Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục Việt Nam, việc học tiếng Anh ngày càng trở nên thiết yếu, đặc biệt với yêu cầu về chứng chỉ IELTS, TOEFL hoặc bằng cử nhân tiếng Anh theo Thông tư số 08/2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tại Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Huế, chương trình đào tạo trình độ thứ hai thu hút lượng lớn học viên, tuy nhiên, năng lực kỹ năng nói của học viên vẫn còn hạn chế. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá chính thức sách giáo trình "Plenty to Say" được sử dụng trong giảng dạy kỹ năng nói cho sinh viên chương trình đào tạo thứ hai, từ đó đề xuất các điều chỉnh phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả học tập. Nghiên cứu tập trung vào học viên năm nhất và năm hai, với phạm vi thời gian nghiên cứu trong một học kỳ tại Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Huế. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến tài liệu giảng dạy, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu thực tế của người học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về nhu cầu học tập (Hutchinson, 1987), phân loại nhu cầu thành nhu cầu khách quan và chủ quan, nhu cầu mục tiêu và nhu cầu học tập. Lý thuyết về vai trò của tài liệu giảng dạy trong quá trình học ngôn ngữ (Tomlinson, 1998; Dudley-Evans, 1998) được áp dụng để đánh giá sách giáo trình. Ngoài ra, các mô hình đánh giá và điều chỉnh tài liệu của Cunningsworth (1995) và McDonough & Shaw (1993) được sử dụng làm cơ sở cho việc phân tích và đề xuất cải tiến. Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng nói, giảng dạy kỹ năng nói, đánh giá tài liệu, nhu cầu học viên, và điều chỉnh tài liệu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Dữ liệu định lượng được thu thập qua hai bộ bảng hỏi dành cho 15 giảng viên và 60 sinh viên tham gia chương trình đào tạo thứ hai, với thang đo Likert 5 mức độ. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn sâu 5 giảng viên và 10 sinh viên nhằm làm rõ và bổ sung cho kết quả bảng hỏi. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện và ngẫu nhiên, đảm bảo tính đại diện cho nhóm nghiên cứu. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS, phân tích thống kê mô tả và so sánh. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong một học kỳ, bao gồm các bước: thử nghiệm bảng hỏi, thu thập dữ liệu, phỏng vấn, phân tích và đề xuất điều chỉnh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhu cầu học tập và mục đích sử dụng tiếng Anh: Khoảng 60% học viên tham gia chương trình học tiếng Anh do yêu cầu khách quan như điều kiện tốt nghiệp (32%) và yêu cầu công việc (28%). Mục đích sử dụng tiếng Anh chủ yếu là trong môi trường làm việc (39%) và giao tiếp (33%).

  2. Nền tảng kiến thức và điểm mạnh kỹ năng nói: Hơn 62% học viên tự đánh giá kiến thức tiếng Anh của mình dưới mức trung bình, trong khi 65% không có điểm mạnh rõ ràng trong kỹ năng nói. Chỉ 15% có nền tảng từ vựng, ngữ pháp và phát âm cơ bản.

  3. Những điểm yếu trong kỹ năng nói: 42% học viên thiếu từ vựng và ngữ pháp, 18% yếu về phát âm, 14% thiếu tự tin khi nói, và 8% phản ứng chậm trong giao tiếp. Điều này cho thấy sự thiếu hụt đồng thời về kiến thức và kỹ năng thực hành.

  4. Đánh giá sách giáo trình "Plenty to Say": Điểm trung bình đánh giá của giảng viên là 2.739 và của sinh viên là 2.946 trên thang 5, đều dưới mức trung bình, phản ánh sự không hài lòng chung về tính phù hợp và hiệu quả của sách. Sự đồng thuận giữa hai nhóm khá cao với sự chênh lệch nhỏ.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy phần lớn học viên bị chi phối bởi các yếu tố bên ngoài trong việc học tiếng Anh, dẫn đến động lực nội tại thấp, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình tiếp thu kỹ năng nói. Nền tảng kiến thức tiếng Anh còn yếu và sự thiếu tự tin là những rào cản lớn trong việc phát triển kỹ năng này. Đánh giá sách giáo trình "Plenty to Say" phản ánh những hạn chế về nội dung, thiết kế và tính thực tiễn, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về sự thiếu tính xác thực và tính linh hoạt của tài liệu giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân phối điểm đánh giá và bảng so sánh các yếu tố đánh giá giữa giảng viên và sinh viên để minh họa sự đồng thuận và điểm yếu chung.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Điều chỉnh nội dung sách giáo trình: Thêm các bài tập và hoạt động thực tiễn, phù hợp với nhu cầu giao tiếp trong công việc và đời sống hàng ngày nhằm tăng tính ứng dụng và hấp dẫn cho học viên.

