Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ quốc tế quan trọng, đóng vai trò thiết yếu trong học tập, giao tiếp và phát triển nghề nghiệp. Tại Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều nỗ lực cải cách hệ thống giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả học tiếng Anh, trong đó kỹ năng viết được xem là một trong bốn kỹ năng cơ bản cần được chú trọng. Tuy nhiên, kỹ năng viết vẫn được đánh giá là khó khăn nhất đối với người học, đặc biệt là sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh. Tại Trung tâm English Zone của Trường Đại học Hoa Sen, việc giảng dạy kỹ năng viết còn nhiều hạn chế, như thời gian dành cho viết chỉ khoảng 50 phút mỗi buổi, học sinh thường viết cá nhân và thiếu sự tương tác phản hồi kịp thời từ giáo viên. Điều này dẫn đến tình trạng học sinh thiếu động lực, sợ viết và kết quả học tập thấp hơn so với các kỹ năng khác.

Luận văn thạc sĩ này nhằm mục tiêu nghiên cứu ảnh hưởng của phương pháp học tập hợp tác (Collaborative Learning - CL) đến kỹ năng viết và thái độ học tập của sinh viên không chuyên tiếng Anh trình độ trung cấp tại Trung tâm English Zone, Đại học Hoa Sen. Nghiên cứu được thực hiện trong học kỳ 2015-2016 với sự tham gia của 46 sinh viên thuộc hai lớp EGC 2-2700 (nhóm đối chứng) và EGC 2-1200 (nhóm thí nghiệm). Qua đó, nghiên cứu mong muốn làm rõ mức độ cải thiện kỹ năng viết và thái độ tích cực của sinh viên khi áp dụng CL, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy kỹ năng viết tại trung tâm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về kỹ năng viết và lý thuyết về học tập hợp tác. Kỹ năng viết được phân tích qua các khía cạnh vi mô và vĩ mô, bao gồm kỹ năng ngữ pháp, từ vựng, tổ chức ý tưởng, sự liên kết và mạch lạc trong bài viết. Lý thuyết về học tập hợp tác nhấn mạnh năm yếu tố cốt lõi: sự phụ thuộc tích cực, trách nhiệm cá nhân, tương tác trực tiếp, kỹ năng xã hội và quá trình nhóm. Các yếu tố này tạo nên môi trường học tập tương tác, giúp sinh viên phát triển kỹ năng viết thông qua trao đổi, phản hồi và hỗ trợ lẫn nhau.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng vận dụng mô hình quy trình viết gồm các giai đoạn: lên kế hoạch, viết bản nháp, chỉnh sửa và hoàn thiện. Việc kết hợp học tập hợp tác trong từng giai đoạn này được kỳ vọng giúp sinh viên nâng cao khả năng tổ chức ý tưởng, sử dụng ngôn ngữ chính xác và phát triển tư duy phản biện.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế thực nghiệm phi ngẫu nhiên với nhóm đối chứng và nhóm thí nghiệm, áp dụng phương pháp đo lường trước và sau khi can thiệp (pretest-posttest). Nhóm thí nghiệm gồm 23 sinh viên được áp dụng phương pháp học tập hợp tác trong giảng dạy kỹ năng viết, trong khi nhóm đối chứng gồm 23 sinh viên học theo phương pháp truyền thống.

Dữ liệu được thu thập qua bài kiểm tra viết trước và sau khi thực hiện can thiệp, bảng câu hỏi đánh giá thái độ học tập hợp tác và phỏng vấn sâu với một số sinh viên nhóm thí nghiệm. Cỡ mẫu 46 sinh viên được chọn theo phương pháp thuận tiện từ hai lớp cùng trình độ trung cấp tại Trung tâm English Zone. Phân tích dữ liệu sử dụng các phép thử thống kê t độc lập và t cặp để so sánh sự khác biệt về điểm số viết giữa hai nhóm, đồng thời phân tích định tính từ phỏng vấn để làm rõ thái độ và nhận thức của sinh viên về phương pháp học tập hợp tác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cải thiện kỹ năng viết: Sinh viên nhóm thí nghiệm có sự tiến bộ đáng kể hơn nhóm đối chứng về các khía cạnh tổ chức bài viết, ngữ pháp, dấu câu, cách sử dụng câu đa dạng và chuyển tiếp ý. Điểm trung bình sau can thiệp của nhóm thí nghiệm tăng khoảng 20% so với trước, trong khi nhóm đối chứng chỉ tăng khoảng 5%.

  2. Thái độ tích cực đối với học tập hợp tác: Hơn 85% sinh viên nhóm thí nghiệm đánh giá cao phương pháp học tập hợp tác, cho rằng nó giúp cải thiện hiệu quả viết, tăng động lực học tập và phát triển tư duy phản biện.

  3. Phản hồi từ phỏng vấn: Sinh viên cho biết việc thảo luận nhóm giúp họ dễ dàng chia sẻ ý tưởng, nhận được góp ý kịp thời và giảm bớt áp lực khi viết. Một số sinh viên nhấn mạnh rằng học tập hợp tác làm cho lớp học trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.

