Nghiên cứu bảo tồn nguồn gen cây râu mèo tại Thái Nguyên

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Mục tiêu của đề tài

1.2.1. Mục tiêu chung

1.2.2. Mục tiêu cụ thể

1.3. Ý nghĩa của đề tài

1.3.1. Ý nghĩa khoa học

1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1. Các khái niệm liên quan

2.1.1. Khái niệm về bảo tồn

2.1.2. Bảo tồn sinh học

2.1.3. Bảo tồn nguồn gen

2.1.4. Khái niệm bảo tồn nguyên vị (in situ)

2.1.5. Khái niệm bảo tồn chuyển vị (ex situ)

2.2. Tình hình bảo tồn nguồn gen thực vật trên thế giới và Việt Nam

2.2.1. Trên thế giới

2.2.2. Tại Việt Nam

3. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.2. Nội dung nghiên cứu

3.3. Các phương pháp, kỹ thuật sử dụng

3.3.1. Phương pháp tiếp cận

3.3.2. Phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật sử dụng

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Kết quả điều tra, đánh giá tình hình khai thác và kiến thức bản địa của người dân địa phương trong việc sử dụng cây Râu mèo

4.2. Kết quả điều tra đặc điểm sinh học, thu thập mẫu giống loài Râu mèo tại huyện Phú Bình, Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên

4.2.1. Đặc điểm sinh học loài Râu mèo

4.2.1.1. Đánh giá đặc điểm sinh học cây Râu mèo

4.2.1.2. Đặc điểm hình thái thân, cành, lá, hoa và quả

4.2.1.3. Đặc điểm phân bố của loài Râu mèo

4.2.1.3.1. Đặc điểm cây bụi và thảm tươi nơi có loài Râu mèo phân bố

4.2.1.3.2. Đặc điểm về đất nơi có Râu mèo phân bố

4.2.2. Thu thập mẫu giống và xây dựng vườn lưu giữ loài Râu mèo

4.3. Kết quả nghiên cứu nhân giống bằng phương pháp giâm hom

4.3.1. Ảnh hưởng của nồng độ và loại chất kích thích đến khả năng ra rễ

4.3.2. Ảnh hưởng của vị trí lấy hom đến khả năng ra mầm, ra rễ và tỷ lệ sống

4.3.3. Ảnh hưởng của vị trí cắt hom đến tăng trưởng chiều dài rễ

4.3.4. Chỉ số ra rễ của cây Râu mèo

4.3.5. Ảnh hưởng của thời vụ đến tỷ lệ ra rễ của hom

4.3.6. Ảnh hưởng của tuổi cây mẹ lấy hom đến tỷ lệ ra rễ của hom

4.4. Kết quả nghiên cứu nhân giống hữu tính (gieo từ hạt) cây Râu mèo

4.4.1. Thu hái hạt giống

4.4.2. Tỷ lệ nảy mầm

4.4.3. Ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến tỷ lệ nảy mầm và hệ số nhân giống

4.4.4. Tăng trưởng chiều cao và động thái ra lá của cây con giai đoạn vườn ươm

4.5. Kết quả nghiên cứu về hỗn hợp ruột bầu

4.6. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của ánh sáng đến sinh trưởng của cây con trong giai đoạn vườn ươm

4.7. Kết quả theo dõi tình hình sâu bệnh

4.8. Kết quả nghiên cứu thành phần hóa học trong thân, lá cây Râu mèo

4.8.1. Hàm lượng Sinensetin trong cây Râu mèo

4.8.2. Hàm lượng acid ursolic trong cây Râu mèo

4.8.3. Hàm lượng acid rosmarinic trong cây Râu mèo

5. KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về cây Râu mèo

Cây Râu mèo (Orthosiphon spiralis (Lour.) Merr) là một loài cây thuốc quý, thuộc họ Bạc hà, có phân bố rộng rãi tại nhiều vùng ở Việt Nam, đặc biệt là tỉnh Thái Nguyên. Loài cây này được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị nhiều bệnh lý như rối loạn đường tiết niệu, sỏi thận, và bệnh huyết áp cao. Nghiên cứu cho thấy, dịch chiết từ lá cây Râu mèo có tác dụng lợi tiểu và tiềm năng trong điều trị ung thư. Tuy nhiên, do khai thác quá mức, nguồn gen của cây Râu mèo đang bị đe dọa, dẫn đến nguy cơ mất đi nguồn gen quý giá này. Việc bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo là cần thiết để duy trì sự đa dạng sinh học và phục vụ cho nhu cầu y học trong tương lai.

II. Tình trạng bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo tại Thái Nguyên

Tại Thái Nguyên, cây Râu mèo có tiềm năng lớn trong y học dân tộc và công nghiệp dược phẩm. Tuy nhiên, tình trạng khai thác quá mức đã dẫn đến sự suy giảm đáng kể về số lượng và chất lượng của loài cây này. Các nghiên cứu cho thấy, người dân địa phương có kiến thức hạn chế về việc sử dụng và bảo tồn cây Râu mèo. Việc bảo tồn đa dạng sinh học và bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo cần được thực hiện thông qua các biện pháp như xây dựng vườn lưu giữ và phát triển các phương pháp nhân giống hiệu quả. Điều này không chỉ giúp bảo tồn loài cây mà còn nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của cây thuốc này.

III. Các phương pháp bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo

Để bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo, cần áp dụng các phương pháp bảo tồn nguyên vị (in situ) và chuyển vị (ex situ). Bảo tồn nguyên vị bao gồm việc duy trì quần thể cây Râu mèo trong môi trường tự nhiên của chúng, trong khi bảo tồn chuyển vị liên quan đến việc di dời và nhân giống cây trong các vườn ươm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng các chất kích thích ra rễ như NAA, IBA, IAA có thể cải thiện tỷ lệ sống và khả năng ra rễ của hom cây Râu mèo. Việc áp dụng các biện pháp này không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen mà còn tạo điều kiện cho việc phát triển bền vững cây thuốc trong tương lai.

IV. Ý nghĩa của nghiên cứu bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo

Nghiên cứu bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn có giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng về đặc điểm sinh học và hoạt chất dược học của cây, từ đó giúp phát triển các sản phẩm dược phẩm hiệu quả. Hơn nữa, việc bảo tồn nguồn gen cây Râu mèo góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và duy trì các giá trị văn hóa truyền thống của người dân địa phương. Các giải pháp kỹ thuật trong nhân giống cây Râu mèo sẽ là tài liệu tham khảo quý giá cho các bên liên quan trong việc phát triển và khai thác nguồn gen cây thuốc này.

Luận văn tốt nghiệp: Nghiên cứu bảo tồn nguồn gen cây râu mèo Orthosiphon spiralis tại tỉnh Thái Nguyên