Tổng quan nghiên cứu

Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) được thành lập nhằm thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, góp phần giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội. Tại huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương, hoạt động của NHCSXH đã có những đóng góp quan trọng trong việc hỗ trợ phát triển kinh tế, tạo việc làm và nâng cao đời sống người dân. Giai đoạn 2017-2021, tổng nguồn vốn của NHCSXH huyện Ninh Giang tăng từ 152.921 triệu đồng lên 236.723 triệu đồng, với mức tăng bình quân 11,69%/năm, trong đó nguồn vốn từ Trung ương chiếm trên 90%. Doanh số cho vay cũng có xu hướng tăng, đặc biệt trong các năm 2020 và 2021 do chính sách giảm lãi suất hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, hoạt động tín dụng chính sách tại NHCSXH huyện Ninh Giang còn tồn tại một số hạn chế như hiệu quả sử dụng vốn chưa cao, chất lượng tín dụng chưa tốt, và rủi ro tín dụng vẫn còn. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý tín dụng chính sách tại NHCSXH huyện Ninh Giang, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách, góp phần phát triển kinh tế xã hội và xóa đói giảm nghèo bền vững trên địa bàn.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động quản lý tín dụng chính sách tại NHCSXH huyện Ninh Giang trong giai đoạn 2017-2021, với số liệu thu thập từ báo cáo của NHCSXH Việt Nam, NHCSXH tỉnh Hải Dương và các khảo sát sơ cấp tại địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả quản lý tín dụng chính sách, đồng thời hỗ trợ các cơ quan quản lý và NHCSXH trong việc hoàn thiện chính sách và quy trình quản lý tín dụng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tín dụng chính sách, bao gồm:

  • Lý thuyết tín dụng chính sách: Tín dụng chính sách là việc sử dụng nguồn lực tài chính do Nhà nước huy động để cho người nghèo và các đối tượng chính sách vay ưu đãi nhằm phục vụ sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm và cải thiện đời sống, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo và an sinh xã hội.

  • Mô hình quản lý tín dụng chính sách của NHCSXH: Bao gồm các quy trình lập kế hoạch tín dụng, tổ chức thực hiện cho vay, thu hồi nợ, kiểm tra giám sát và tuyên truyền phổ biến chính sách. Mô hình này nhấn mạnh sự phối hợp giữa NHCSXH, các tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền địa phương trong quản lý và giám sát hoạt động tín dụng.

  • Khái niệm về hiệu quả tín dụng chính sách: Đánh giá dựa trên các chỉ tiêu kinh tế như tỷ lệ hộ nghèo được vay vốn, tỷ lệ hộ thoát nghèo, chất lượng tín dụng (tỷ lệ nợ quá hạn), khả năng huy động vốn và hiệu quả xã hội như cải thiện đời sống, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho các đối tượng thụ hưởng.

Các khái niệm chính bao gồm: tín dụng chính sách, quản lý tín dụng, hiệu quả tín dụng, rủi ro tín dụng, và các đối tượng chính sách (hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng số liệu thứ cấp từ báo cáo tổng kết của NHCSXH Việt Nam, NHCSXH tỉnh Hải Dương và NHCSXH huyện Ninh Giang giai đoạn 2017-2021. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát, phỏng vấn các cán bộ NHCSXH huyện, đại diện các tổ chức chính trị - xã hội, và khách hàng vay vốn tại địa phương.

