Nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 11 qua thí nghiệm tĩnh điện

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ ĐƯỢC NGHIÊN CỨU

1.1. Các nghiên cứu về dạy học giải quyết vấn đề và bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề

1.2. Tình hình xây dựng và sử dụng thiết bị thí nghiệm, trong đó có thiết bị thí nghiệm tĩnh điện trong dạy học vật lí

1.3. Các vấn đề cần được nghiên cứu

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CỦA HỌC SINH TRONG HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA VẬT LÍ

2.1. Bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học vật lí

2.2. Năng lực và năng lực giải quyết vấn đề

2.3. Năng lực giải quyết vấn đề

2.4. Tiến trình dạy học giải quyết vấn đề khi xây dựng và vận dụng kiến thức vật lí

2.4.1. Tiến trình chung dạy học giải quyết vấn đề

2.4.2. Tiến trình dạy học giải quyết vấn đề khi xây dựng kiến thức vật lí mới

2.5. Tổ chức hoạt động ngoại khóa vật lí

2.5.1. Hiệu quả giáo dục và các đặc điểm của hoạt động ngoại khóa

2.5.2. Nội dung, phương pháp dạy học và hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa chủ đề vật lí

2.5.3. Quy trình tổ chức hoạt động ngoại khóa vật lí

2.6. Xây dựng và sử dụng thiết bị thí nghiệm thực tập vật lí

2.6.1. Chức năng và hiệu quả giáo dục của thiết bị thí nghiệm thực tập vật lí

2.6.2. Các yêu cầu đối với thiết bị thí nghiệm thực tập vật lí

2.6.3. Quy trình xây dựng và quy trình sử dụng thiết bị thí nghiệm thực tập vật lí

2.6.3.1. Quy trình xây dựng thiết bị thí nghiệm thực tập vật lí

2.6.3.2. Quy trình sử dụng thiết bị thí nghiệm thực tập vật lí

2.7. Điều tra thực tiễn dạy học Chương “Điện tích – Điện trường (Vật lí 11)”

2.7.1. Mục tiêu cần đạt được trong dạy học Chương “Điện tích – Điện trường”

2.7.2. Mục đích, phương pháp điều tra và đối tượng được điều tra

2.7.2.1. Mục đích điều tra

2.7.2.2. Phương pháp điều tra và đối tượng được điều tra

2.7.3. Kết quả điều tra. Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Chương “Điện tích – Điện trường”

3. CHƯƠNG 3: QUY TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA CHỦ ĐỀ “XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM TĨNH ĐIỆN” NHẰM BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CỦA HỌC SINH LỚP 11

3.1. Lựa chọn và đặt tên chủ đề

3.2. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ngoại khóa chủ đề

3.3. Mục tiêu chung của hoạt động ngoại khóa chủ đề

3.4. Nội dung của hoạt động ngoại khóa và các nhiệm vụ của học sinh trong hoạt động ngoại khóa chủ đề

3.5. Nội dung của hoạt động ngoại khóa chủ đề

3.6. Các nhiệm vụ được giao cho học sinh

3.7. Tiến trình dạy học từng nội dung của hoạt động ngoại khóa chủ đề

3.7.1. Tiến trình dạy học nội dung 1: Sử dụng thiết bị thí nghiệm “Cân xoắn” để kiểm nghiệm nội dung định luật Cu-lông

3.7.2. Tiến trình dạy học nội dung 2: Nghiên cứu ứng dụng kĩ thuật “Máy phát tĩnh điện Van De Graaff” và sử dụng máy phát tĩnh điện này để tiến hành 5 thí nghiệm tĩnh điện

3.8. Dự kiến nội dung và thời gian của các giai đoạn hoạt động ngoại khóa chủ đề

3.8.1. Dự kiến chung

3.8.2. Nội dung của các giai đoạn hoạt động ngoại khóa chủ đề

4. CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

4.1. Mục đích, đối tượng và phương pháp thực nghiệm sư phạm

4.1.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm. Đối tượng và phương pháp thực nghiệm sư phạm

4.1.2. Thời gian, địa điểm và công tác chuẩn bị thực nghiệm sư phạm

4.2. Phân tích, đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm

4.2.1. Phân tích cụ thể tính khả thi và hiệu quả bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề của tiến trình dạy học từng nội dung của hoạt động ngoại khóa chủ đề

4.2.1.1. Tiến trình dạy học nội dung 1: Sử dụng thiết bị thí nghiệm “Cân xoắn” để kiểm nghiệm nội dung định luật Cu-lông

4.2.1.2. Tiến trình dạy học nội dung 2: Nghiên cứu ứng dụng kĩ thuật “Máy phát tĩnh điện Van De Graaff”

4.2.1.3. Tiến trình dạy học nội dung 3: Nghiên cứu ứng dụng kĩ thuật “Thiết bị sơn tĩnh điện”

4.2.2. Đánh giá tính khả thi của quy trình tổ chức hoạt động ngoại khóa chủ đề

4.2.3. Đánh giá hiệu quả bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong hoạt động ngoại khóa chủ đề

