Nghiên cứu hiệu quả của phác đồ kích thích buồng trứng flare up và antagonist trên bệnh nhân thụ tinh ống nghiệm có tiên lượng đáp ứng kém

• Tác giả: Nguyễn Anh Thơ
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Viết Tiến
• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Sản phụ khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Hiệu Quả Của Phác Đồ Kích Thích Buồng Trứng Flare-Up Và Antagonist Trên Bệnh Nhân Có Tiên Lượng Đáp Ứng Kém Trong Thụ Tinh Ống Nghiệm
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. ĐẠI CƯƠNG VỀ VÔ SINH
• 1.1.1. Khái niệm về vô sinh
• 1.1.2. Tình hình vô sinh trên thế giới và ở Việt Nam
• 1.2. VAI TRÒ CỦA TRỤC: VÙNG DƯỚI ĐỒI - TUYẾN YÊN - BUỒNG TRỨNG
• 1.2.1. Vùng dưới đồi
• 1.2.2. SỰ PHÁT TRIỂN NANG NOÃN, CHỌN LỌC NANG NOÃN VÀ PHÓNG NOÃN
• 1.2.2.1. Pha nang noãn
• 1.3. CÁC GIAI ĐOẠN KỸ THUẬT CỦA THỤ TINH TRONG ỐNG NGHIỆM
• 1.3.1. Thụ tinh trong ống nghiệm. Tiêm tinh trùng vào bào tương của noãn (ICSI)
• 1.4. KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG
• 1.4.1. Cơ sở sinh lý và khoa học của kích thích buồng trứng
• 1.4.2. Các chỉ định với kích thích buồng trứng
• 1.4.3. Các chống chỉ định với thuốc kích thích buồng trứng
• 1.5. CÁC THUỐC VÀ CÁC PHÁC ĐỒ KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG TRONG THỤ TINH TRONG ỐNG NGHIỆM
• 1.5.1. Các thuốc kích thích buồng trứng
• 1.5.2. Các phác đồ kích thích buồng trứng trong thụ tinh ống nghiệm
• 1.6. ĐÁP ỨNG KÉM VỚI KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG
• 1.6.1. Đánh giá dự trữ của buồng trứng
• 1.6.2. Đáp ứng kém với kích thích buồng trứng (KTBT)
• 1.6.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kích thích buồng trứng
• 1.7. NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ PHÁC ĐỒ FLARE-UP VÀ ANTAGONIST TRÊN NHÓM BỆNH NHÂN TIÊN LƯỢNG ĐÁP ỨNG KÉM
• 1.7.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.7.2. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Các bước tiến hành nghiên cứu
• 2.2.3. Các biến số nghiên cứu
• 2.2.4. Tiêu chuẩn về mức độ tương đồng giữa 2 nhóm nghiên cứu
• 2.3. CÁC QUY TRÌNH ĐIỀU TRỊ VÀ TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ SỬ DỤNG TRONG NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Quy trình kích thích buồng trứng
• 2.3.2. Các tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả của hai phác đồ KTBT
• 2.4. PHƯƠNG TIỆN VÀ THUỐC DÙNG TRONG NGHIÊN CỨU
• 2.4.1. Thuốc được sử dụng trong nghiên cứu
