Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2017-2021, mô hình bệnh tật và hoạt động khám chữa bệnh tại Bệnh viện Đa khoa huyện Ba Vì, TP. Hà Nội đã phản ánh rõ nét sự chuyển dịch về cơ cấu bệnh tật trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và thay đổi chính sách chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân. Tổng số 93.530 hồ sơ bệnh án nội trú được lưu trữ và phân tích theo phân loại quốc tế ICD-10, cho thấy sự biến động rõ rệt về tỷ lệ mắc các nhóm bệnh lây nhiễm, không lây nhiễm và tai nạn - chấn thương - ngộ độc. Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả chi tiết mô hình bệnh tật của người bệnh nội trú, đồng thời đánh giá hoạt động khám chữa bệnh tại bệnh viện trong giai đoạn này, từ đó cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách y tế địa phương và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Bệnh viện Đa khoa huyện Ba Vì, một bệnh viện hạng II tuyến huyện với quy mô 310 giường bệnh kế hoạch, phục vụ dân số khoảng 302.940 người. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc dự báo xu hướng bệnh tật, phân bổ nguồn lực y tế hợp lý, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng của người dân trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp và sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết mô hình bệnh tật (MHBT) được phân loại theo ICD-10, bao gồm 21 chương bệnh, giúp phân tích chi tiết các nhóm bệnh và nguyên nhân tử vong. Hai lý thuyết chính được áp dụng là:

  • Lý thuyết chuyển dịch mô hình bệnh tật: mô tả sự chuyển dịch từ bệnh lây nhiễm sang bệnh không lây nhiễm và tai nạn, chấn thương trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
  • Lý thuyết quản lý y tế dựa trên dữ liệu: sử dụng số liệu thống kê bệnh án nội trú và hoạt động khám chữa bệnh để đánh giá hiệu quả và chất lượng dịch vụ y tế.

Các khái niệm chính bao gồm: tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ tử vong, lượt khám bệnh, lượt điều trị nội trú, ngày điều trị trung bình, công suất sử dụng giường bệnh, và phân loại bệnh theo nhóm lây nhiễm, không lây nhiễm, tai nạn - chấn thương - ngộ độc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang, thu thập số liệu hồi cứu từ hệ thống phần mềm quản lý bệnh viện và các báo cáo thống kê từ năm 2017 đến 2021. Cỡ mẫu toàn bộ gồm 93.530 hồ sơ bệnh án nội trú được chọn theo phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao.

Dữ liệu được thu thập bao gồm thông tin cá nhân, chẩn đoán bệnh theo ICD-10, thời gian nhập viện, hoạt động khám chữa bệnh, số lượt khám, số ngày điều trị, và các chỉ số cận lâm sàng. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm thống kê chuyên ngành, so sánh tỷ lệ mắc bệnh qua các năm, phân tích xu hướng và đánh giá các chỉ số hoạt động khám chữa bệnh. Các kỹ thuật kiểm soát sai số và đảm bảo đạo đức nghiên cứu được thực hiện nghiêm ngặt.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mô hình bệnh tật nội trú: Tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm chiếm khoảng 60%, bệnh lây nhiễm giảm còn khoảng 20%, trong khi nhóm tai nạn, chấn thương và ngộ độc chiếm gần 20%. Tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm tăng rõ rệt qua các năm, phản ánh xu hướng chuyển dịch bệnh tật phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội.

  2. Các nhóm bệnh phổ biến: 5 chương bệnh có tỷ lệ mắc cao nhất gồm bệnh hệ hô hấp (17,3%), bệnh liên quan đến thai nghén, sinh đẻ và hậu sản (11%), bệnh hệ tuần hoàn (10,1%), bệnh hệ tiêu hóa (9-10,3%), và chấn thương, ngộ độc (10%). Tỷ lệ tử vong cao nhất tập trung ở các bệnh hệ tuần hoàn, chấn thương và bệnh hô hấp.

  3. Hoạt động khám chữa bệnh: Tổng số lượt khám bệnh năm 2020 đạt hơn 208 triệu lượt, với tỷ lệ khám bình quân 2,13 lượt/người/năm. Lượt điều trị nội trú trung bình khoảng 16.034 lượt/năm, tổng số ngày điều trị nội trú đạt 107.762 ngày, công suất sử dụng giường bệnh đạt 129%, vượt kế hoạch đề ra. Số ngày điều trị trung bình một bệnh nhân nội trú là khoảng 6,7 ngày, phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia.

  4. Xu hướng thay đổi mô hình bệnh tật: Qua 5 năm, tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm tăng, trong khi bệnh lây nhiễm giảm dần. Các bệnh như tăng huyết áp, đột quỵ, ung thư và các bệnh mãn tính khác có xu hướng gia tăng, trong khi các bệnh truyền nhiễm được kiểm soát tốt hơn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chuyển dịch mô hình bệnh tật tại Ba Vì phản ánh đúng xu hướng chung của Việt Nam và thế giới, khi các bệnh không lây nhiễm chiếm ưu thế do thay đổi lối sống, già hóa dân số và cải thiện điều kiện y tế. So với các nghiên cứu tại các bệnh viện tuyến huyện khác, tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm tại Ba Vì cao hơn khoảng 10-15%, cho thấy nhu cầu đầu tư vào các dịch vụ điều trị bệnh mãn tính là cấp thiết.

