I. Khái niệm và đặc điểm bạo lực giữa cha mẹ và con
Luận văn này tập trung vào vấn đề bạo lực giữa cha mẹ và con cái theo pháp luật Việt Nam hiện hành, đặc biệt là Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022. "Gia đình" được định nghĩa là tập hợp những người gắn bó với nhau do hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng. Cha mẹ và con cái là một quan hệ được kinh thành trong quan hệ gia đình thông qua huyết thống, nuôi dưỡng hoặc kết hôn.
Bạo lực giữa cha mẹ và con là hành vi bạo lực xảy ra giữa các thành viên gia đình là cha mẹ và con với nhau. Các thành viên này bao gồm cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng, con đẻ, con nuôi, con riêng của vợ hoặc chồng, con dâu, con rể. Hành vi bạo lực gia đình bị cấm để bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình. Bạo lực giữa cha mẹ và con là hành vi vi phạm pháp luật, được thực hiện một cách cố ý (trực tiếp hoặc gián tiếp), xảy ra giữa cha mẹ và con, dẫn đến việc tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, tình dục, kinh tế của đối tượng bị bạo lực.
Đặc điểm của hành vi bạo lực gia đình giữa cha mẹ và con là: Thứ nhất, cả cha mẹ và con cái đều có thể là chủ thể gây ra hành vi bạo lực gia đình và cũng có thể là chủ thể bị tổn hại. Thứ hai, yếu tố lỗi trong hành vi bạo lực giữa cha mẹ và con là lỗi cố ý. Lỗi cố ý ở đây có thể là cố ý trực tiếp hoặc cố ý gián tiếp. Cố ý trực tiếp khi người thực hiện hành vi bạo lực gia đình nhận thức rõ hành vi của mình gây tổn hại. Cố ý gián tiếp khi người thực hiện hành vi bạo lực gia đình nhận thức rõ hành vi của mình gây tổn hại, thấy trước hậu quả nhưng không mong muốn nhưng vẫn có ý thức để mặc hậu quả xảy ra.
II. Các hình thức bạo lực giữa cha mẹ và con
Luận văn phân tích các hình thức bạo lực giữa cha mẹ và con bao gồm: bạo lực thể chất (đánh đập, hành hạ), bạo lực tinh thần (chửi mắng, đe dọa, xúc phạm), bạo lực kinh tế (tước đoạt tài sản, không chu cấp) và bạo lực tình dục (lạm dụng, xâm hại). Mỗi hình thức bạo lực này đều gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cả người bị bạo lực và người thực hiện hành vi bạo lực. Ví dụ, bạo lực thể chất có thể gây ra thương tích, thậm chí tử vong. Bạo lực tinh thần gây tổn thương tâm lý, ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách. Bạo lực kinh tế khiến nạn nhân rơi vào khó khăn, phụ thuộc. Bạo lực tình dục để lại di chứng nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và tâm lý của nạn nhân.
III. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện
Luật Phòng, chống Bạo lực gia đình năm 2022 đã có những quy định cụ thể về phòng, chống bạo lực giữa cha mẹ và con, bao gồm quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan, các biện pháp phòng ngừa, xử lý và bảo vệ người bị bạo lực. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng pháp luật vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập. Việc xử lý các vụ bạo lực gia đình, đặc biệt là bạo lực giữa cha mẹ và con, còn gặp nhiều trở ngại do tính chất nhạy cảm của mối quan hệ gia đình. Nhiều trường hợp bạo lực không được phát hiện, tố cáo hoặc xử lý triệt để. Luận văn cũng phân tích nguyên nhân dẫn đến bạo lực gia đình, bao gồm các yếu tố kinh tế, xã hội, văn hóa, tâm lý… để từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.
IV. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện
Để nâng cao hiệu quả phòng, chống bạo lực giữa cha mẹ và con, luận văn đề xuất một số giải pháp như: Hoàn thiện pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình, bổ sung các quy định cụ thể về bạo lực giữa cha mẹ và con; Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình; Nâng cao năng lực cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến phòng, chống bạo lực gia đình; Xây dựng và triển khai các chương trình, dự án hỗ trợ nạn nhân của bạo lực gia đình; Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần ngăn chặn, giảm thiểu bạo lực gia đình, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên trong gia đình, xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc.
