Luận án tiến sĩ về dân ca người Việt xứ Thanh trong ca khúc về Thanh Hóa

• Tác giả: Vi Minh Huy
• Người hướng dẫn: PGS. Từ Thị Loan
• Trường học: Viện Văn Hóa Nghệ Thuật Quốc Gia Việt Nam
• Chuyên ngành: Văn Hóa Dân Gian
• Đề tài: Kế Thừa Dân Ca Người Việt Xứ Thanh Trong Ca Khúc Về Thanh Hóa
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHÁI QUÁT VỀ DÂN CA NGƯỜI VIỆT XỨ THANH, CA KHÚC VỀ THANH HÓA
• 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
• 1.2. Các công trình mang tính lý luận về cách tiếp cận của nghiên cứu văn hóa dân gian
• 1.3. Nghiên cứu về dân ca và ca khúc Việt Nam
• 1.4. Nghiên cứu về việc sử dụng, khai thác chất liệu dân gian trong ca khúc Việt Nam
• 1.5. Nghiên cứu dân ca và ca khúc viết về Thanh Hóa
• 1.6. Nhận xét, đánh giá về tình hình nghiên cứu
• 1.7. Các khái niệm cơ bản
• 1.8. Một số lý thuyết vận dụng trong luận án
• 1.9. Khái quát về dân ca người Việt xứ Thanh và ca khúc về Thanh Hóa
• 1.9.1. Dân ca người Việt xứ Thanh
• 1.9.2. Ca khúc về Thanh Hóa
• 2. CHƯƠNG 2: TÌNH HÌNH KẾ THỪA DÂN CA NGƯỜI VIỆT XỨ THANH TRONG CA KHÚC VỀ THANH HÓA TỪ NĂM 1965 ĐẾN NAY
• 2.1. Kế thừa các yếu tố ngữ văn dân gian trong dân ca
• 2.2. Khai thác hình ảnh, biểu tượng, huyền thoại trong dân ca người Việt xứ Thanh
• 2.3. Kế thừa ngôn ngữ địa phương, ngôn ngữ địa danh trong dân ca
• 2.4. Khai thác nghệ thuật sử dụng từ đệm, điệp từ của dân ca
• 2.5. Kế thừa các yếu tố âm nhạc dân gian trong dân ca
• 2.6. Kế thừa yếu tố giai điệu của dân ca xứ Thanh
• 2.7. Kế thừa thang âm - điệu thức của dân ca xứ Thanh
• 2.8. Kế thừa nhịp điệu và âm hình tiết tấu của dân ca xứ Thanh
• 2.9. Đánh giá của công chúng và giới chuyên môn về các ca khúc viết về Thanh Hóa mang âm hưởng dân ca
• 2.9.1. Đánh giá của công chúng
• 2.9.2. Đánh giá của giới chuyên môn
• 3. CHƯƠNG 3: BÀN LUẬN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI VIỆC KẾ THỪA DÂN CA NGƯỜI VIỆT XỨ THANH TRONG CA KHÚC HIỆN NAY
• 3.1. Một số bàn luận về việc kế thừa dân ca người Việt xứ Thanh trong ca khúc về Thanh Hóa thời gian qua
• 3.2. Bàn luận về phương thức kế thừa chất liệu dân ca trong ca khúc
• 3.3. Bàn luận về vai trò của chủ thể sáng tạo các ca khúc khai thác chất liệu dân ca
• 3.4. Bàn luận về vai trò của ca sĩ thể hiện dòng ca khúc mang âm hưởng dân gian
• 3.5. Bàn luận về các thành tố khác liên quan đến phương diện trình diễn tác phẩm mang âm hưởng dân ca
• 3.6. Bàn luận về xu hướng kế thừa chất liệu dân ca trong sáng tác ca khúc viết về Thanh Hóa hiện nay
• 3.7. Những vấn đề đặt ra đối với việc kế thừa dân ca trong ca khúc đương đại về Thanh Hóa hiện nay
• 3.7.1. Về môi trường dung dưỡng dân ca và âm nhạc dân gian
• 3.7.2. Sự biến động của đội ngũ nhạc sĩ sáng tác dòng âm nhạc dân gian đương đại
• 3.7.3. Việc đào tạo âm nhạc dân gian trong nhà trường và giáo dục dân ca cho công chúng
• 3.7.4. Vấn đề tạo không gian mới cho các trình diễn âm nhạc dân gian đương đại
• 3.7.5. Vai trò của Nhà nước, các cơ quan văn hoá và tổ chức xã hội
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Nghiên cứu về dân ca Việt Nam và ca khúc Thanh Hóa đã được thực hiện qua nhiều giai đoạn, từ những công trình lý luận đến các nghiên cứu thực tiễn. Các tác giả đã chỉ ra rằng dân ca người Việt xứ Thanh không chỉ là sản phẩm văn hóa mà còn là tiếng nói tâm tư của người dân. Những nghiên cứu này đã khẳng định vai trò của âm nhạc dân gian trong việc hình thành bản sắc văn hóa địa phương. Đặc biệt, các ca khúc viết về Thanh Hóa đã thể hiện sự kế thừa và phát huy các yếu tố truyền thống văn hóa. Những ca khúc này không chỉ mang âm hưởng của dân ca mà còn phản ánh đời sống, tâm tư của người dân xứ Thanh. Việc nghiên cứu này giúp làm rõ hơn về văn hóa xứ Thanh và những giá trị mà nó mang lại cho nền âm nhạc Việt Nam.