  2. Tăng cường đào tạo kỹ năng phát âm và từ vựng: Thiết kế các bài học chuyên sâu về phát âm và từ vựng theo chủ đề, giúp học viên củng cố nền tảng ngôn ngữ, nâng cao sự tự tin khi nói.

  3. Phát triển các hoạt động tương tác đa dạng: Áp dụng các phương pháp như đóng vai, thảo luận nhóm, trò chơi ngôn ngữ để tạo môi trường giao tiếp thực tế, kích thích sự chủ động và sáng tạo của học viên.

  4. Tổ chức các buổi thực hành ngoài giờ học: Tạo cơ hội cho học viên luyện tập kỹ năng nói với người bản ngữ hoặc trong các tình huống giả lập nhằm tăng cường trải nghiệm thực tế và giảm áp lực tâm lý.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 học kỳ, do phòng đào tạo phối hợp với giảng viên và bộ phận phát triển chương trình thực hiện, đồng thời có sự giám sát và đánh giá định kỳ để điều chỉnh kịp thời.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học và cao đẳng: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đánh giá và điều chỉnh tài liệu giảng dạy, nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nói.

  2. Nhà quản lý giáo dục và phát triển chương trình đào tạo: Tham khảo để xây dựng hoặc cải tiến chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế của học viên và thị trường lao động.

  3. Sinh viên ngành sư phạm tiếng Anh và nghiên cứu ngôn ngữ: Học hỏi phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong đánh giá tài liệu và nhu cầu học tập.

  4. Các tổ chức đào tạo tiếng Anh và phát triển tài liệu: Áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế tài liệu và hoạt động giảng dạy phù hợp với đặc điểm người học người lớn và bối cảnh Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao kỹ năng nói lại được ưu tiên trong chương trình đào tạo tiếng Anh?
    Kỹ năng nói là phương tiện giao tiếp chính và được coi là thước đo khả năng sử dụng ngôn ngữ thực tế, giúp học viên đáp ứng yêu cầu công việc và giao tiếp xã hội hiệu quả.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến khả năng nói tiếng Anh của học viên?
    Bao gồm nền tảng từ vựng, ngữ pháp, phát âm, sự tự tin, kinh nghiệm giao tiếp thực tế và động lực học tập.

  3. Tại sao cần đánh giá và điều chỉnh sách giáo trình?
    Để đảm bảo tài liệu phù hợp với nhu cầu, trình độ và đặc điểm của học viên, đồng thời khắc phục những hạn chế về nội dung và phương pháp giảng dạy.

  4. Phương pháp nào hiệu quả để cải thiện kỹ năng nói cho người học tiếng Anh?
    Sử dụng các hoạt động tương tác như đóng vai, thảo luận nhóm, trò chơi ngôn ngữ và thực hành giao tiếp trong môi trường thực tế hoặc giả lập.

  5. Làm thế nào để duy trì động lực học tập tiếng Anh cho người học?
    Bằng cách thiết kế bài học phù hợp với mục tiêu cá nhân, tạo môi trường học tập tích cực, cung cấp phản hồi kịp thời và khuyến khích sự tham gia chủ động.

Kết luận

  • Nhu cầu học tiếng Anh của học viên chương trình đào tạo thứ hai chủ yếu do yêu cầu khách quan, động lực nội tại còn hạn chế.
  • Học viên có nền tảng kiến thức tiếng Anh và kỹ năng nói yếu, đặc biệt về từ vựng, ngữ pháp và phát âm.
  • Sách giáo trình "Plenty to Say" được đánh giá chưa phù hợp và hiệu quả thấp trong việc phát triển kỹ năng nói.
  • Cần thiết điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy và tăng cường hoạt động thực hành để nâng cao chất lượng đào tạo.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các đề xuất cải tiến trong 1-2 học kỳ, theo dõi và đánh giá hiệu quả, đồng thời mở rộng nghiên cứu cho các chương trình đào tạo khác.

Hành động ngay hôm nay để cải thiện tài liệu giảng dạy và phương pháp đào tạo, góp phần nâng cao năng lực tiếng Anh cho học viên và đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.