  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu khảo sát được lựa chọn theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào các cán bộ quản lý tín dụng, tổ chức ủy thác và khách hàng vay vốn đại diện cho các nhóm đối tượng chính sách tại huyện Ninh Giang.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích đặc điểm mẫu và các chỉ tiêu hoạt động tín dụng. Phân tích chuỗi thời gian để đánh giá xu hướng nguồn vốn, doanh số cho vay và thu nợ qua các năm. Phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu kết quả hoạt động tín dụng của NHCSXH huyện Ninh Giang với các ngân hàng chính sách khác trong nước. Phân tích định tính được sử dụng để đánh giá nguyên nhân tồn tại và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý số liệu từ tháng 1/2017 đến tháng 3/2022, phân tích và đánh giá thực trạng trong giai đoạn 2017-2021, đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn vốn và doanh số cho vay: Tổng nguồn vốn của NHCSXH huyện Ninh Giang tăng từ 152.921 triệu đồng năm 2017 lên 236.723 triệu đồng năm 2021, tăng bình quân 11,69%/năm. Doanh số cho vay cũng tăng từ 31.042 triệu đồng năm 2017 lên 68.215 triệu đồng năm 2021, tăng 119,7% trong 5 năm.

  2. Cơ cấu nguồn vốn chủ yếu từ Trung ương: Nguồn vốn từ Trung ương chiếm trên 90% tổng nguồn vốn, trong khi nguồn vốn huy động tiết kiệm tại địa phương chỉ chiếm khoảng 3-4%, cho thấy sự phụ thuộc lớn vào nguồn vốn Nhà nước.

  3. Chất lượng tín dụng và tỷ lệ nợ quá hạn: Tỷ lệ nợ quá hạn tại NHCSXH huyện Ninh Giang duy trì ở mức thấp, dưới 1%, phản ánh hiệu quả trong công tác quản lý và thu hồi nợ. Tuy nhiên, vẫn tồn tại rủi ro do một số hộ vay sử dụng vốn sai mục đích và khả năng trả nợ hạn chế.

  4. Hiệu quả xã hội của tín dụng chính sách: Qua các chương trình cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo, giải quyết việc làm và học sinh sinh viên, đã có hàng nghìn lượt hộ thoát nghèo, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động và hỗ trợ nhiều học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục học tập.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tăng trưởng nguồn vốn và doanh số cho vay là do sự quan tâm chỉ đạo của Nhà nước, chính sách ưu đãi lãi suất, cùng với việc mở rộng mạng lưới điểm giao dịch tại 28 xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Việc phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác ủy thác cho vay cũng góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tín dụng.

So sánh với các ngân hàng chính sách tại các địa phương khác như huyện Tiên Phước (Quảng Nam) và huyện Vĩnh Bảo (Hải Phòng), NHCSXH huyện Ninh Giang có mức tăng trưởng nguồn vốn và doanh số cho vay tương đối ổn định, tuy nhiên tỷ trọng huy động vốn tại địa phương còn thấp hơn, cho thấy tiềm năng phát triển nguồn vốn huy động chưa được khai thác tối đa.

Chất lượng tín dụng được duy trì tốt với tỷ lệ nợ quá hạn thấp, nhờ vào quy trình thẩm định chặt chẽ, sự giám sát của các tổ chức ủy thác và ý thức trả nợ của khách hàng. Tuy nhiên, việc sử dụng vốn sai mục đích vẫn là thách thức cần được giải quyết để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.

Các kết quả có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng nguồn vốn, doanh số cho vay và thu nợ qua các năm, bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn và tỷ lệ nợ quá hạn, giúp minh họa rõ nét hơn về thực trạng hoạt động tín dụng chính sách tại NHCSXH huyện Ninh Giang.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường huy động vốn tại địa phương: Đẩy mạnh các hình thức huy động tiết kiệm từ người dân và các tổ chức trên địa bàn nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn vốn Trung ương. Mục tiêu tăng tỷ trọng vốn huy động địa phương lên ít nhất 10% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là NHCSXH huyện phối hợp với chính quyền địa phương và các tổ chức hội.

  2. Nâng cao chất lượng thẩm định và giám sát tín dụng: Áp dụng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn thẩm định, tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay nhằm hạn chế tình trạng sử dụng vốn sai mục đích. Thực hiện đào tạo định kỳ cho cán bộ tín dụng và các tổ chức ủy thác trong 12 tháng tới.

