Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh truyền hình địa phương ngày càng chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các phương tiện truyền thông hiện đại như báo mạng, mạng xã hội và các kênh truyền hình trung ương, việc quản trị nội dung chuyên đề truyền hình (CĐTH) trở thành một vấn đề cấp thiết. Đài Phát thanh - Truyền hình (PT-TH) Cà Mau, với 27 chuyên đề phát sóng định kỳ trong năm 2019, đang đối mặt với thách thức làm sao để giữ chân và thu hút khán giả trong thời đại số hóa. Theo khảo sát của Cục Thống kê tỉnh Cà Mau, chỉ có khoảng 56% khán giả đánh giá các chuyên đề có tính chuyên sâu, trong khi hơn 50% khán giả chưa hài lòng hoặc không hài lòng với nội dung hiện tại. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa lý luận về quản trị nội dung CĐTH, khảo sát thực trạng quản trị tại Đài PT-TH Cà Mau trong năm 2019, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả quản trị nội dung chuyên đề truyền hình. Nghiên cứu tập trung vào phạm vi các chuyên đề được sản xuất và phát sóng tại Đài trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2019, nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin, giáo dục và giải trí của công chúng địa phương, đồng thời góp phần nâng cao vị thế của Đài trong môi trường truyền thông đa dạng hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên nền tảng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, cùng quan điểm báo chí cách mạng và vai trò của báo chí trong đời sống xã hội. Về lý thuyết quản trị, nghiên cứu vận dụng các định nghĩa quản trị của Mary Parker Follett, James Stoner và Stephen Robbins, nhấn mạnh quản trị là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các hoạt động nhằm đạt mục tiêu đề ra. Khái niệm quản trị nội dung chuyên đề truyền hình được định nghĩa là sự tác động có tổ chức, mục đích của người quản lý và ê kíp sản xuất nhằm tạo ra các sản phẩm chuyên đề truyền hình có chất lượng, đáp ứng nhu cầu thông tin và giáo dục của công chúng. Ngoài ra, luận văn tham khảo các lý thuyết về chương trình truyền hình, chuyên đề truyền hình, đặc điểm và tiêu chí xây dựng nội dung chuyên đề, cũng như các phương thức quản trị nội dung như quản trị mục tiêu, kế hoạch, quy trình sản xuất và phản hồi.

Ba khái niệm chính được tập trung gồm:

  • Chuyên đề truyền hình: Chuỗi tác phẩm truyền hình phát sóng định kỳ, chuyên sâu về một vấn đề xã hội, có tính định hướng và hướng tới đối tượng công chúng cụ thể.
  • Quản trị nội dung chuyên đề truyền hình: Quá trình tổ chức, điều hành, kiểm soát các hoạt động sản xuất chuyên đề nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả truyền thông.
  • Phương thức quản trị: Bao gồm các biện pháp như chế độ thông tin, báo cáo, nội quy, kiểm tra giám sát và chính sách nhằm điều hành hiệu quả công tác sản xuất chuyên đề.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Cỡ mẫu khảo sát là 810 phiếu khảo sát ý kiến khán giả tại 27 xã, phường, thị trấn thuộc 9 huyện, thành phố Cà Mau, với đối tượng từ 20 tuổi trở lên thuộc nhiều ngành nghề khác nhau. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm công chúng khác nhau. Phân tích nội dung được thực hiện trên 27 chuyên đề phát sóng trong năm 2019, tập trung vào các khía cạnh như số lượng, mục tiêu, kế hoạch, quy trình sản xuất và phản hồi. Phỏng vấn sâu được tiến hành với các nhà quản lý, biên tập viên, phóng viên và khán giả nhằm làm rõ thực trạng quản trị nội dung chuyên đề. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2019, từ khảo sát, thu thập dữ liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Số lượng chuyên đề và sự phân bổ nội dung: Đài PT-TH Cà Mau sản xuất 27 chuyên đề định kỳ trong năm 2019, trong đó 24 chuyên đề phối hợp với các ngành, chiếm gần 90%. Một số chuyên đề có tần suất phát sóng cao như “Cải cách hành chính” (4 kỳ/tháng), “An ninh Cà Mau” (2 kỳ/tháng), “Khát vọng sống” (1 kỳ/tháng). Việc có nhiều chuyên đề cùng lĩnh vực dẫn đến trùng lặp nội dung, gây khó khăn trong quản trị và đầu tư nguồn lực.