  4. So sánh với các nghiên cứu trước: Kết quả phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy học tập hợp tác nâng cao hiệu quả học tập và thái độ tích cực của người học trong kỹ năng viết.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự cải thiện kỹ năng viết là do học tập hợp tác tạo điều kiện cho sinh viên trao đổi ý tưởng, hỗ trợ lẫn nhau trong việc phát triển nội dung và chỉnh sửa bài viết. Việc chia sẻ trách nhiệm và phản hồi liên tục giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về lỗi sai và cách khắc phục, từ đó nâng cao chất lượng bài viết. Biểu đồ so sánh điểm số trước và sau can thiệp minh họa rõ sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa hai nhóm.

Thái độ tích cực của sinh viên phản ánh sự hài lòng với môi trường học tập tương tác, giảm bớt cảm giác cô lập khi viết cá nhân. Điều này cũng góp phần tăng động lực và sự tự tin trong việc học viết. So với các nghiên cứu trước, nghiên cứu này bổ sung bằng chứng thực nghiệm tại môi trường giáo dục Việt Nam, đặc biệt là tại Trung tâm English Zone, nơi chưa từng có nghiên cứu tương tự.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Áp dụng rộng rãi học tập hợp tác trong giảng dạy viết: Giáo viên nên thiết kế các hoạt động nhóm có mục tiêu rõ ràng, đảm bảo sự tham gia tích cực của từng thành viên nhằm nâng cao kỹ năng viết. Thời gian áp dụng nên kéo dài ít nhất một học kỳ để đạt hiệu quả tối ưu.

  2. Đào tạo giáo viên về kỹ năng quản lý nhóm: Tổ chức các khóa tập huấn giúp giáo viên nắm vững kỹ thuật tổ chức, giám sát và đánh giá hoạt động nhóm, đồng thời xử lý các vấn đề như sự thống trị của một số học sinh hay việc sử dụng tiếng mẹ đẻ trong nhóm.

  3. Phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp: Xây dựng hoặc lựa chọn tài liệu có nội dung và bài tập hỗ trợ học tập hợp tác, tập trung vào các kỹ năng tổ chức ý tưởng, ngữ pháp và chỉnh sửa bài viết.

  4. Tăng cường phản hồi và đánh giá đa chiều: Kết hợp phản hồi từ giáo viên, bạn học và tự đánh giá để giúp sinh viên nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và cải thiện kỹ năng viết liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tại các trung tâm đào tạo và trường đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để áp dụng học tập hợp tác hiệu quả trong giảng dạy kỹ năng viết.

  2. Nhà quản lý giáo dục và chuyên viên phát triển chương trình: Tham khảo để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng đổi mới phương pháp giảng dạy.

  3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh và TESOL: Học hỏi về thiết kế nghiên cứu, phương pháp giảng dạy và ứng dụng học tập hợp tác trong thực tế.

  4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục ngôn ngữ: Tài liệu tham khảo bổ sung cho các nghiên cứu tiếp theo về ảnh hưởng của học tập hợp tác đến kỹ năng viết và thái độ học tập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Học tập hợp tác là gì và khác gì với học tập cá nhân?
    Học tập hợp tác là phương pháp học trong đó sinh viên làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ chung, chia sẻ ý tưởng và hỗ trợ lẫn nhau, khác với học cá nhân khi mỗi người tự làm việc độc lập.

  2. Phương pháp học tập hợp tác có giúp cải thiện kỹ năng viết không?
    Nghiên cứu cho thấy sinh viên học theo phương pháp hợp tác có sự tiến bộ rõ rệt về tổ chức bài viết, ngữ pháp và cách sử dụng câu so với học cá nhân.

  3. Làm thế nào để giáo viên quản lý tốt hoạt động nhóm?
    Giáo viên cần thiết lập quy tắc rõ ràng, phân công vai trò cụ thể, theo dõi và đánh giá sự đóng góp của từng thành viên, đồng thời xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh.

  4. Sinh viên có thể gặp khó khăn gì khi học tập hợp tác?
    Một số khó khăn gồm việc sử dụng tiếng mẹ đẻ trong nhóm, sự thống trị của một vài thành viên, hoặc sự ngại ngùng của học sinh yếu hơn. Giáo viên cần có biện pháp hỗ trợ phù hợp.

  5. Học tập hợp tác có phù hợp với mọi trình độ học sinh không?
    Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với học sinh trình độ trung cấp trở lên, giúp phát triển kỹ năng viết và tư duy phản biện, tuy nhiên cần điều chỉnh phù hợp với năng lực và đặc điểm học sinh.

Kết luận

  • Học tập hợp tác có ảnh hưởng tích cực và đáng kể đến kỹ năng viết của sinh viên không chuyên tiếng Anh trình độ trung cấp tại Trung tâm English Zone, Đại học Hoa Sen.
  • Sinh viên áp dụng phương pháp này có sự tiến bộ rõ rệt về tổ chức bài viết, ngữ pháp, và cách sử dụng câu so với nhóm học truyền thống.
  • Thái độ của sinh viên đối với học tập hợp tác rất tích cực, giúp tăng động lực và phát triển tư duy phản biện.
  • Giáo viên cần được đào tạo kỹ năng quản lý nhóm và xây dựng tài liệu phù hợp để tối ưu hóa hiệu quả giảng dạy.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho việc đổi mới phương pháp dạy kỹ năng viết tại các trung tâm và trường đại học, đồng thời khuyến khích các nghiên cứu tiếp theo mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu.

Hành động tiếp theo: Các nhà giáo dục và quản lý nên cân nhắc áp dụng học tập hợp tác trong chương trình giảng dạy kỹ năng viết, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực cho giáo viên nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh tại Việt Nam.