Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, đặc biệt tại các địa phương vùng sâu, vùng xa như huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk, vai trò của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã ngày càng được khẳng định. Với hơn 200.000 dân cư đa dân tộc, trong đó 36% là dân tộc thiểu số, huyện Krông Pắc có nhiều đặc thù về kinh tế, văn hóa và xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý nhà nước tại cơ sở. Đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, góp phần quan trọng trong việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chính sách đối với đội ngũ này còn nhiều bất cập như mức phụ cấp thấp, công tác đào tạo bồi dưỡng chưa đồng bộ, cơ chế quản lý chưa phù hợp, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và tâm lý công tác của họ.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ cơ sở lý luận về chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách tại huyện Krông Pắc trong giai đoạn 2019-2022, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hoàn thiện chính sách quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, đồng thời hỗ trợ phát triển bền vững vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý công và chính sách công, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý công: Nhấn mạnh vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách trong việc thực thi chính sách, đảm bảo hiệu quả quản lý nhà nước ở cấp cơ sở.
  • Lý thuyết chính sách công: Tập trung vào quá trình xây dựng, thực thi và đánh giá chính sách, đặc biệt là các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi như thể chế, nguồn lực, nhận thức của người thực thi và thụ hưởng chính sách.
  • Khái niệm chính sách: Được hiểu là các chuẩn tắc cụ thể nhằm thực hiện đường lối, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa trong một thời gian và lĩnh vực nhất định.
  • Các khái niệm chính: Người hoạt động không chuyên trách cấp xã, chính sách phụ cấp, bảo hiểm xã hội, đào tạo bồi dưỡng, tuyển chọn và bố trí nhân sự, chế độ làm việc, chế độ thôi việc, thi đua khen thưởng và kỷ luật.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, kết hợp với phân tích các văn bản pháp luật liên quan. Cụ thể:

  • Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tổng hợp, kế thừa các kết quả nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn về người hoạt động không chuyên trách cấp xã, các văn kiện Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
  • Phương pháp phân tích, tổng hợp, lịch sử: Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách và công tác quản lý nhà nước tại huyện Krông Pắc.
  • Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Thu thập ý kiến của 157 cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách ở các xã, thị trấn.
  • Phương pháp chuyên gia: Phỏng vấn sâu 21 cán bộ quản lý và người hoạt động không chuyên trách để làm rõ các vấn đề thực tiễn.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Lấy mẫu toàn bộ người hoạt động không chuyên trách tại huyện Krông Pắc, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao.
  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, phân tích định tính từ phỏng vấn chuyên gia để đưa ra nhận định khách quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng và cơ cấu người hoạt động không chuyên trách: Trước năm 2022, huyện Krông Pắc có 311 người hoạt động không chuyên trách cấp xã, sau đó giảm còn 238 người theo quy định mới. Tỷ lệ kiêm nhiệm chiếm khoảng 11-29%, đảng viên chiếm trên 80%. Các chức danh phổ biến gồm Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Phó Bí thư Đoàn Thanh niên, Phó Chủ tịch các hội đoàn thể.
  2. Mức phụ cấp và chế độ chính sách: Mức phụ cấp hiện tại dao động theo loại xã, từ 11,4 đến 16 lần mức lương cơ sở, tuy nhiên vẫn thấp so với khối lượng công việc. Người hoạt động không chuyên trách được hưởng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm y tế, nhưng chưa có lương chính thức.
  3. Đào tạo, bồi dưỡng và năng lực: 100% người hoạt động không chuyên trách có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên, tuy nhiên công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa đồng đều, nhiều người chưa được đào tạo bài bản, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.
  4. Thực hiện công tác quản lý và thi đua khen thưởng: Công tác đánh giá, khen thưởng và kỷ luật còn hạn chế, chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho đội ngũ. Việc bố trí, sắp xếp nhân sự còn tình trạng kiêm nhiệm nhiều chức danh, gây áp lực công việc.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở huyện Krông Pắc đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt trong việc quy định chức danh, số lượng và chế độ phụ cấp theo Nghị định 34/2019/NĐ-CP và Nghị quyết 16/2021/NQ-HĐND tỉnh Đắk Lắk. Tuy nhiên, mức phụ cấp còn thấp so với khối lượng công việc và yêu cầu ngày càng cao trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội. So sánh với một số địa phương khác, như thị xã Buôn Hồ hay quận Sơn Trà, mức độ đào tạo và chính sách đãi ngộ cũng là điểm hạn chế chung, ảnh hưởng đến sự gắn bó và hiệu quả công tác của đội ngũ này.

Nguyên nhân chủ yếu do nguồn lực kinh tế địa phương còn hạn chế, cơ chế quản lý chưa linh hoạt, công tác đào tạo chưa được đầu tư đồng bộ và chưa có chính sách thi đua khen thưởng phù hợp. Bên cạnh đó, yếu tố văn hóa, phong tục tập quán và nhận thức của người thực thi cũng ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện chính sách. Dữ liệu khảo sát và phỏng vấn chuyên gia cho thấy cần có sự điều chỉnh chính sách để phù hợp hơn với thực tế địa phương, đồng thời tăng cường công tác quản lý, đào tạo và tạo động lực cho người hoạt động không chuyên trách.