Hoạt động khám chữa bệnh tại bệnh viện có sự tăng trưởng ổn định, công suất sử dụng giường bệnh vượt 100% cho thấy áp lực lớn về nguồn lực y tế. Số ngày điều trị trung bình phù hợp với tiêu chuẩn, tuy nhiên cần chú ý giảm thiểu thời gian nằm viện không cần thiết để tăng hiệu quả sử dụng giường bệnh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ xu hướng tỷ lệ mắc bệnh theo nhóm bệnh qua các năm, bảng so sánh các chỉ số hoạt động khám chữa bệnh và biểu đồ phân bố tỷ lệ tử vong theo chương bệnh để minh họa rõ nét sự chuyển dịch mô hình bệnh tật và hiệu quả hoạt động bệnh viện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư phát triển dịch vụ điều trị bệnh không lây nhiễm: Tập trung nâng cao năng lực chuyên môn, trang thiết bị và thuốc men cho các khoa nội tim mạch, ung bướu, nội tiết nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, thực hiện trong vòng 2 năm tới, do Ban Giám đốc bệnh viện chủ trì.

  2. Nâng cao hiệu quả sử dụng giường bệnh: Áp dụng các biện pháp quản lý thời gian điều trị, tăng cường chăm sóc ngoại trú và quản lý bệnh mãn tính tại cộng đồng để giảm tải nội trú, mục tiêu giảm công suất sử dụng giường bệnh xuống dưới 110% trong 3 năm, phối hợp với Sở Y tế Hà Nội.

  3. Phát triển hệ thống thông tin y tế và phân tích dữ liệu: Cải tiến phần mềm quản lý bệnh án, đào tạo nhân viên thống kê để nâng cao chất lượng dữ liệu, phục vụ công tác dự báo và hoạch định chính sách, thực hiện trong 1 năm, do phòng Công nghệ thông tin và phòng Kế hoạch tổng hợp đảm nhiệm.

  4. Tăng cường công tác phòng chống bệnh truyền nhiễm và tai nạn thương tích: Duy trì các chương trình tiêm chủng, truyền thông giáo dục sức khỏe, phối hợp với các cơ quan chức năng để giảm tỷ lệ mắc và tử vong do nhóm bệnh này, thực hiện liên tục, do phòng Y tế huyện và bệnh viện phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý y tế địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoạch định chính sách phân bổ nguồn lực, xây dựng kế hoạch phát triển dịch vụ y tế phù hợp với mô hình bệnh tật thực tế tại địa phương.

  2. Bác sĩ và nhân viên y tế tại bệnh viện tuyến huyện: Nắm bắt xu hướng bệnh tật, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, cải tiến quy trình điều trị và chăm sóc bệnh nhân nội trú.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý y tế, dịch tễ học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu mô hình bệnh tật và hoạt động khám chữa bệnh, áp dụng cho các nghiên cứu tương tự.

  4. Cơ quan hoạch định chính sách y tế quốc gia và thành phố Hà Nội: Dựa trên dữ liệu thực tiễn để xây dựng các chương trình y tế dự phòng, nâng cao hiệu quả đầu tư và quản lý hệ thống y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Đa khoa huyện Ba Vì có đặc điểm gì nổi bật?
    Mô hình bệnh tật thể hiện sự chuyển dịch rõ rệt từ bệnh lây nhiễm sang bệnh không lây nhiễm chiếm khoảng 60%, với nhóm tai nạn, chấn thương chiếm gần 20%. Điều này phản ánh xu hướng chung của các nước đang phát triển và phát triển.

  2. Tỷ lệ sử dụng giường bệnh tại bệnh viện có đạt hiệu quả không?
    Công suất sử dụng giường bệnh đạt 129%, vượt kế hoạch, cho thấy bệnh viện đang hoạt động hết công suất, tuy nhiên cũng tiềm ẩn nguy cơ quá tải, cần có biện pháp quản lý hiệu quả hơn.

  3. Phương pháp phân tích dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu là gì?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, phân tích số liệu hồi cứu từ hồ sơ bệnh án nội trú và báo cáo thống kê, áp dụng phần mềm thống kê chuyên ngành để so sánh tỷ lệ mắc bệnh và các chỉ số hoạt động qua các năm.

  4. Hoạt động khám chữa bệnh tại bệnh viện có xu hướng thay đổi như thế nào?
    Tổng lượt khám bệnh tăng ổn định, đạt hơn 208 triệu lượt năm 2020, với tỷ lệ khám bình quân 2,13 lượt/người/năm. Lượt điều trị nội trú và số ngày điều trị trung bình cũng duy trì ổn định, phản ánh nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng.

  5. Nghiên cứu có đề xuất gì để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế?
    Nghiên cứu đề xuất tăng cường đầu tư cho bệnh không lây nhiễm, nâng cao hiệu quả sử dụng giường bệnh, phát triển hệ thống thông tin y tế và tăng cường phòng chống bệnh truyền nhiễm, tai nạn thương tích nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

Kết luận

  • Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Đa khoa huyện Ba Vì giai đoạn 2017-2021 chuyển dịch rõ rệt với tỷ lệ bệnh không lây nhiễm chiếm ưu thế, phản ánh xu hướng phát triển kinh tế - xã hội.
  • Hoạt động khám chữa bệnh tăng trưởng ổn định, công suất sử dụng giường bệnh vượt kế hoạch, cho thấy nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho việc hoạch định chính sách y tế địa phương và nâng cao hiệu quả quản lý bệnh viện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực điều trị, quản lý nguồn lực và phát triển hệ thống thông tin y tế.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu trên phạm vi rộng hơn để hỗ trợ phát triển y tế bền vững.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tại địa phương bạn!