Tổng quan nghiên cứu

Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tài chính cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác tại Việt Nam. Tại tỉnh Thừa Thiên Huế, hoạt động huy động tiền gửi qua Tổ Tiết kiệm và Vay vốn (Tổ TK&VV) tại chi nhánh NHCSXH được triển khai từ năm 2003, nhằm tạo nguồn vốn ổn định cho các chương trình tín dụng ưu đãi. Giai đoạn 2018-2020, chi nhánh đã huy động được nguồn vốn đáng kể qua Tổ TK&VV, tuy nhiên vẫn còn tồn tại sự không đồng đều giữa các vùng miền và các tổ chức hội đoàn thể nhận ủy thác. Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động huy động vốn qua Tổ TK&VV trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2018-2020. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách huy động vốn, góp phần nâng cao khả năng tài chính của NHCSXH, từ đó hỗ trợ hiệu quả hơn cho các đối tượng chính sách, góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình sau:

  • Lý thuyết ngân hàng chính sách xã hội: NHCSXH là tổ chức tài chính nhà nước không vì mục tiêu lợi nhuận, thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi cho người nghèo và các đối tượng chính sách khác, đóng vai trò trung gian tài chính trong nền kinh tế.
  • Mô hình tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV): Tổ TK&VV là tổ chức tự nguyện do các tổ chức chính trị - xã hội hoặc cộng đồng dân cư thành lập, hoạt động trên nguyên tắc tự nguyện, đoàn kết, tương trợ, nhằm huy động tiền gửi và cho vay vốn hiệu quả.
  • Khái niệm huy động vốn ngân hàng: Huy động vốn là quá trình thu hút các nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư và tổ chức kinh tế để tạo nguồn vốn cho hoạt động tín dụng và dịch vụ ngân hàng.
  • Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn: Bao gồm môi trường chính trị - pháp luật, kinh tế, văn hóa - xã hội, cạnh tranh ngân hàng, chính sách tín dụng ưu đãi, năng lực tổ chức và nhân lực, công nghệ và truyền thông.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu được thu thập từ báo cáo tổng kết hoạt động của NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2018-2020, các tài liệu, sách báo, công trình khoa học liên quan, cùng khảo sát thực tế tại chi nhánh và các Tổ TK&VV.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các Tổ TK&VV tiêu biểu trên địa bàn tỉnh, kết hợp khảo sát ý kiến cán bộ, tổ viên và các bên liên quan nhằm đảm bảo tính đại diện và khách quan.
  • Phương pháp phân tích:
    • Thống kê mô tả: Tính toán tần số, tỷ lệ phần trăm, tăng trưởng nguồn vốn, dư nợ tín dụng.
    • Phân tổ và so sánh: So sánh các chỉ tiêu qua các năm và giữa các vùng miền, tổ chức hội đoàn thể.
    • Phân tích kinh tế: Đánh giá hiệu quả huy động vốn, tác động của các nhân tố ảnh hưởng.
    • Hạch toán kinh tế: Tính toán chi phí, lợi nhuận, cân đối nguồn vốn.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích dữ liệu giai đoạn 2018-2020, đề xuất giải pháp đến năm 2025 và những năm tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn vốn huy động qua Tổ TK&VV: Giai đoạn 2018-2020, tổng nguồn vốn huy động qua Tổ TK&VV tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế tăng trưởng ổn định, đạt khoảng 97 tỷ đồng vào năm 2020, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn huy động bổ sung. Tỷ lệ tăng trưởng trung bình hàng năm đạt khoảng 10-12%.

  2. Cơ cấu tổ chức và nhân lực: Chi nhánh có 121 cán bộ công nhân viên, trong đó 82,5% có trình độ đại học trở lên. Tuy nhiên, số lượng cán bộ còn hạn chế so với khối lượng công việc lớn, gây áp lực và ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Ban quản lý Tổ TK&VV gồm 2 thành viên theo quy định, với vai trò quan trọng trong huy động vốn và quản lý tổ.

  3. Chính sách lãi suất và hình thức huy động: Lãi suất huy động được xây dựng phù hợp với điều kiện thị trường và đối tượng khách hàng, tạo sức hấp dẫn cho người gửi tiền. Hình thức huy động chủ yếu là tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn qua các điểm giao dịch xã và Tổ TK&VV, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và tham gia.

  4. Nhân tố ảnh hưởng đến huy động tiền gửi: Các nhân tố chủ yếu gồm môi trường chính trị - pháp luật ổn định, sự phối hợp chặt chẽ giữa NHCSXH với các tổ chức chính trị - xã hội, năng lực và kinh nghiệm của Ban quản lý Tổ TK&VV, nhận thức và ý thức tiết kiệm của thành viên, cùng với công tác tuyên truyền vận động hiệu quả. Tuy nhiên, sự khác biệt về điều kiện kinh tế, văn hóa xã hội giữa các vùng miền dẫn đến mức độ huy động vốn không đồng đều.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế đã đạt được những thành tựu đáng kể, góp phần quan trọng vào việc cung cấp nguồn vốn cho các chương trình tín dụng ưu đãi. Số liệu tăng trưởng nguồn vốn và tỷ lệ hoàn thành kế hoạch huy động qua các năm phản ánh sự ổn định và hiệu quả của công tác này.

