I. Mở đầu
Luận án tiến sĩ ngôn ngữ học này tập trung vào việc nghiên cứu ngữ âm của tiếng Ta Ôi tại xã A Roàng, huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đề tài này có tính cấp thiết cao, bởi ngôn ngữ không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là yếu tố quan trọng trong việc xác định thành phần dân tộc. Người Ta Ôi, với dân số khoảng 43.886 người, chủ yếu cư trú tại Thừa Thiên Huế, đang đối mặt với nguy cơ mai một ngôn ngữ. Việc nghiên cứu ngữ âm tiếng Ta Ôi không chỉ giúp bảo tồn văn hóa mà còn phục vụ cho việc dạy và học ngôn ngữ này trong cộng đồng. Đề tài này cũng nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng tiếng Ta Ôi trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và truyền thông.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là quốc gia đa ngôn ngữ với 53 dân tộc thiểu số. Ngôn ngữ là phương tiện quan trọng trong việc giao tiếp và tư duy. Tiếng Ta Ôi là ngôn ngữ mẹ đẻ của người Ta Ôi, có vai trò quan trọng trong việc duy trì bản sắc văn hóa. Việc nghiên cứu ngữ âm tiếng Ta Ôi sẽ giúp bảo tồn và phát triển ngôn ngữ này, đồng thời đáp ứng nhu cầu học tập và sử dụng ngôn ngữ trong cộng đồng. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc bảo tồn ngôn ngữ và văn hóa của các dân tộc thiểu số càng trở nên cấp thiết.
II. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Tình hình nghiên cứu về tiếng Ta Ôi cho thấy rằng số lượng công trình nghiên cứu còn hạn chế. Các nhà nghiên cứu nước ngoài chủ yếu tập trung vào tiếng Pa Cô, trong khi tiếng Ta Ôi ít được chú ý. Các công trình nghiên cứu trong nước cũng chưa mang lại cái nhìn toàn diện về ngữ âm của tiếng Ta Ôi. Đặc biệt, chưa có công trình nào nghiên cứu sâu sắc về hệ thống ngữ âm tiếng Ta Ôi tại xã A Roàng. Điều này cho thấy sự cần thiết phải tiến hành nghiên cứu chuyên sâu về ngữ âm tiếng Ta Ôi để làm rõ hơn về ngôn ngữ này.
2.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Các nhà nghiên cứu nước ngoài, đặc biệt là từ Viện Ngôn ngữ học Mùa hè Mỹ, đã có một số công trình nghiên cứu về tiếng Pa Cô và tiếng Ta Ôi. Tuy nhiên, số lượng công trình nghiên cứu về tiếng Ta Ôi còn rất hạn chế. Các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào ngữ pháp và từ vựng, trong khi ngữ âm vẫn chưa được khai thác đầy đủ. Điều này cho thấy sự thiếu hụt trong tài liệu nghiên cứu về ngữ âm tiếng Ta Ôi, cần thiết phải có những nghiên cứu mới để bổ sung vào kho tàng tri thức về ngôn ngữ này.
III. Cơ sở lý thuyết và thực tế của đề tài
Cơ sở lý thuyết của luận văn dựa trên các khái niệm về ngữ âm và ngữ nghĩa trong ngôn ngữ học. Đề tài sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu như phương pháp điền dã và phương pháp miêu tả để thu thập và phân tích dữ liệu. Tư liệu nghiên cứu bao gồm 2000 từ cơ bản tiếng Ta Ôi được ghi âm và phiên âm theo bảng phiên âm quốc tế IPA. Việc thu thập dữ liệu từ người bản ngữ sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của nghiên cứu.
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hệ thống ngữ âm tiếng Ta Ôi tại xã A Roàng. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong các đặc điểm ngữ âm như âm vị học, hệ thống phụ âm, nguyên âm và âm tiết. Tư liệu nghiên cứu sẽ được thu thập từ cộng đồng người Ta Ôi tại địa bàn này, nhằm đảm bảo tính đại diện và chính xác cho nghiên cứu. Việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu sẽ giúp luận văn đạt được mục tiêu đề ra.
IV. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn có giá trị thực tiễn cao. Về mặt lý luận, kết quả nghiên cứu sẽ góp phần làm sáng tỏ hơn về hệ thống ngữ âm của tiếng Ta Ôi, từ đó bổ sung vào kho tàng tri thức về ngôn ngữ thuộc tiểu chi Katuic. Về mặt thực tiễn, việc mô tả ngữ âm tiếng Ta Ôi sẽ giúp bảo tồn và phát huy tiếng nói chữ viết của người Ta Ôi, đồng thời tạo điều kiện cho người dân hiểu và sử dụng tốt hơn tiếng Ta Ôi trong đời sống xã hội.
4.1. Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu sẽ làm rõ hơn về sự phát triển và biến đổi của ngôn ngữ trong cộng đồng người Ta Ôi. Việc mô tả các thổ ngữ và đặc điểm ngữ âm sẽ cung cấp thêm tư liệu cho các nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ và văn hóa của các dân tộc thiểu số tại Việt Nam. Điều này không chỉ có giá trị trong lĩnh vực ngôn ngữ học mà còn có ý nghĩa trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc.
