I. Giới thiệu về Luận án tiến sĩ
Luận án tiến sĩ với chủ đề 'Lễ hội người Thái miền Tây Nghệ An - Truyền thống và biến đổi' được thực hiện bởi Hoàng Văn Hùng, dưới sự hướng dẫn của GS. Hoàng Nam. Luận án tập trung vào việc nghiên cứu các lễ hội truyền thống của người Thái ở miền Tây Nghệ An, đặc biệt là sự biến đổi của các lễ hội này trong bối cảnh hiện đại. Mục đích chính của luận án là làm rõ các yếu tố truyền thống và biến đổi, từ đó đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các lễ hội này.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận án nhằm làm rõ các yếu tố truyền thống và biến đổi trong các lễ hội của người Thái ở miền Tây Nghệ An. Nhiệm vụ chính bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý thuyết, mô tả và phân tích đặc điểm, giá trị của các lễ hội truyền thống, đồng thời phân tích các biểu hiện của sự biến đổi và đưa ra các giải pháp bảo tồn.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các lễ hội truyền thống của người Thái ở miền Tây Nghệ An, bao gồm Lễ hội Hang Bua, Lễ hội Đền Chín Gian, và Lễ hội Xăng Khan. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các yếu tố truyền thống và biến đổi từ năm 1997 đến nay, khi các lễ hội này được khôi phục.
II. Tổng quan về người Thái và lễ hội truyền thống
Người Thái ở miền Tây Nghệ An là một trong những cộng đồng dân tộc thiểu số có nền văn hóa đặc sắc, đặc biệt là các lễ hội truyền thống. Các lễ hội này không chỉ là dịp để cộng đồng tôn vinh các vị thần linh mà còn là nơi giao lưu văn hóa, thể hiện bản sắc dân tộc. Các lễ hội như Lễ hội Hang Bua, Lễ hội Đền Chín Gian, và Lễ hội Xăng Khan đã được công nhận là di sản văn hóa cấp quốc gia, thể hiện giá trị văn hóa độc đáo của người Thái.
2.1. Nguồn gốc và diễn trình lễ hội
Các lễ hội truyền thống của người Thái có nguồn gốc từ các nghi lễ tín ngưỡng dân gian, nhằm cầu an, cầu phúc cho cộng đồng. Qua thời gian, các lễ hội này đã trải qua nhiều biến đổi, từ hình thức tổ chức đến nội dung, nhưng vẫn giữ được những giá trị cốt lõi của văn hóa Thái.
2.2. Đặc điểm và giá trị của lễ hội
Các lễ hội của người Thái không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn là dịp để cộng đồng giao lưu, thể hiện tài năng và sức mạnh. Các trò chơi dân gian như ném còn, múa sạp, bắn nỏ là những hoạt động không thể thiếu trong các lễ hội này, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo của người Thái.
III. Biến đổi trong lễ hội truyền thống
Trong bối cảnh hiện đại, các lễ hội truyền thống của người Thái ở miền Tây Nghệ An đã chịu nhiều tác động từ kinh tế thị trường và quá trình đô thị hóa. Sự xuất hiện của các yếu tố văn hóa ngoại lai, việc sân khấu hóa lễ hội, và sự thay đổi trong nhận thức của cộng đồng đã làm thay đổi bản chất của các lễ hội này.
3.1. Biểu hiện của sự biến đổi
Sự biến đổi trong các lễ hội thể hiện qua việc thay đổi hình thức tổ chức, sự xuất hiện của các yếu tố văn hóa hiện đại, và sự giảm sút vai trò của cộng đồng trong việc tổ chức lễ hội. Các lễ hội truyền thống đang dần bị thương mại hóa, làm mất đi tính nguyên bản của chúng.
3.2. Nguyên nhân của sự biến đổi
Nguyên nhân chính của sự biến đổi là do tác động của kinh tế thị trường, sự thay đổi trong lối sống của cộng đồng, và sự thiếu quan tâm của chính quyền địa phương trong việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.
IV. Vấn đề đặt ra và giải pháp bảo tồn
Trước những thách thức về sự biến đổi của các lễ hội truyền thống, luận án đã đặt ra các vấn đề cần giải quyết để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các lễ hội này. Các giải pháp bao gồm việc nâng cao nhận thức của cộng đồng, tăng cường sự tham gia của người dân, và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương.
4.1. Vai trò của lễ hội truyền thống
Các lễ hội truyền thống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì bản sắc văn hóa của người Thái. Chúng không chỉ là dịp để cộng đồng tôn vinh các giá trị văn hóa mà còn là nơi giao lưu, kết nối giữa các thế hệ.
4.2. Giải pháp bảo tồn và phát huy
Để bảo tồn các lễ hội truyền thống, cần có sự kết hợp giữa cộng đồng, chính quyền địa phương, và các nhà nghiên cứu. Các giải pháp bao gồm việc tổ chức các hoạt động giáo dục, tuyên truyền, và hỗ trợ tài chính để duy trì và phát triển các lễ hội này.
