Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường xây dựng Việt Nam ngày càng cạnh tranh khốc liệt, đấu thầu trở thành hình thức tổ chức cạnh tranh chủ đạo, đòi hỏi các doanh nghiệp xây dựng phải không ngừng nâng cao năng lực để tồn tại và phát triển. Theo báo cáo ngành, các doanh nghiệp xây dựng phải đáp ứng các tiêu chuẩn về tài chính, giá cả và tiến độ thi công để tăng khả năng trúng thầu. Đặc biệt, Công ty cổ phần Constrexim Số 1, một doanh nghiệp có vị thế trên thị trường xây lắp, đang đối mặt với thách thức nâng cao khả năng cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp dân dụng.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc áp dụng các phương pháp phân tích định lượng để đánh giá khả năng cạnh tranh đấu thầu của Công ty Constrexim Số 1, từ đó đưa ra quyết định tham gia đấu thầu hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong gói thầu số 12 thuộc dự án xây dựng trụ sở Vietcombank Vĩnh Phúc, với thời gian nghiên cứu trong giai đoạn chuẩn bị và thực hiện đấu thầu.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác ra quyết định đấu thầu, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược cạnh tranh, nâng cao tỷ lệ trúng thầu và hiệu quả kinh doanh. Các chỉ số đánh giá như tỷ lệ trúng thầu, giá trị công trình trúng thầu và năng lực tài chính được sử dụng làm metrics chính để đo lường hiệu quả cạnh tranh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường và phương pháp phân tích định lượng trong ra quyết định đấu thầu.

  1. Lý thuyết cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng: Cạnh tranh được hiểu là sự ganh đua giữa các doanh nghiệp nhằm giành lấy các gói thầu xây lắp trên cơ sở đáp ứng các tiêu chuẩn về tài chính, kỹ thuật, tiến độ và giá cả. Cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng bao gồm các hình thức như đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế và chỉ định thầu, với các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh như năng lực tài chính, kinh nghiệm, uy tín, chất lượng công trình và tiến độ thi công.

  2. Phương pháp phân tích định lượng: Bao gồm phương pháp chỉ tiêu tổng hợp và phương pháp kỳ vọng toán học. Phương pháp chỉ tiêu tổng hợp sử dụng ma trận vuông Warkentin để xác định trọng số các chỉ tiêu ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu, xây dựng thang điểm đánh giá và tính toán điểm tổng hợp cho từng gói thầu cụ thể. Phương pháp kỳ vọng toán học dựa trên xác suất trúng thầu và chi phí tham gia đấu thầu để đưa ra quyết định có nên tham gia đấu thầu hay không.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: giá dự thầu, giá gói thầu, giá đánh giá, tỷ lệ trúng thầu, năng lực tài chính, năng lực kỹ thuật, uy tín nhà thầu, tiến độ thi công và chiến lược cạnh tranh.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập bao gồm dữ liệu sơ cấp từ hồ sơ dự thầu, báo cáo tài chính, thống kê nhân sự và máy móc thiết bị của Công ty Constrexim Số 1, cùng với dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật như Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 và các quy chế đấu thầu hiện hành.

Phương pháp phân tích sử dụng phần mềm thống kê và mô hình toán học để xử lý dữ liệu. Cỡ mẫu nghiên cứu tập trung vào gói thầu số 12 của dự án xây dựng trụ sở Vietcombank Vĩnh Phúc, với phân tích chi tiết các chỉ tiêu ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty, áp dụng các phương pháp định lượng để đánh giá khả năng thắng thầu, đến việc đề xuất chiến lược cạnh tranh phù hợp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực tài chính và nhân sự của Công ty Constrexim Số 1: Báo cáo tài chính cho thấy tổng tài sản của công ty đạt khoảng 510 tỷ đồng, với lợi nhuận trước thuế trung bình khoảng 12 tỷ đồng trong ba năm gần nhất. Cơ cấu nhân sự gồm 94 cán bộ chuyên môn với gần 60% có trình độ đại học trở lên, đảm bảo năng lực quản lý và kỹ thuật cho các dự án xây dựng.

  2. Khả năng cạnh tranh về giá và tiến độ thi công: Công ty có hệ thống máy móc thiết bị đồng bộ, công nghệ thi công tiên tiến, giúp đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình. Tuy nhiên, việc hoạch định đầu tư máy móc còn mang tính bổ sung từng phần, chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến khả năng chủ động trong xác định giá dự thầu. Tỷ lệ trúng thầu của công ty trong các dự án đạt khoảng 50-60%, phản ánh hiệu quả cạnh tranh tương đối tốt.

  3. Ứng dụng phương pháp chỉ tiêu tổng hợp: Qua phân tích ma trận vuông Warkentin, các chỉ tiêu như năng lực tài chính, uy tín nhà thầu, kỹ thuật thi công và giá dự thầu được xác định có trọng số cao nhất, ảnh hưởng lớn đến khả năng thắng thầu. Điểm tổng hợp cho gói thầu số 12 đạt trên 70% mức điểm tối đa, cho thấy khả năng thắng thầu cao.

