Nghiên Cứu Hoạt Động Tài Chính Tại Đại Học Quốc Gia Hà Nội

Phân tích báo cáo tài chính (BCTC) là một trong những hoạt động quan trọng giúp người sử dụng thông tin có được sự đánh giá khách quan về tình hình tài chính và kết quả hoạt động của các doanh nghiệp thông qua các báo cáo tài chính. Các nhà quản trị trong quá trình quản lý phải thường xuyên có được các thông tin phân tích báo cáo tài chính, để kiểm soát tốt tình hình tài chính, dự đoán được kết quả tài chính trong tương lai, phục vụ cho việc đưa ra các quyết định quản trị đúng đắn, kịp thời, trước những biến động của môi trường kinh doanh. Đồng thời chuẩn bị tốt các nguồn lực về tài chính cho mục tiêu chiến lược trong dài hạn, muốn vậy nhà quản lý cần thường xuyên tiến hành phân tích báo cáo tài chính công ty.

Chức năng của các báo cáo tài chính (BCTC) là cung cấp thông tin tài chính phục vụ cho việc ra quyết định kinh tế của những người có quan hệ lợi ích với doanh nghiệp, bao gồm các đối tượng bên trong và bên ngoài doanh nghiệp. Vai trò của báo cáo tài chính thay đổi theo từng điều kiện kinh tế cụ thể, có thể tiếp cận vai trò của BCTC theo hai cách: (1) Yêu cầu pháp lý về việc cung cấp thông tin trên BCTC và (2) Nhu cầu sử dụng thông tin trên BCTC. Trong hai cách tiếp cận trên, cách tiếp cận (1) thường xuất hiện từ ý thức trách nhiệm pháp lý theo quy định của các văn bản hướng dẫn hiện hành, nên nội dung của BCTC sẽ có xu hướng khuôn mẫu, cách tiếp cận ( 2 ) cho thấy vai trò của báo cáo tài chính gắn với việc cung cấp thông tin hữu ích cho nhiều đối tượng sử dụng khác nhau để ra quyết định, nói cách khác, tính hữu ích của báo cáo tài chính thể hiện qua lợi ích mang lại từ việc sử dụng thông tin trình bày trên BCTC.

Công tác phân tích báo cáo tài chính tại các doanh nghiệp Việt Nam còn nhiều bất cập, chưa được quan tâm thích đáng. Đặc biệt khi Việt Nam gia nhập WTO, các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều hơn các cơ hội giao thương, hợp tác quốc tế, thì phân tích báo cáo tài chính cần hoàn thiện và phù hợp hơn với các thông lệ quốc tế. Mặt khác, xu hướng quản trị theo mục tiêu cũng cho thấy quá trình phân tích phải gắn liền với mục tiêu sử dụng thông tin của mỗi đối tượng sử dụng khác nhau.

Hiện có rất ít các công trình khoa học đề cập đến xu hướng phân tích báo cáo tài chính theo nhu cầu của đối tượng sử dụng thông tin trên báo cáo tài chính. Do mỗi đối tượng sử dụng thông tin có nhu cầu thông tin tài chính khác nhau, xu hướng này, giúp các chủ thể sử dụng thông tin trên báo cáo tài chính tiết kiệm nguồn lực khi tiến hành phân tích báo cáo tài chính. Tuy nhiên, hiện có rất ít các nghiên cứu đề cập theo hướng tiếp cận này.

Các tỷ số tài chính là công cụ quan trọng trong phân tích báo cáo tài chính. Chúng giúp đánh giá khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, hiệu quả hoạt động và mức độ rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Việc so sánh các tỷ số này với các kỳ trước, với các doanh nghiệp cùng ngành và với các chuẩn mực chung giúp nhà phân tích đưa ra những nhận định chính xác về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Phân tích cơ cấu báo cáo tài chính giúp nhận diện sự thay đổi trong tỷ trọng của các khoản mục tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Sự thay đổi này có thể phản ánh những rủi ro tiềm ẩn hoặc những cơ hội phát triển của doanh nghiệp. Ví dụ, sự gia tăng tỷ trọng của nợ phải trả có thể cho thấy doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc quản lý dòng tiền hoặc đang quá phụ thuộc vào nguồn vốn vay.

Mô hình Dupont là một công cụ hữu ích để phân tích khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Nó giúp phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), bao gồm tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, vòng quay tài sản và đòn bẩy tài chính. Việc phân tích này giúp nhà quản lý xác định các điểm mạnh và điểm yếu trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và đưa ra các giải pháp cải thiện hiệu quả.

Khả năng thanh toán là một chỉ số quan trọng để đánh giá tình hình tài chính của một tổ chức. Nó cho biết khả năng của tổ chức trong việc đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn và dài hạn. Để đánh giá khả năng thanh toán của ĐHQGHN, cần phân tích các tỷ số như tỷ số thanh toán hiện hành, tỷ số thanh toán nhanh và tỷ số thanh toán tiền mặt.

Khả năng sinh lời là một yếu tố quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của một tổ chức. Nó cho biết khả năng của tổ chức trong việc tạo ra lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh và đầu tư. Để phân tích khả năng sinh lời từ hoạt động nghiên cứu của ĐHQGHN, cần xem xét các chỉ số như tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, tỷ suất lợi nhuận trên tài sản và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu.

Triển vọng phát triển tài chính là một yếu tố quan trọng để đánh giá tiềm năng phát triển của một tổ chức. Nó cho biết khả năng của tổ chức trong việc duy trì và tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận và giá trị tài sản trong tương lai. Để đánh giá triển vọng phát triển tài chính của ĐHQGHN, cần xem xét các yếu tố như môi trường kinh doanh, chiến lược phát triển và khả năng cạnh tranh.

Dữ liệu tài chính là đầu vào quan trọng cho quá trình phân tích báo cáo tài chính. Để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả phân tích, cần có các biện pháp để nâng cao chất lượng dữ liệu, bao gồm việc kiểm soát chặt chẽ quy trình thu thập, xử lý và lưu trữ dữ liệu, áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế và tăng cường kiểm toán nội bộ.

Quy trình phân tích báo cáo tài chính cần được thiết kế một cách khoa học và hợp lý, đảm bảo tính khách quan và toàn diện. Cần xác định rõ mục tiêu phân tích, lựa chọn các phương pháp và công cụ phân tích phù hợp, thu thập và xử lý dữ liệu một cách chính xác, phân tích và đánh giá kết quả một cách khách quan và đưa ra các khuyến nghị có giá trị.

Đội ngũ cán bộ tài chính đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân tích báo cáo tài chính. Để nâng cao năng lực của đội ngũ này, cần có các chương trình đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn, cập nhật kiến thức về các chuẩn mực kế toán và các phương pháp phân tích tài chính mới nhất, đồng thời tạo điều kiện để họ tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học và trao đổi kinh nghiệm với các chuyên gia trong và ngoài nước.

Nghiên cứu đã chỉ ra những thách thức và cơ hội trong quản lý tài chính tại ĐHQGHN, đồng thời đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính. Các giải pháp này bao gồm việc tăng cường minh bạch và công khai thông tin tài chính, cải thiện quy trình lập kế hoạch và quản lý ngân sách, và đa dạng hóa nguồn thu.

Trong tương lai, có thể mở rộng nghiên cứu về hoạt động tài chính tại ĐHQGHN theo các hướng sau: Nghiên cứu về tác động của tự chủ tài chính đến chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học; Nghiên cứu về các mô hình quản lý tài chính hiệu quả cho các trường đại học công lập; Nghiên cứu về vai trò của tài chính trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại ĐHQGHN.