Biểu đồ phân bố số lượng người hoạt động không chuyên trách theo chức danh và thời gian công tác sẽ minh họa rõ nét sự phân bố nhân sự và mức độ gắn bó của đội ngũ này với công việc.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng mức phụ cấp và cải thiện chế độ đãi ngộ: Đề nghị UBND tỉnh và huyện Krông Pắc xem xét điều chỉnh mức phụ cấp phù hợp với khối lượng công việc và điều kiện sống địa phương, nhằm nâng cao động lực công tác. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: UBND tỉnh, Sở Nội vụ, UBND huyện.
  2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và kỹ năng: Xây dựng kế hoạch đào tạo bài bản, định kỳ cho người hoạt động không chuyên trách, tập trung nâng cao năng lực quản lý, kỹ năng tuyên truyền và vận động nhân dân. Thời gian: liên tục hàng năm; Chủ thể: Phòng Nội vụ huyện, các trung tâm đào tạo.
  3. Hoàn thiện công tác tuyển chọn, bố trí và sắp xếp nhân sự: Thực hiện quy trình tuyển chọn minh bạch, ưu tiên người có năng lực và gắn bó lâu dài, giảm tình trạng kiêm nhiệm quá nhiều chức danh để đảm bảo hiệu quả công việc. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: UBND các xã, thị trấn, Phòng Nội vụ.
  4. Xây dựng chính sách thi đua, khen thưởng và kỷ luật phù hợp: Thiết lập hệ thống đánh giá công bằng, khen thưởng kịp thời và xử lý nghiêm minh các vi phạm nhằm tạo động lực và nâng cao ý thức trách nhiệm. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: UBND huyện, các cơ quan liên quan.
  5. Tăng cường nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất: Đề xuất tăng ngân sách hỗ trợ cho các hoạt động của người hoạt động không chuyên trách, đồng thời cải thiện điều kiện làm việc tại cơ sở. Thời gian: 2-3 năm; Chủ thể: UBND tỉnh, huyện, các sở ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước cấp tỉnh, huyện: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đội ngũ người hoạt động không chuyên trách, từ đó xây dựng chính sách phù hợp.
  2. Người hoạt động không chuyên trách cấp xã: Nắm bắt quyền lợi, trách nhiệm và các chính sách liên quan để nâng cao hiệu quả công tác và phát triển bản thân.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công, chính sách công: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về chính sách đối với đội ngũ cán bộ cơ sở, phục vụ nghiên cứu và giảng dạy.
  4. Các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể cơ sở: Tham khảo để phối hợp hiệu quả trong công tác vận động, tuyên truyền và quản lý đội ngũ người hoạt động không chuyên trách.

Câu hỏi thường gặp

  1. Người hoạt động không chuyên trách cấp xã là ai?
    Là những người làm việc tại các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể cấp xã nhưng không phải cán bộ, công chức chính thức, được tuyển chọn hoặc bầu cử để thực hiện các nhiệm vụ chuyên trách tại địa phương.

  2. Mức phụ cấp hiện nay dành cho người hoạt động không chuyên trách như thế nào?
    Phụ cấp được khoán theo loại xã, dao động từ 11,4 đến 16 lần mức lương cơ sở, kèm theo chế độ bảo hiểm xã hội và y tế bắt buộc, nhưng chưa có lương chính thức.

  3. Tại sao công tác đào tạo người hoạt động không chuyên trách còn hạn chế?
    Do nguồn lực kinh tế hạn chế, kế hoạch đào tạo chưa đồng bộ và chưa có chính sách đào tạo bài bản, dẫn đến năng lực thực thi công việc chưa cao.

  4. Việc kiêm nhiệm chức danh ảnh hưởng thế nào đến hiệu quả công việc?
    Kiêm nhiệm nhiều chức danh gây áp lực công việc, giảm thời gian và chất lượng thực hiện nhiệm vụ, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và phục vụ nhân dân.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách?
    Cần tăng mức phụ cấp, cải thiện chế độ đãi ngộ, nâng cao đào tạo bồi dưỡng, hoàn thiện công tác tuyển chọn và xây dựng hệ thống thi đua khen thưởng phù hợp.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã tại huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn 2019-2022.
  • Phát hiện chính là số lượng người hoạt động không chuyên trách giảm sau quy định mới, mức phụ cấp còn thấp, công tác đào tạo chưa đồng bộ và công tác quản lý còn nhiều hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách, bao gồm tăng phụ cấp, đào tạo, tuyển chọn, thi đua khen thưởng và tăng nguồn lực.
  • Nghiên cứu góp phần hoàn thiện chính sách quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
  • Khuyến nghị các cấp chính quyền và cơ quan liên quan triển khai các giải pháp trong vòng 1-3 năm tới để tạo động lực và nâng cao hiệu quả công tác của người hoạt động không chuyên trách cấp xã.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của huyện Krông Pắc và các địa phương tương tự.