I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Hiệu Quả Kiểm Soát Nội Bộ 55
Nghiên cứu về hiệu quả kiểm soát nội bộ (KSNB) là một quá trình phát triển liên tục, bắt nguồn từ báo cáo COSO năm 1992. Các nghiên cứu nước ngoài tập trung vào các thành phần của KSNB theo COSO để đo lường tính hữu hiệu. Các nghiên cứu trong nước khám phá nhiều yếu tố ảnh hưởng, thường là các thành phần của KSNB. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu về các yếu tố bên ngoài và đặc biệt trong bối cảnh quỹ tín dụng nhân dân (QTDND).
1.1. Các Nghiên Cứu Về Đo Lường Tính Hữu Hiệu Của KSNB
Các nghiên cứu trước đây, như Theofanis karagiorgos và cộng sự (2010), Mahdi Salehi và cộng sự (2013), đều sử dụng các thành phần của KSNB theo COSO làm cơ sở để đo lường hiệu quả kiểm soát nội bộ. Các nghiên cứu này xem xét các yếu tố như môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, và hoạt động kiểm soát để đánh giá mức độ hiệu quả của hệ thống. Thang đo hiệu quả thường là thang đo bậc cao với nhiều thành phần cấu thành.
1.2. Nghiên Cứu Các Nhân Tố Tác Động Đến Tính Hữu Hiệu KSNB
Các nghiên cứu tại Việt Nam đã chỉ ra nhiều nhân tố tác động đến hiệu quả kiểm soát nội bộ. Nghiên cứu của Hồ Tuấn Vũ (2016), Nguyễn Thị Ánh Nguyệt (2017) tập trung vào năm thành phần của KSNB: môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, và giám sát. Tuy nhiên, ít nghiên cứu xem xét các yếu tố bên ngoài như chiến lược, quy mô, hoặc cơ cấu tổ chức.
II. Thách Thức Về Hiệu Quả Kiểm Soát Nội Bộ Tại QTDND 58
Mặc dù kiểm soát nội bộ (KSNB) có vai trò quan trọng trong sự thành công của quỹ tín dụng nhân dân (QTDND), nhiều QTDND vẫn chưa chú trọng đúng mức đến việc thiết lập và vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) hiệu quả. Điều này dẫn đến các rủi ro tài chính và gian lận. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định các yếu tố tác động đến hiệu quả kiểm soát nội bộ tại QTDND để đưa ra các giải pháp cải thiện.
2.1. Tầm Quan Trọng Của HTKSNB Trong Quỹ Tín Dụng Nhân Dân
Thông tư 06/2020/TT-NHNN định nghĩa HTKSNB là tổng thể các cơ chế, chính sách, quy trình nhằm kiểm soát rủi ro, đảm bảo hoạt động an toàn và hiệu quả. QTDND đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn. Việc xây dựng một HTKSNB hiệu quả là cần thiết để đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững của QTDND, đồng thời thực hiện Quyết định số 1058/QĐ-TTg.
2.2. Thực Trạng Kém Hiệu Quả Kiểm Soát Nội Bộ Tại QTDND
Một số tổ chức tín dụng phi ngân hàng, bao gồm QTDND, vẫn chưa có các chính sách và quy trình kiểm soát nội bộ đầy đủ. Các vụ việc sai phạm gần đây tại QTDND Hậu Giang, Thái Bình, Đồng Nai cho thấy sự yếu kém trong hệ thống kiểm soát. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải nghiên cứu và cải thiện hiệu quả kiểm soát nội bộ tại QTDND.
2.3. Các Nhân Tố Tác Động Chưa Được Nghiên Cứu Đầy Đủ
Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào các yếu tố bên trong HTKSNB theo COSO. Cần có thêm nghiên cứu về các yếu tố bên ngoài và đặc biệt trong bối cảnh quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Nghiên cứu này sẽ tìm hiểu các yếu tố tác động đến hiệu quả của HTKSNB tại QTDND, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý rủi ro hiệu quả.
III. Cách Xác Định Yếu Tố Ảnh Hưởng Hiệu Quả Kiểm Soát 57
Nghiên cứu này tiếp cận bằng cách tổng kết các nghiên cứu trước về hệ thống kiểm soát nội bộ (HTKSNB) và tính hữu hiệu của HTKSNB. Xác định các vấn đề đã thống nhất, các khác biệt và các vấn đề cần nghiên cứu thêm. Kế thừa các yếu tố và thang đo từ các nghiên cứu trước, đồng thời tham khảo ý kiến của các chuyên gia để điều chỉnh cho phù hợp với bối cảnh quỹ tín dụng nhân dân (QTDND).
3.1. Tổng Kết Các Nghiên Cứu Về Hệ Thống Kiểm Soát Nội Bộ
Nghiên cứu sẽ rà soát các nghiên cứu trước để xác định các nhân tố đã được chứng minh là ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát nội bộ. Điều này bao gồm cả các nghiên cứu trong và ngoài nước. Việc tổng kết các nghiên cứu này giúp xây dựng một nền tảng vững chắc cho nghiên cứu hiện tại.
3.2. Phỏng Vấn Chuyên Gia Trong Lĩnh Vực QTDND
Tác giả sẽ phỏng vấn các chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực QTDND, bao gồm lãnh đạo, trưởng ban kiểm soát, kế toán trưởng. Mục đích là để khám phá các nhân tố mới và điều chỉnh thang đo cho phù hợp với đặc thù của QTDND. Các chuyên gia này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thực tế hoạt động và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát.
