Nâng cao Quy chế Thực hiện Dân chủ ở Cấp Xã tại Việt Nam

Dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, quyền lực của nhân dân, dân chủ là sự cai trị của nhân dân. Từ điển Bách khoa Việt Nam định nghĩa: "Dân chủ, hình thức tổ chức thiết chế chính trị của xã hội dựa trên việc thừa nhận nhân dân là nguồn gốc của quyền lực, thừa nhận nguyên tắc bình đẳng và tự do. Dân chủ cũng được vận dụng vào tổ chức và hoạt động của những tổ chức và thiết chế chính trị nhất định". Dân chủ có nghĩa là quyền lực của nhân dân là một trong những hình thức tổ chức chính trị Nhà nước của xã hội mà đặc trưng là việc tuyên bố chính thức nguyên tắc thiểu số phải phục tùng đa số, thừa nhận quyền tự do, bình đẳng của công dân, thừa nhận nhân dân là cội nguồn của quyền lực.

Xã, phường, thị trấn là đơn vị hành chính cơ sở trực tiếp nhất, gần dân nhất trong hệ thống chính trị; là nơi người dân thực hiện quyền dân chủ một cách trực tiếp và rộng rãi nhằm giải quyết các công việc trong cộng đồng dân cư, bảo đảm đoàn kết, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội; là nơi dân sản xuất, kinh doanh, lao động, và học tập. Xã, phường, thị trấn cũng là nơi nảy sinh và giải quyết những công việc hàng ngày trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị - xã hội; cũng là nơi hiện thực hóa mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Quyền làm chủ của nhân dân còn bị vi phạm ở nhiều nơi, trên nhiều lĩnh vực. Tệ quan liêu, cửa quyền, hách dịch, mệnh lệnh, tham nhũng, gây phiền hà cho dân vẫn còn khá phổ biến và nghiêm trọng mà chưa đẩy lùi được. Phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” chậm đi vào cuộc sống.

Cơ chế giám sát thực hiện dân chủ chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến tình trạng thực hiện hình thức, chiếu lệ. Sự tham gia của người dân vào quá trình giám sát còn hạn chế, chưa phát huy được vai trò của cộng đồng.

Việc công khai, minh bạch trong quản lý nhà nước ở cấp xã còn nhiều hạn chế, gây khó khăn cho người dân trong việc tiếp cận thông tin và tham gia vào quá trình ra quyết định. Điều này ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào chính quyền.

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật về dân chủ ở cơ sở để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn. Cần cụ thể hóa các quy định về quyền và nghĩa vụ của người dân trong quá trình thực hiện dân chủ.

Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong việc giám sát thực hiện dân chủ ở cấp xã. Mặt trận Tổ quốc cần chủ động phối hợp với các tổ chức thành viên để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân và phản ánh kịp thời đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ xã về thực hiện dân chủ. Cán bộ xã cần nắm vững các quy định của pháp luật về dân chủ ở cơ sở và có kỹ năng vận động, thuyết phục người dân tham gia vào quá trình thực hiện dân chủ.

Xây dựng quy trình công khai, minh bạch thông tin về các hoạt động của chính quyền xã, phường. Đảm bảo rằng người dân có thể dễ dàng tiếp cận thông tin và tham gia vào quá trình ra quyết định.

Tạo điều kiện cho người dân tham gia vào quá trình ra quyết định về các vấn đề quan trọng của địa phương. Tổ chức các cuộc họp, hội thảo để lắng nghe ý kiến của người dân và tiếp thu những ý kiến đóng góp xây dựng.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước ở cấp xã, phường. Xây dựng các cổng thông tin điện tử để cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến cho người dân.

Phân tích các mô hình dân chủ trực tiếp trong xây dựng nông thôn mới, nơi người dân trực tiếp tham gia vào việc quyết định các dự án phát triển và giám sát việc thực hiện.

Nghiên cứu kinh nghiệm từ các địa phương đã thực hiện dân chủ tốt, đặc biệt là trong việc giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa chính quyền và người dân.

Đánh giá tác động của các mô hình thực hiện dân chủ đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đời sống của người dân. Rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp để nhân rộng các mô hình này.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của dân chủ ở cơ sở trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững và xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Đề xuất các định hướng phát triển dân chủ ở cấp xã trong tương lai, bao gồm việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường vai trò giám sát của người dân và nâng cao năng lực của cán bộ xã.

Kêu gọi sự tham gia tích cực của cộng đồng vào quá trình xây dựng dân chủ ở cấp xã. Mọi người dân cần nâng cao ý thức trách nhiệm và chủ động tham gia vào các hoạt động thực hiện dân chủ.