  4. Phân tích xác suất trúng thầu theo phương pháp kỳ vọng toán học: Mô hình xác suất trúng thầu dựa trên tỷ lệ giảm giá dự thầu so với giá gói thầu cho thấy, với tỷ lệ giảm giá hợp lý khoảng 5-7%, công ty có xác suất thắng thầu trên 60%. Kỳ vọng lợi nhuận sau khi trừ chi phí tham gia đấu thầu là dương, khuyến khích công ty tham gia đấu thầu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy năng lực tài chính và nhân sự là nền tảng quan trọng giúp Công ty Constrexim Số 1 duy trì và nâng cao khả năng cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp. Việc đầu tư máy móc thiết bị đồng bộ và áp dụng công nghệ thi công tiên tiến góp phần đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình, từ đó nâng cao uy tín và tỷ lệ trúng thầu.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc sử dụng phương pháp phân tích định lượng giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng thể và khách quan hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu, thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm chủ quan. Việc xây dựng thang điểm và trọng số các chỉ tiêu theo ma trận vuông Warkentin là bước tiến quan trọng trong việc chuẩn hóa quy trình ra quyết định đấu thầu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ trọng số các chỉ tiêu ảnh hưởng, bảng điểm tổng hợp năng lực cạnh tranh và biểu đồ xác suất trúng thầu theo tỷ lệ giảm giá, giúp minh họa rõ ràng các yếu tố quyết định và mức độ ảnh hưởng của chúng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư đồng bộ máy móc thiết bị: Công ty cần xây dựng kế hoạch đầu tư máy móc thiết bị toàn diện, phù hợp với quy mô và yêu cầu kỹ thuật của các dự án lớn, nhằm nâng cao năng lực thi công và chủ động trong xác định giá dự thầu. Thời gian thực hiện trong vòng 1-2 năm, do Ban Giám đốc và phòng Kỹ thuật chủ trì.

  2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý dự án và kỹ thuật thi công cho cán bộ và công nhân, đặc biệt là đội ngũ lập hồ sơ dự thầu. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân sự có trình độ đại học trở lên lên trên 65% trong 3 năm tới, do phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  3. Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng thi công nghiêm ngặt: Cải tiến quy trình kiểm soát chất lượng, tăng cường kiểm tra, nghiệm thu từng giai đoạn thi công để đảm bảo chất lượng công trình, từ đó nâng cao uy tín với chủ đầu tư. Thời gian triển khai ngay trong năm tài chính hiện tại, do phòng Quản lý chất lượng và Ban chỉ huy công trường thực hiện.

  4. Xây dựng chiến lược giá dự thầu linh hoạt dựa trên phân tích xác suất trúng thầu: Sử dụng mô hình kỳ vọng toán học để xác định tỷ lệ giảm giá tối ưu, cân bằng giữa khả năng trúng thầu và lợi nhuận, tránh giảm giá quá mức gây thiệt hại. Thực hiện cho từng gói thầu cụ thể, do phòng Kinh doanh và phòng Dự thầu phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh đấu thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển và ra quyết định tham gia đấu thầu hiệu quả.

  2. Phòng Dự thầu và Kinh doanh của các công ty xây dựng: Áp dụng các phương pháp phân tích định lượng để đánh giá khả năng thắng thầu, tối ưu hóa giá dự thầu và nâng cao tỷ lệ trúng thầu.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý xây dựng, Kinh tế xây dựng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về cạnh tranh đấu thầu trong ngành xây dựng, làm tài liệu tham khảo học thuật.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định về đấu thầu, nâng cao hiệu quả quản lý và giám sát hoạt động đấu thầu xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phương pháp phân tích định lượng có ưu điểm gì trong đánh giá khả năng thắng thầu?
    Phương pháp này giúp lượng hóa các yếu tố ảnh hưởng, đánh giá tổng thể và khách quan khả năng thắng thầu, hỗ trợ ra quyết định chính xác hơn so với phương pháp định tính truyền thống.

  2. Các chỉ tiêu nào ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng cạnh tranh đấu thầu?
    Năng lực tài chính, uy tín và kinh nghiệm nhà thầu, kỹ thuật thi công, giá dự thầu và tiến độ thi công là những chỉ tiêu có trọng số cao nhất, quyết định khả năng thắng thầu.

  3. Làm thế nào để xác định tỷ lệ giảm giá dự thầu hợp lý?
    Sử dụng mô hình kỳ vọng toán học dựa trên dữ liệu lịch sử về giá dự thầu và tỷ lệ trúng thầu của đối thủ, từ đó tính toán xác suất trúng thầu tương ứng với từng mức giảm giá để lựa chọn mức giá tối ưu.

  4. Công ty Constrexim Số 1 cần cải thiện những điểm gì để nâng cao năng lực cạnh tranh?
    Cần đầu tư đồng bộ máy móc thiết bị, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cải tiến quản lý chất lượng thi công và xây dựng chiến lược giá dự thầu linh hoạt.

  5. Phương pháp ma trận vuông Warkentin được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu?
    Phương pháp này được dùng để xác định trọng số các chỉ tiêu ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu thông qua việc so sánh cặp chỉ tiêu và cho điểm đánh giá, giúp xây dựng thang điểm tổng hợp chính xác.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về cạnh tranh đấu thầu và áp dụng thành công các phương pháp phân tích định lượng để đánh giá khả năng thắng thầu của Công ty Constrexim Số 1.
  • Năng lực tài chính, uy tín, kỹ thuật thi công và giá dự thầu là các yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong đấu thầu xây lắp.
  • Phương pháp chỉ tiêu tổng hợp và kỳ vọng toán học giúp doanh nghiệp ra quyết định tham gia đấu thầu một cách khoa học và hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh bao gồm đầu tư máy móc, nâng cao chất lượng nhân lực, cải tiến quản lý chất lượng và xây dựng chiến lược giá linh hoạt.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong các gói thầu tiếp theo, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng cho các dự án khác.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh đấu thầu và khẳng định vị thế trên thị trường xây dựng!