Nguyên nhân thành công có thể giải thích bởi sự phối hợp đồng bộ giữa NHCSXH với các tổ chức chính trị - xã hội, sự tận tâm của Ban quản lý Tổ TK&VV, cùng với chính sách lãi suất hợp lý và công tác tuyên truyền sâu rộng. So sánh với các nghiên cứu tại các tỉnh khác như Bà Rịa Vũng Tàu và Quảng Nam, Thừa Thiên Huế có nhiều điểm tương đồng về mô hình tổ chức và phương thức huy động vốn, tuy nhiên vẫn cần khắc phục các hạn chế về sự đồng đều giữa các vùng miền.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng nguồn vốn qua các năm, bảng phân tích cơ cấu nhân lực và biểu đồ so sánh tỷ lệ huy động vốn giữa các huyện, giúp minh họa rõ nét hơn về thực trạng và xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đa dạng hóa hình thức huy động tiền gửi: Phát triển thêm các sản phẩm tiền gửi linh hoạt, phù hợp với nhu cầu đa dạng của tổ viên Tổ TK&VV, nhằm tăng sức hấp dẫn và thu hút nguồn vốn. Thời gian thực hiện: 2023-2025. Chủ thể: Ban giám đốc NHCSXH tỉnh phối hợp với các phòng nghiệp vụ.

  2. Tăng cường năng lực Ban quản lý Tổ TK&VV: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn nâng cao kỹ năng quản lý, nghiệp vụ tín dụng và kỹ năng vận động vốn cho Ban quản lý Tổ TK&VV. Thời gian: hàng năm. Chủ thể: Phòng Kế hoạch - Nghiệp vụ tín dụng phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội.

  3. Xây dựng chính sách lãi suất cạnh tranh và linh hoạt: Điều chỉnh chính sách lãi suất phù hợp với biến động thị trường và điều kiện kinh tế địa phương, đảm bảo vừa hấp dẫn người gửi tiền vừa duy trì hiệu quả hoạt động ngân hàng. Thời gian: cập nhật định kỳ hàng năm. Chủ thể: Ban giám đốc NHCSXH tỉnh và Hội đồng quản trị.

  4. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động: Đẩy mạnh truyền thông qua các phương tiện đại chúng và mạng lưới Tổ TK&VV, nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của việc gửi tiết kiệm và vay vốn chính sách. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Phòng Hành chính - Tổ chức phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội.

  5. Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát: Thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động huy động vốn và sử dụng vốn vay tại các Tổ TK&VV nhằm đảm bảo an toàn vốn và nâng cao uy tín ngân hàng. Thời gian: triển khai ngay và duy trì thường xuyên. Chủ thể: Phòng Kiểm tra Kiểm soát nội bộ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý NHCSXH các cấp: Nắm bắt thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn qua Tổ TK&VV, từ đó áp dụng vào công tác quản lý và điều hành tại địa phương.

  2. Các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn, giúp nâng cao hiệu quả phối hợp với NHCSXH.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về mô hình huy động vốn qua Tổ TK&VV, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về chính sách tín dụng và an sinh xã hội: Tham khảo để xây dựng, điều chỉnh chính sách phù hợp với thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả chương trình tín dụng ưu đãi.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV) là gì?
    Tổ TK&VV là tổ chức tự nguyện do các tổ chức chính trị - xã hội hoặc cộng đồng dân cư thành lập, nhằm huy động tiền gửi và cho vay vốn trong nhóm thành viên, hoạt động trên nguyên tắc tự nguyện, đoàn kết và tương trợ.

  2. Vai trò của huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV tại NHCSXH?
    Huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV giúp NHCSXH có nguồn vốn ổn định để cho vay ưu đãi, đồng thời tạo thói quen tiết kiệm cho người nghèo, giảm áp lực thu hồi nợ và nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách.

  3. Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV?
    Bao gồm môi trường chính trị - pháp luật, kinh tế, văn hóa xã hội, năng lực Ban quản lý Tổ TK&VV, nhận thức của thành viên, chính sách lãi suất và công tác tuyên truyền vận động.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực Ban quản lý Tổ TK&VV?
    Thông qua các khóa đào tạo chuyên môn, kỹ năng quản lý, nghiệp vụ tín dụng và kỹ năng vận động vốn, đồng thời tăng cường hỗ trợ về cơ sở vật chất và công nghệ.

  5. Tại sao cần đa dạng hóa hình thức huy động tiền gửi?
    Đa dạng hóa giúp đáp ứng nhu cầu khác nhau của khách hàng, tăng sức hấp dẫn và khả năng thu hút vốn, từ đó nâng cao hiệu quả huy động vốn và ổn định nguồn vốn cho ngân hàng.

Kết luận

  • Hoạt động huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV tại chi nhánh NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2018-2020 đạt được kết quả tích cực với nguồn vốn tăng trưởng ổn định, góp phần quan trọng vào công tác tín dụng chính sách.
  • Các nhân tố ảnh hưởng bao gồm môi trường chính trị - pháp luật, kinh tế, văn hóa xã hội, năng lực Ban quản lý Tổ TK&VV và chính sách lãi suất.
  • Cơ cấu tổ chức và nguồn nhân lực hiện tại còn hạn chế so với khối lượng công việc, cần được nâng cao về chất lượng và số lượng.
  • Đề xuất các giải pháp đa dạng hóa hình thức huy động, nâng cao năng lực Ban quản lý Tổ TK&VV, xây dựng chính sách lãi suất linh hoạt, tăng cường tuyên truyền và kiểm tra giám sát.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp đến năm 2025 nhằm nâng cao hiệu quả huy động vốn, góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế xã hội địa phương.

Call-to-action: Các cơ quan, tổ chức liên quan cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động huy động tiền gửi qua Tổ TK&VV tại NHCSXH tỉnh Thừa Thiên Huế.