữ quốc ngữ, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với thực tiễn và nghiên cứu.

Các nhóm đối tượng này có thể ứng dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và bảo tồn di sản ngôn ngữ.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao nghiên cứu chữ quốc ngữ cổ lại quan trọng?
   Nghiên cứu giúp hiểu rõ quá trình hình thành và phát triển chữ quốc ngữ, từ đó bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, ngôn ngữ dân tộc. Ví dụ, S.S cung cấp tư liệu quý về ngữ âm và từ vựng thời kỳ đầu chữ quốc ngữ.

2. Sự khác biệt chính giữa chữ quốc ngữ trong S.S và hiện đại là gì?
   S.S còn giữ nhiều tổ hợp phụ âm kép như bl, ml, cách ghi nguyên âm và thanh điệu chưa thống nhất hoàn toàn, trong khi chữ quốc ngữ hiện đại đã chuẩn hóa các yếu tố này.

3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
   Luận văn sử dụng phương pháp thống kê miêu tả và so sánh lịch sử, giúp phân tích chi tiết các hiện tượng ngôn ngữ trong S.S và đối chiếu với các tư liệu khác.

4. Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu này vào thực tiễn giáo dục không?
   Có, kết quả giúp cập nhật kiến thức lịch sử ngôn ngữ, hỗ trợ giảng dạy và phát triển chương trình đào tạo ngôn ngữ Việt Nam.

5. Tài liệu S.S có thể truy cập ở đâu để nghiên cứu thêm?
   Bản gốc được lưu trữ tại thư viện Vatican, bản in chụp nguyên bản được Viện Đại học Đà Lạt xuất bản năm 1968, có thể tìm trong các thư viện lớn hoặc viện nghiên cứu ngôn ngữ.

Kết luận

• Luận văn phân tích chi tiết các vấn đề ngữ âm, từ vựng và một phần ngữ pháp trong tài liệu chữ quốc ngữ quý hiếm S.S của Philiphê Bỉnh (1822).
• Phát hiện hệ thống chữ viết và ngữ âm trong S.S gần với Từ điển Việt-Bồ-La (1651) hơn so với các tư liệu sau, phản ánh đặc trưng phương ngữ Đàng Ngoài.
• Chữ quốc ngữ thời kỳ đầu còn nhiều biến thể và chưa thống nhất hoàn toàn về cách ghi nguyên âm, thanh điệu và tổ hợp phụ âm.
• Tài liệu cung cấp tư liệu quý giá cho nghiên cứu lịch sử tiếng Việt và chữ quốc ngữ, góp phần bảo tồn di sản ngôn ngữ.
• Đề xuất các giải pháp số hóa, phát triển công cụ phân tích, tổ chức hội thảo và cập nhật chương trình đào tạo để phát huy giá trị nghiên cứu.

Tiếp theo, cần triển khai các dự án số hóa và ứng dụng công nghệ để bảo tồn tài liệu, đồng thời mở rộng nghiên cứu so sánh với các phương ngữ khác nhằm hoàn thiện bức tranh lịch sử ngôn ngữ Việt Nam. Mời các nhà nghiên cứu và sinh viên quan tâm tiếp cận và khai thác tài liệu này để phát triển các công trình học thuật sâu rộng hơn.