IV. Phương Pháp Nghiên Cứu Định Lượng Về Kiểm Soát Nội Bộ 52
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng để đo lường và kiểm định thang đo, đánh giá các yếu tố tác động đến hiệu quả kiểm soát nội bộ tại quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Thu thập dữ liệu thông qua bảng câu hỏi khảo sát và xử lý bằng phần mềm SPSS. Kiểm tra độ tin cậy Cronbach's Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy tuyến tính.
4.1. Thu Thập Dữ Liệu Bằng Bảng Câu Hỏi Khảo Sát
Bảng câu hỏi khảo sát được thiết kế dựa trên thang đo Likert 5 mức độ, nhằm đánh giá mức độ quan trọng của các nhân tố tác động đến hiệu quả kiểm soát nội bộ. Đối tượng khảo sát là đại diện ban lãnh đạo tại các QTDND. Quá trình thu thập dữ liệu sẽ diễn ra trong 6 tháng đầu năm 2022.
4.2. Xử Lý Dữ Liệu Bằng Phần Mềm SPSS 20.0
Dữ liệu thu thập được sẽ được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0. Các bước xử lý bao gồm: kiểm tra hệ số Cronbach's Alpha để đánh giá độ tin cậy của thang đo, phân tích nhân tố khám phá EFA để xác định các nhân tố tiềm ẩn, kiểm định sự phù hợp của mô hình và phân tích hồi quy tuyến tính để đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hiệu quả kiểm soát.
V. Kết Quả Nghiên Cứu Kiến Nghị Nâng Cao Hiệu Quả KSNB 60
Nghiên cứu này kỳ vọng sẽ xác định được các nhân tố tác động đến hiệu quả kiểm soát nội bộ tại quỹ tín dụng nhân dân (QTDND), đồng thời đo lường mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố. Trên cơ sở đó, đề xuất các kiến nghị thiết thực giúp các nhà quản lý tìm ra giải pháp hiệu quả nhất để quản lý rủi ro, đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của HTKSNB.
5.1. Xác Định Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến HTKSNB
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các yếu tố có tác động đáng kể đến hiệu quả kiểm soát nội bộ tại các QTDND. Các yếu tố này có thể bao gồm môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát, cũng như các yếu tố bên ngoài như quy mô, cơ cấu tổ chức và sự hỗ trợ của nhà quản trị.
5.2. Đề Xuất Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Kiểm Soát Nội Bộ
Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả sẽ đề xuất các giải pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả kiểm soát nội bộ tại QTDND. Các giải pháp này có thể bao gồm: tăng cường môi trường kiểm soát, cải thiện quy trình đánh giá rủi ro, thiết kế các hoạt động kiểm soát hiệu quả hơn, nâng cao chất lượng thông tin và truyền thông, và tăng cường hoạt động giám sát.
VI. Hỗ Trợ Quản Trị Yếu Tố Chính Của Kiểm Soát Nội Bộ 55
Nghiên cứu phát hiện yếu tố 'hỗ trợ quản trị' là mới, đo bằng 4 biến: đánh giá cao KSNB, tham gia thiết kế, cung cấp đủ nguồn lực, yêu cầu tính hữu hiệu. Hồi quy cho thấy 4 yếu tố tác động tới KSNB: Chiến lược, Quy mô QTD, Cơ cấu tổ chức, đặc biệt là hỗ trợ quản trị. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính hiệu quả của HTKSNB tại các đơn vị QTDND.
6.1. Kết quả nghiên cứu và phân tích hồi quy
Nhân tố Chiến lược với trọng số B chưa chuẩn hóa = 0,110 (tính hữu hiệu KSNB của QTDND sẽ tăng 0,110 điểm khi mức độ thực hiện chiến lược tăng 1 điểm); Quy mô của Quỹ tín dụng với trọng số B chưa chuẩn hóa = 0,168 (QTDND được đánh giá mức độ tín nhiệm là A và B thì sẽ cao hơn các QTDND được đánh giá tín nhiệm ở mức C và D 0,168 điểm); Cơ cấu tổ chức với trọng số B chưa chuẩn hóa = 0,174 (nếu sự hoàn thiện của cơ cấu tổ chức tăng thêm 1 điểm thì hữu hiệu HTKSNB của QTDND sẽ tăng lên 0,174 điểm); Sự hỗ trợ của nhà quản trị với trọng số B chưa chuẩn hóa = 0,237 (nếu sự hỗ trợ của nhà quản trị tăng thêm 1 điểm thì tính hữu hiệu HTKSNB của đơn vị sẽ tăng lên 0,237 điểm).
6.2. Hàm ý chính sách giúp nhà quản lý
Trong bốn nhân tố này thì có nhân tố Sự hỗ trợ của nhà quản trị tác động mạnh nhất đến tính hữu hiệu của HTKSNB, tiếp đến là nhân tố Cơ cấu tổ chức, nhân tố Chiến lược và cuối cùng là nhân tố Quy mô của quỹ tín dụng. Từ đó, gợi ý một số hàm ý chính sách giúp cho các nhà quản lý tìm ra giải pháp hiệu quả nhất, nhằm quản lý và kiểm soát rủi ro, đảm bảo an toàn trong hoạt động, để hệ thống QTDND ngày càng phát triển ổn định, bền vững đi đúng tôn chỉ, mục đích của Đảng và Nhà nước.