1.1. Các công trình mang tính lý luận

Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng dân ca là một phần không thể thiếu trong văn hóa xứ Thanh. Những lý thuyết về nghệ thuật biểu diễn và di sản văn hóa đã được áp dụng để phân tích các ca khúc. Các tác giả đã nhấn mạnh rằng việc kế thừa âm nhạc dân gian trong sáng tác ca khúc không chỉ là việc sử dụng chất liệu mà còn là việc thể hiện tâm tư, tình cảm của người dân. Điều này cho thấy sự kết nối giữa dân ca và ca khúc trong việc xây dựng bản sắc văn hóa địa phương.

II. Tình hình kế thừa dân ca người Việt xứ Thanh trong ca khúc

Từ năm 1965 đến nay, việc kế thừa dân ca người Việt xứ Thanh trong các ca khúc viết về Thanh Hóa đã diễn ra mạnh mẽ. Các nhạc sĩ đã khai thác hình ảnh, biểu tượng, và huyền thoại trong dân ca để tạo nên những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao. Việc sử dụng ngôn ngữ địa phương và ngôn ngữ địa danh trong ca khúc đã giúp tăng cường tính xác thực và gần gũi với người nghe. Các yếu tố như giai điệu, thang âm, và nhịp điệu của dân ca cũng được kế thừa một cách khéo léo, tạo nên sự hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại. Điều này không chỉ làm phong phú thêm cho ca khúc Thanh Hóa mà còn góp phần bảo tồn di sản văn hóa của địa phương.

2.1. Khai thác hình ảnh và biểu tượng

Việc khai thác hình ảnh và biểu tượng trong dân ca đã tạo nên những ca khúc mang đậm bản sắc văn hóa xứ Thanh. Những hình ảnh quen thuộc như sông Mã, cánh đồng xanh, hay những truyền thuyết về các nhân vật lịch sử đã được đưa vào ca khúc một cách tinh tế. Điều này không chỉ giúp người nghe dễ dàng nhận diện mà còn tạo ra sự kết nối sâu sắc với quê hương. Các nhạc sĩ đã thành công trong việc lồng ghép những yếu tố này vào ca khúc, làm cho chúng trở nên sống động và gần gũi hơn với công chúng.

III. Bàn luận về những vấn đề đặt ra

Việc kế thừa dân ca người Việt xứ Thanh trong ca khúc hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức. Một số ca khúc vẫn còn đơn giản, dễ dãi, thiếu chiều sâu trong việc khai thác chất liệu dân ca. Điều này đặt ra câu hỏi về năng lực sáng tạo của các nhạc sĩ và khả năng thụ cảm của công chúng. Cần có những nghiên cứu sâu hơn về môi trường dung dưỡng cho dân ca và âm nhạc dân gian trong bối cảnh hiện đại. Việc đào tạo và giáo dục về dân ca cũng cần được chú trọng để bảo tồn và phát huy giá trị của nó trong đời sống đương đại.

3.1. Vấn đề đào tạo và giáo dục

Đào tạo và giáo dục về dân ca trong nhà trường là một yếu tố quan trọng để bảo tồn di sản văn hóa. Cần có các chương trình giảng dạy phù hợp để giới thiệu về dân ca người Việt xứ Thanh cho thế hệ trẻ. Việc này không chỉ giúp các em hiểu rõ hơn về văn hóa dân tộc mà còn khơi dậy niềm tự hào về bản sắc văn hóa của quê hương. Các hoạt động ngoại khóa, hội thảo, và buổi biểu diễn cũng nên được tổ chức thường xuyên để tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm và thực hành.