  3. Phát triển mạng lưới điểm giao dịch và dịch vụ hỗ trợ khách hàng: Mở rộng và nâng cấp cơ sở vật chất các điểm giao dịch xã, tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách tín dụng để người dân dễ dàng tiếp cận và sử dụng vốn hiệu quả. Kế hoạch thực hiện trong 2 năm tới, do NHCSXH huyện chủ trì phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội.

  4. Đẩy mạnh các chương trình tín dụng đa dạng và phù hợp: Mở rộng các chương trình cho vay giải quyết việc làm, học sinh sinh viên, nước sạch và vệ sinh môi trường nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân, góp phần nâng cao hiệu quả xã hội của tín dụng chính sách. Thực hiện trong giai đoạn 2023-2025 với sự phối hợp của NHCSXH và các sở ngành liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý NHCSXH và các tổ chức tín dụng chính sách: Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành và phát triển các chương trình tín dụng chính sách tại địa phương.

  2. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh, hoàn thiện chính sách tín dụng ưu đãi, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo và an sinh xã hội.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức ủy thác: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong quản lý và giám sát tín dụng chính sách, từ đó nâng cao hiệu quả phối hợp với NHCSXH.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kinh tế, tài chính, ngân hàng: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy và phát triển các đề tài liên quan đến tín dụng chính sách và quản lý ngân hàng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tín dụng chính sách là gì và đối tượng thụ hưởng gồm những ai?
    Tín dụng chính sách là nguồn vốn do Nhà nước huy động cho người nghèo và các đối tượng chính sách vay ưu đãi nhằm phục vụ sản xuất, kinh doanh và cải thiện đời sống. Đối tượng thụ hưởng gồm hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, người lao động và các nhóm chính sách khác.

  2. Nguồn vốn của NHCSXH huyện Ninh Giang chủ yếu đến từ đâu?
    Nguồn vốn chủ yếu đến từ ngân sách Trung ương, chiếm trên 90% tổng nguồn vốn. Ngoài ra, NHCSXH còn huy động tiết kiệm tại địa phương và nhận vốn ủy thác từ các tổ chức chính trị - xã hội.

  3. Làm thế nào để đảm bảo chất lượng tín dụng và hạn chế nợ quá hạn?
    Thông qua quy trình thẩm định chặt chẽ, giám sát sử dụng vốn vay, phối hợp với các tổ chức ủy thác và nâng cao ý thức trả nợ của khách hàng. Việc tổ chức các điểm giao dịch xã cũng giúp tăng cường quản lý và hỗ trợ người vay.

  4. Các chương trình tín dụng chính sách hiện nay tại NHCSXH huyện Ninh Giang gồm những gì?
    Bao gồm cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, giải quyết việc làm, học sinh sinh viên, nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, cùng nhiều chương trình khác nhằm đáp ứng đa dạng nhu cầu của người dân.

  5. Những giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý tín dụng chính sách?
    Tăng cường huy động vốn địa phương, nâng cao chất lượng thẩm định và giám sát, phát triển mạng lưới điểm giao dịch, đa dạng hóa chương trình tín dụng và tăng cường phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tín dụng chính sách tại NHCSXH huyện Ninh Giang, làm rõ các nội dung quản lý và các nhân tố ảnh hưởng.
  • Đánh giá thực trạng cho thấy nguồn vốn và doanh số cho vay tăng trưởng ổn định, chất lượng tín dụng được duy trì tốt với tỷ lệ nợ quá hạn thấp.
  • Hiệu quả xã hội của tín dụng chính sách được thể hiện qua việc hỗ trợ hàng nghìn hộ thoát nghèo, tạo việc làm và nâng cao đời sống.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện quản lý tín dụng chính sách, tập trung vào huy động vốn, nâng cao chất lượng thẩm định, phát triển mạng lưới và đa dạng hóa chương trình cho vay.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 3-5 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý, NHCSXH và các tổ chức liên quan cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tín dụng chính sách, góp phần thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo và phát triển bền vững tại huyện Ninh Giang và các địa phương khác.