Tổ chức dạy học mạch nội dung “Ánh sáng” môn khoa học tự nhiên theo mô hình dạy học 7E

• Tác giả: Võ Thành Kim Ngân
• Người hướng dẫn: ThS. Nguyễn Thị Hảo
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Sư phạm Vật lý
• Đề tài: Nâng Cao Năng Lực Khoa Học Tự Nhiên Cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở Qua Mô Hình Dạy Học 7E
• Loại tài liệu: khóa luận
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Các nghiên cứu về năng lực khoa học tự nhiên trong chương trình giáo dục phổ thông môn Khoa học tự nhiên 2018
• 1.2. Các nghiên cứu về dạy học nội dung “Ánh sáng” trong môn Khoa học tự nhiên hay nội dung tương ứng trong chương trình Vật lí hiện hành 2006
• 1.3. Các nghiên cứu về mô hình dạy học 7E
• 1.4. Kết luận
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Đặc điểm nhận thức, tâm - sinh lý của học sinh THCS
• 2.2. Chương trình giáo dục phổ thông môn Khoa học tự nhiên 2018
• 2.3. Đặc điểm môn học
• 2.4. Quan điểm xây dựng chương trình
• 2.5. Mục tiêu và yêu cầu cần đạt của môn học
• 2.6. Nội dung chương trình
• 2.7. Phương pháp
• 2.8. Đánh giá chương trình
• 2.9. Năng lực khoa học tự nhiên
• 2.10. Khái niệm năng lực, năng lực khoa học tự nhiên của học sinh
• 2.11. Cấu trúc năng lực khoa học tự nhiên của học sinh
• 2.12. Các biện pháp phát triển năng lực khoa học tự nhiên của học sinh
• 2.13. Mô hình dạy học 7E
• 2.14. Thuyết kiến tạo nhận thức
• 2.15. Hoạt động dạy và học của mô hình dạy học 7E
• 2.16. Sự đáp ứng của mô hình dạy học 7E trong phát triển năng lực khoa học tự nhiên của học sinh
• 2.17. Tiến trình dạy học minh họa cụ thể mô hình dạy học 7E trong việc phát triển năng lực khoa học tự nhiên của học sinh THCS
• 2.18. Phương pháp và công cụ được dùng để đánh giá năng lực khoa học tự nhiên
• 3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ KẾ HOẠCH BÀI DẠY CHO MỘT SỐ CHỦ ĐỀ MẠCH NỘI DUNG “ÁNH SÁNG” THEO MÔ HÌNH DẠY HỌC 7E
• 3.1. Phân tích mạch nội dung “Ánh sáng” lớp 9 trong chương trình GDPT môn KHTN 2018
• 3.2. Vị trí và vai trò của mạch nội dung
• 3.3. Cấu trúc và mục tiêu dạy học của mạch nội dung
• 3.4. Nội dung kiến thức đáp ứng yêu cầu cần đạt
• 3.5. Sự phát triển của mạch nội dung “Ánh sáng” lớp 9 môn KHTN 2018 so với nội dung tương ứng trong chương trình Vật lý hiện hành
• 3.6. Thiết kế kế hoạch bài dạy cho một số chủ đề trong mạch nội dung “Ánh sáng” lớp 9 theo mô hình dạy học 7E
• 3.6.1. Chủ đề 1: “Khúc xạ ánh sáng”
• 4. CHƯƠNG 4: THỬ NGHIỆM SƯ PHẠM
• 4.1. Mục đích thử nghiệm sư phạm
• 4.2. Nhiệm vụ thử nghiệm sư phạm
• 4.3. Đối tượng thử nghiệm - Thời gian thử nghiệm
• 4.4. Phương pháp triển khai thử nghiệm
• 4.5. Kế hoạch thử nghiệm
• 4.6. Thuận lợi và khó khăn trong quá trình thử nghiệm
• 4.7. Phân tích diễn biến và kết quả thử nghiệm sư phạm
• 4.8. Diễn biến và kết quả thử nghiệm chủ đề “Khúc xạ ánh sáng”
• 4.9. Diễn biến và kết quả thử nghiệm chủ đề “Kính lúp”
• 4.10. Đánh giá kết quả thử nghiệm sư phạm
• 4.11. Phân tích kết quả thử nghiệm
• 4.12. Đánh giá tổng quan kết quả thử nghiệm
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC HÌNH ẢNH
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH SÁCH SƠ ĐỒ

I. Tổng quan về nâng cao năng lực khoa học tự nhiên cho học sinh

Nâng cao năng lực khoa học tự nhiên cho học sinh trung học cơ sở là một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục hiện đại. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã nhấn mạnh vai trò của môn Khoa học tự nhiên trong việc phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của học sinh. Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, đặc biệt là mô hình dạy học 7E, sẽ giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề.

1.1. Định nghĩa năng lực khoa học tự nhiên

Năng lực khoa học tự nhiên bao gồm khả năng nhận thức, tìm hiểu và vận dụng kiến thức khoa học vào thực tiễn. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh mà còn phát triển tư duy logic và khả năng phân tích.