  2. Mức độ hài lòng của khán giả: Trong 810 phiếu khảo sát, 56% khán giả đánh giá chuyên đề có tính chuyên sâu, 36,5% hài lòng với nội dung, nhưng hơn 50% chưa hài lòng hoặc không hài lòng. Chuyên đề “An ninh Cà Mau” được đánh giá cao nhất với gần 49% phiếu quan tâm, tiếp theo là “Khát vọng sống” với 36,5%. Ngược lại, chuyên đề dành cho giới trẻ như “Tạp chí tuổi trẻ” chỉ chiếm 5,68%, và “Lao động và Công đoàn” thấp nhất với 2,84%.

  3. Tính định kỳ và hướng tới đối tượng cụ thể: Các chuyên đề được phát sóng định kỳ theo tuần, tháng hoặc quý, tạo thói quen cho khán giả. Tuy nhiên, nội dung chưa thực sự hấp dẫn đối với nhóm khán giả trẻ, do thiếu đổi mới về kịch bản và hình thức thể hiện, khiến họ chuyển sang các kênh truyền thông khác.

  4. Quản trị nội dung còn nhiều hạn chế: Quản trị nội dung chuyên đề chủ yếu dựa vào hợp đồng phối hợp với các ngành, dẫn đến nội dung bị ràng buộc, thiếu linh hoạt và sáng tạo. Việc quản lý số lượng chuyên đề chưa hiệu quả, gây phân tán nguồn lực và giảm chất lượng sản phẩm. Phản hồi từ khán giả chưa được khai thác triệt để để điều chỉnh nội dung phù hợp hơn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc quản trị nội dung chuyên đề chưa được chú trọng đúng mức, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh truyền thông ngày càng gay gắt. Việc phụ thuộc vào các ngành phối hợp khiến nội dung chuyên đề thiên về tuyên truyền, thiếu tính hấp dẫn và đa dạng. So với các nghiên cứu về tổ chức sản xuất chương trình truyền hình địa phương, kết quả này tương đồng với nhận định về sự cần thiết đổi mới quy trình sản xuất và quản trị nội dung để thích ứng với xu thế số hóa và đa phương tiện.

Biểu đồ thể hiện sự quan tâm của khán giả đối với các chuyên đề cho thấy sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm đối tượng, đặc biệt là sự thiếu hấp dẫn đối với giới trẻ. Điều này phản ánh nhu cầu cấp thiết phải đổi mới nội dung và hình thức thể hiện để thu hút nhóm khán giả này. Bảng phân bổ chuyên đề theo lĩnh vực cũng cho thấy sự trùng lặp và phân tán, cần được sắp xếp lại để tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng.

Việc quản trị nội dung chuyên đề hiệu quả không chỉ giúp nâng cao chất lượng thông tin, kiến thức và giải trí cho công chúng mà còn góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Đài PT-TH Cà Mau trong môi trường truyền thông hiện đại. Đây là cơ sở để Đài tiến tới tự chủ tài chính và phát triển bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tái cấu trúc số lượng chuyên đề: Hợp nhất các chuyên đề có nội dung tương đồng để giảm số lượng chuyên đề từ 27 xuống còn khoảng 15-20 chuyên đề trọng điểm, nhằm tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng nội dung và hình thức thể hiện. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Đài phối hợp Phòng Thời sự - Chuyên đề.

  2. Đổi mới nội dung và hình thức thể hiện: Áp dụng các kỹ thuật sản xuất hiện đại, tăng cường tương tác với nhân vật, sử dụng đa dạng thể loại báo chí (phóng sự, phỏng vấn, tọa đàm) kết hợp với công nghệ số để tạo sự hấp dẫn, đặc biệt hướng tới nhóm khán giả trẻ. Thời gian thực hiện: liên tục, ưu tiên trong 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Thời sự - Chuyên đề, ê kíp sản xuất.

  3. Tăng cường quản trị phản hồi khán giả: Thiết lập hệ thống thu thập và phân tích phản hồi đa kênh (truyền hình, website, mạng xã hội, điện thoại) để điều chỉnh nội dung phù hợp với nhu cầu và thị hiếu công chúng. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Thời sự - Chuyên đề phối hợp Phòng Công nghệ thông tin.