4.2.3.1. Lượng hóa các mức độ đạt được của từng hành vi giải quyết vấn đề

4.2.3.2. Đánh giá hiệu quả bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong hoạt động ngoại khóa khi nghiên cứu ba nội dung ứng dụng kĩ thuật của vật lí

KẾT LUẬN CHUNG VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ TRONG NƯỚC

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ NGOÀI NƯỚC

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 11

Nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 11 là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đặc biệt, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như thí nghiệm tĩnh điện không chỉ giúp học sinh hiểu rõ kiến thức mà còn phát triển tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Thí nghiệm tĩnh điện là một phần quan trọng trong chương trình Vật lý lớp 11, giúp học sinh tiếp cận với các khái niệm cơ bản về điện tích và điện trường.

1.1. Tại sao năng lực giải quyết vấn đề lại quan trọng

Năng lực giải quyết vấn đề giúp học sinh phát triển tư duy độc lập và khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0.

1.2. Vai trò của thí nghiệm tĩnh điện trong giáo dục

Thí nghiệm tĩnh điện không chỉ giúp học sinh hiểu rõ các khái niệm vật lý mà còn khuyến khích sự sáng tạo và khả năng phân tích, từ đó nâng cao năng lực giải quyết vấn đề.

II. Những thách thức trong việc nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh

Mặc dù có nhiều lợi ích, việc nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 11 qua thí nghiệm tĩnh điện vẫn gặp phải nhiều thách thức. Một trong những vấn đề chính là thiếu thiết bị thí nghiệm phù hợp và phương pháp dạy học chưa thực sự phát huy tính tích cực của học sinh.

2.1. Thiếu thiết bị thí nghiệm phù hợp

Nhiều trường học chưa có đủ thiết bị thí nghiệm tĩnh điện, điều này hạn chế khả năng thực hành và trải nghiệm của học sinh.

2.2. Phương pháp dạy học chưa hiệu quả

Phương pháp dạy học truyền thống vẫn chiếm ưu thế, khiến học sinh ít có cơ hội tham gia vào các hoạt động thực nghiệm và giải quyết vấn đề.

III. Phương pháp dạy học tích cực để nâng cao năng lực giải quyết vấn đề

Để nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 11, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực. Các phương pháp này bao gồm việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, thí nghiệm thực hành và dự án nghiên cứu.

3.1. Tổ chức hoạt động ngoại khóa

Hoạt động ngoại khóa giúp học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn, từ đó phát triển năng lực giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

3.2. Thí nghiệm thực hành

Thí nghiệm thực hành là phương pháp quan trọng giúp học sinh trải nghiệm và hiểu rõ hơn về các khái niệm vật lý, từ đó nâng cao khả năng giải quyết vấn đề.

3.3. Dự án nghiên cứu

Dự án nghiên cứu khuyến khích học sinh tự tìm tòi, khám phá và giải quyết các vấn đề thực tiễn liên quan đến kiến thức vật lý.

IV. Ứng dụng thực tiễn của thí nghiệm tĩnh điện trong giáo dục

Thí nghiệm tĩnh điện không chỉ là một phần của chương trình học mà còn có nhiều ứng dụng thực tiễn trong đời sống. Việc hiểu rõ các ứng dụng này giúp học sinh thấy được giá trị của kiến thức đã học.

4.1. Ứng dụng trong công nghệ

Nhiều công nghệ hiện đại như máy phát điện tĩnh điện Van De Graaff sử dụng nguyên lý tĩnh điện, giúp học sinh hiểu rõ hơn về ứng dụng của kiến thức vật lý.

4.2. Ứng dụng trong đời sống hàng ngày

Kiến thức về tĩnh điện có thể giải thích nhiều hiện tượng trong đời sống hàng ngày, từ việc chải tóc đến hiện tượng sét đánh.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai

Nâng cao năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 11 qua thí nghiệm tĩnh điện là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục hiện đại. Cần có sự đầu tư vào thiết bị thí nghiệm và đổi mới phương pháp dạy học để đạt được mục tiêu này.

5.1. Tầm quan trọng của việc đầu tư vào thiết bị

Đầu tư vào thiết bị thí nghiệm là cần thiết để tạo điều kiện cho học sinh thực hành và trải nghiệm.

5.2. Đổi mới phương pháp dạy học

Cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực để khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập và phát triển năng lực giải quyết vấn đề.

Luận án về tổ chức dạy học vật lí và sử dụng thiết bị thí nghiệm tĩnh điện cho học sinh lớp 11