1.2. Vai trò của mô hình dạy học 7E trong giáo dục

Mô hình dạy học 7E, với các pha như Elicit, Engage, Explore, Explain, Elaborate, Extend và Evaluate, giúp học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập. Mô hình này khuyến khích sự khám phá và sáng tạo, từ đó nâng cao năng lực khoa học tự nhiên cho học sinh.

II. Thách thức trong việc nâng cao năng lực khoa học tự nhiên

Mặc dù có nhiều lợi ích, việc nâng cao năng lực khoa học tự nhiên cho học sinh trung học cơ sở cũng gặp phải nhiều thách thức. Một trong những vấn đề chính là sự thiếu hụt về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học. Ngoài ra, phương pháp giảng dạy truyền thống vẫn còn phổ biến, gây khó khăn trong việc áp dụng các mô hình dạy học mới.

2.1. Thiếu hụt cơ sở vật chất và thiết bị

Nhiều trường học vẫn chưa có đủ thiết bị thí nghiệm và tài liệu học tập cần thiết để thực hiện các hoạt động dạy học theo mô hình 7E. Điều này ảnh hưởng đến khả năng thực hành và trải nghiệm của học sinh.

2.2. Khó khăn trong việc thay đổi phương pháp giảng dạy

Giáo viên thường gặp khó khăn trong việc chuyển từ phương pháp giảng dạy truyền thống sang các phương pháp dạy học tích cực. Sự thiếu hụt về đào tạo và hỗ trợ cũng là một rào cản lớn.

III. Phương pháp dạy học tích cực trong mô hình 7E

Mô hình dạy học 7E là một phương pháp dạy học tích cực, giúp học sinh phát triển năng lực khoa học tự nhiên thông qua các hoạt động trải nghiệm và khám phá. Mô hình này bao gồm bảy pha, mỗi pha đều có vai trò quan trọng trong việc hình thành kiến thức và kỹ năng cho học sinh.

3.1. Pha Elicit Khơi gợi sự tò mò

Pha Elicit giúp giáo viên khơi gợi sự tò mò và hứng thú của học sinh thông qua các câu hỏi mở và tình huống thực tế. Điều này tạo điều kiện cho học sinh chủ động tìm hiểu và khám phá.

3.2. Pha Engage Tạo sự tham gia

Trong pha Engage, học sinh được khuyến khích tham gia vào các hoạt động nhóm, thảo luận và chia sẻ ý kiến. Điều này không chỉ giúp củng cố kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp.

3.3. Pha Explore Khám phá kiến thức

Pha Explore cho phép học sinh thực hiện các thí nghiệm và hoạt động thực hành, từ đó khám phá và hiểu rõ hơn về các khái niệm khoa học. Việc này giúp nâng cao năng lực khoa học tự nhiên một cách hiệu quả.

IV. Ứng dụng thực tiễn của mô hình dạy học 7E

Mô hình dạy học 7E đã được áp dụng thành công trong nhiều trường học, mang lại kết quả tích cực trong việc nâng cao năng lực khoa học tự nhiên cho học sinh. Các nghiên cứu cho thấy học sinh tham gia vào mô hình này có khả năng tiếp thu kiến thức tốt hơn và phát triển kỹ năng thực hành hiệu quả.

4.1. Kết quả nghiên cứu từ thực nghiệm

Nghiên cứu của Trương Vy Nhã (2020) cho thấy việc áp dụng mô hình 7E trong dạy học nội dung 'Năng lượng và sự biến đổi' đã giúp học sinh nâng cao khả năng tìm hiểu tự nhiên và giải quyết vấn đề.

4.2. Phản hồi từ học sinh và giáo viên

Học sinh và giáo viên đều nhận thấy sự thay đổi tích cực trong quá trình học tập. Học sinh cảm thấy hứng thú hơn với môn học, trong khi giáo viên có thể dễ dàng theo dõi sự tiến bộ của học sinh.

V. Kết luận và tương lai của mô hình dạy học 7E

Mô hình dạy học 7E không chỉ là một phương pháp dạy học hiệu quả mà còn là một công cụ quan trọng trong việc nâng cao năng lực khoa học tự nhiên cho học sinh trung học cơ sở. Tương lai của mô hình này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cơ hội mới cho giáo dục, giúp học sinh phát triển toàn diện hơn.

5.1. Tương lai của mô hình dạy học 7E

Với sự phát triển của công nghệ và phương pháp giáo dục hiện đại, mô hình dạy học 7E có thể được cải tiến và áp dụng rộng rãi hơn trong các trường học, giúp nâng cao chất lượng giáo dục.

5.2. Khuyến nghị cho giáo viên và nhà quản lý

Giáo viên cần được đào tạo và hỗ trợ để áp dụng mô hình 7E một cách hiệu quả. Nhà quản lý cũng cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học để thực hiện mô hình này.