  4. Xây dựng chính sách khuyến khích và đào tạo nhân lực: Áp dụng chính sách thưởng, đào tạo nâng cao kỹ năng sản xuất chuyên đề cho phóng viên, biên tập viên nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Thời gian thực hiện: 6 tháng đến 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Đài, Phòng Tổ chức - Hành chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý Đài PT-TH địa phương: Nhận diện thực trạng và áp dụng các giải pháp quản trị nội dung chuyên đề để nâng cao chất lượng chương trình, tăng sức cạnh tranh trong môi trường truyền thông đa phương tiện.

  2. Phóng viên, biên tập viên truyền hình: Hiểu rõ vai trò và quy trình quản trị nội dung chuyên đề, từ đó nâng cao kỹ năng sản xuất, sáng tạo nội dung phù hợp với nhu cầu khán giả.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên báo chí truyền thông: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản trị nội dung chuyên đề truyền hình địa phương, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Các cơ quan phối hợp truyền thông, ngành chức năng: Hiểu rõ vai trò phối hợp trong sản xuất chuyên đề, từ đó xây dựng nội dung phù hợp, hiệu quả, góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị nội dung chuyên đề truyền hình là gì?
    Quản trị nội dung chuyên đề truyền hình là quá trình tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động sản xuất chuyên đề nhằm đảm bảo nội dung có chất lượng, phù hợp với định hướng tuyên truyền và nhu cầu khán giả. Ví dụ, Đài PT-TH Cà Mau quản trị nội dung qua việc lập kế hoạch, duyệt đề cương, kiểm tra tiến độ và thu thập phản hồi khán giả.

  2. Tại sao cần giảm số lượng chuyên đề truyền hình?
    Giảm số lượng chuyên đề giúp tập trung nguồn lực tài chính, nhân sự để nâng cao chất lượng nội dung và hình thức thể hiện, tránh trùng lặp và phân tán. Thực tế tại Đài PT-TH Cà Mau cho thấy 27 chuyên đề là quá nhiều, gây khó khăn trong quản lý và đầu tư.

  3. Làm thế nào để thu hút khán giả trẻ theo dõi chuyên đề truyền hình?
    Cần đổi mới nội dung, sử dụng hình thức thể hiện sinh động, cập nhật xu hướng, tăng tương tác và phát triển các chuyên đề phù hợp với sở thích, nhu cầu của giới trẻ. Ví dụ, kết hợp phóng sự, phỏng vấn, tọa đàm và ứng dụng công nghệ số.

  4. Phản hồi của khán giả được thu thập như thế nào?
    Phản hồi được thu thập qua khảo sát xã hội học, mạng xã hội, website, điện thoại và trực tiếp tại Đài. Đây là cơ sở để điều chỉnh nội dung chuyên đề cho phù hợp hơn với nhu cầu công chúng.

  5. Vai trò của các ngành phối hợp trong sản xuất chuyên đề là gì?
    Các ngành phối hợp cung cấp nội dung chuyên môn, đề tài và kinh phí cho chuyên đề, giúp Đài có nguồn lực sản xuất. Tuy nhiên, cần cân bằng giữa nội dung ngành và tính hấp dẫn, sáng tạo để thu hút khán giả.

Kết luận

  • Quản trị nội dung chuyên đề truyền hình tại Đài PT-TH Cà Mau còn nhiều hạn chế về số lượng, chất lượng và sự hấp dẫn đối với khán giả, đặc biệt là nhóm trẻ.
  • Tính chuyên sâu và định kỳ là thế mạnh của các chuyên đề, nhưng cần đổi mới nội dung và hình thức thể hiện để phù hợp với xu thế truyền thông hiện đại.
  • Việc quản trị nội dung cần tập trung vào tái cấu trúc số lượng chuyên đề, tăng cường phản hồi khán giả và nâng cao năng lực nhân sự.
  • Các giải pháp đề xuất hướng tới nâng cao hiệu quả quản trị nội dung trong vòng 6-12 tháng tới, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Đài.
  • Khuyến khích các Đài PT-TH địa phương khác tham khảo và áp dụng mô hình quản trị nội dung chuyên đề phù hợp với điều kiện thực tế của mình.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý và ê kíp sản xuất tại Đài PT-TH Cà Mau nên triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời thiết lập hệ thống đánh giá hiệu quả quản trị nội dung chuyên đề định kỳ để điều chỉnh kịp thời. Để biết thêm chi tiết và hỗ trợ tư vấn, liên hệ với Phòng Thời sự - Chuyên đề Đài PT-TH Cà Mau.