• 2.4.2. Dụng cụ dùng trong nghiên cứu
• 2.5. XỬ LÝ SỐ LIỆU
• 2.6. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Phân loại theo nhóm tuổi
• 3.1.2. Phân loại theo BMI
• 3.1.3. Nguyên nhân vô sinh
• 3.1.4. Tiền sử đáp ứng kém
• 3.1.5. Tiền sử phẫu thuật buồng trứng
• 3.1.6. Các xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng
• 3.2. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA PHÁC ĐỒ FLARE-UP VÀ PHÁC ĐỒ ANTAGONIST TRONG QUÁ TRÌNH KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG
• 3.2.1. Liều FSH khởi đầu
• 3.2.2. Đánh giá sự thay đổi của các nội tiết cơ bản trong quá trình KTBT của hai phác đồ
• 3.2.3. Đánh giá đặc điểm của chu kỳ kích thích buồng trứng
• 3.2.4. Đánh giá về kết quả thụ tinh ống nghiệm của hai phác đồ
• 3.2.5. Đánh giá kết quả chu kỳ kích thích buồng trứng trong thụ tinh ống nghiệm của hai phác đồ
• 3.3. PHÂN TÍCH MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN MỨC ĐỘ ĐÁP ỨNG BUỒNG TRỨNG VÀ KẾT QUẢ KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG - THỤ TINH ỐNG NGHIỆM CỦA HAI PHÁC ĐỒ
• 3.3.1. Các yếu tố liên quan đến đáp ứng kém với 2 phác đồ KTBT
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. BÀN LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ SỰ TƯƠNG ĐỒNG CỦA 2 NHÓM PHÁC ĐỒ NGHIÊN CỨU
• 4.1.1. Bàn luận về sự tương đồng giữa 2 nhóm nghiên cứu
• 4.1.2. Phương pháp nghiên cứu, phác đồ kích thích buồng trứng, gonadotropins, liều khởi đầu
• 4.2. BÀN LUẬN VỀ HIỆU QUẢ CỦA PHÁC ĐỒ FLARE-UP VÀ PHÁC ĐỒ ANTAGONIST TRONG KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG TRÊN BỆNH NHÂN CÓ TIÊN LƯỢNG ĐÁP ỨNG KÉM TRONG THỤ TINH ỐNG NGHIỆM
• 4.2.1. Các đặc điểm kích thích buồng trứng của 2 phác đồ
• 4.2.2. Kết quả kích thích buồng trứng của hai phác đồ
• 4.2.3. Sự thay đổi của hormon trong quá trình kích thích buồng trứng của hai phác đồ
• 4.2.4. Kết quả KTBT - TTON của hai phác đồ
• 4.3. BÀN LUẬN VỀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN HIỆU QUẢ CỦA 2 PHÁC ĐỒ TRONG KÍCH THÍCH BUỒNG TRỨNG TRÊN BỆNH NHÂN CÓ TIÊN LƯỢNG ĐÁP ỨNG KÉM
• 4.3.1. Các yếu tố liên quan đến đáp ứng kém với kích thích buồng trứng
• 4.3.2. Phân tích mối liên quan giữa nhóm tuổi với số lượng noãn, phôi và tỷ lệ có thai lâm sàng
• 4.3.3. Các yếu tố liên quan đến số noãn, tỷ lệ thụ tinh, số phôi, tỷ lệ làm tổ, tỷ lệ cấy thai lâm sàng và đáp ứng buồng trứng kém
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Tổng quan về vô sinh

Vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng không thể có thai sau một năm quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vô sinh được chia thành hai loại: vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát. Vô sinh nguyên phát xảy ra khi cặp vợ chồng chưa từng có thai, trong khi vô sinh thứ phát xảy ra khi cặp vợ chồng đã từng có thai nhưng không thể có thai lần nữa. Tình trạng vô sinh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các vấn đề về buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung và tinh trùng. Tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh đang gia tăng, với khoảng 10-15% cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc có con. Điều này đặt ra thách thức lớn cho ngành y tế trong việc tìm kiếm các phương pháp điều trị hiệu quả.

1.1. Khái niệm về vô sinh

Vô sinh được định nghĩa là tình trạng không có khả năng sinh sản sau một khoảng thời gian nhất định. Đối với phụ nữ dưới 35 tuổi, thời gian này là một năm, trong khi đối với phụ nữ trên 35 tuổi, thời gian này chỉ là 6 tháng. Các nguyên nhân gây ra vô sinh có thể bao gồm rối loạn chức năng buồng trứng, tắc ống dẫn trứng, và các vấn đề về tinh trùng. Việc hiểu rõ về vô sinh là rất quan trọng để có thể áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp.

1.2. Tình hình vô sinh trên thế giới và ở Việt Nam

Theo nghiên cứu của WHO, tỷ lệ vô sinh trên thế giới dao động từ 10% đến 20%. Tại Việt Nam, tỷ lệ này cũng không kém phần nghiêm trọng, với khoảng 10-15% cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc có con. Các yếu tố như tuổi tác, lối sống và môi trường sống có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Việc nâng cao nhận thức về vô sinh và các phương pháp điều trị là cần thiết để cải thiện tình hình này.

II. Phác đồ kích thích buồng trứng

Kích thích buồng trứng là một phần quan trọng trong quy trình thụ tinh ống nghiệm. Có nhiều phác đồ khác nhau được áp dụng, trong đó phác đồ flare-up và antagonist là hai phương pháp phổ biến. Phác đồ flare-up sử dụng GnRH agonist để kích thích buồng trứng, trong khi phác đồ antagonist sử dụng GnRH antagonist để ngăn chặn sự ức chế của hormone. Cả hai phác đồ này đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn phác đồ phù hợp phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể của bệnh nhân.

2.1. Phác đồ flare up

Phác đồ flare-up được thiết kế để tăng cường sự phát triển của nang noãn bằng cách sử dụng GnRH agonist. Phương pháp này giúp giảm thiểu nguy cơ hoàng thể hóa sớm và tăng cường khả năng thu hoạch trứng. Tuy nhiên, phác đồ này cũng có thể dẫn đến một số tác dụng phụ như tăng nguy cơ hội chứng quá kích buồng trứng. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thành công của phác đồ này dao động từ 12% đến 26,3% tùy thuộc vào từng bệnh nhân.

2.2. Phác đồ antagonist

Phác đồ antagonist sử dụng GnRH antagonist để ngăn chặn sự ức chế của hormone, cho phép buồng trứng phát triển tự nhiên hơn. Phương pháp này thường được áp dụng cho những bệnh nhân có tiên lượng đáp ứng kém. Nghiên cứu cho thấy phác đồ này có thể cải thiện tỷ lệ thành công trong thụ tinh ống nghiệm, đặc biệt là ở những bệnh nhân có nguy cơ cao. Tuy nhiên, việc lựa chọn phác đồ cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo hiệu quả tối ưu.

III. Đánh giá hiệu quả của phác đồ

Đánh giá hiệu quả của các phác đồ kích thích buồng trứng là rất quan trọng để xác định phương pháp điều trị tối ưu cho bệnh nhân. Các yếu tố như số lượng trứng thu hoạch, tỷ lệ thụ tinh và tỷ lệ có thai lâm sàng đều cần được xem xét. Nghiên cứu cho thấy phác đồ flare-up có thể mang lại kết quả tốt hơn trong một số trường hợp, trong khi phác đồ antagonist lại phù hợp hơn với những bệnh nhân có tiên lượng đáp ứng kém. Việc phân tích dữ liệu từ các nghiên cứu trước đây sẽ giúp cải thiện quy trình điều trị và nâng cao tỷ lệ thành công.

3.1. So sánh hiệu quả giữa hai phác đồ

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng phác đồ flare-up thường mang lại số lượng trứng thu hoạch cao hơn so với phác đồ antagonist. Tuy nhiên, tỷ lệ có thai lâm sàng lại không có sự khác biệt rõ rệt giữa hai phác đồ. Điều này cho thấy rằng mặc dù phác đồ flare-up có thể hiệu quả hơn trong việc thu hoạch trứng, nhưng không nhất thiết dẫn đến tỷ lệ có thai cao hơn. Việc lựa chọn phác đồ cần dựa trên tình trạng sức khỏe và tiên lượng của từng bệnh nhân.

3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của các phác đồ kích thích buồng trứng, bao gồm tuổi tác, chỉ số khối cơ thể (BMI), và nguyên nhân vô sinh. Nghiên cứu cho thấy rằng bệnh nhân trẻ tuổi có xu hướng đáp ứng tốt hơn với cả hai phác đồ. Ngoài ra, các yếu tố như tiền sử sức khỏe và các xét nghiệm đánh giá chức năng buồng trứng cũng cần được xem xét để đưa ra quyết định điều trị chính xác.