Hướng Dẫn Học Sinh Trung Học Xác Định Chủ Đề Tư Tưởng Qua Biểu Tượng Bóng Tối Và Ánh Sáng Trong Tác Phẩm 'Hai Đứa Trẻ' Của Thạch Lam

• Tác giả: Nguyễn Thị Lơ
• Người hướng dẫn: Giáo Sư Tiến Sĩ. Nguyễn Thanh Hùng
• Trường học: Đại học quốc gia hà nội
• Chuyên ngành: Sư phạm ngữ văn
• Đề tài: Hướng Dẫn Học Sinh Trung Học Phổ Thông Xác Định Chủ Đề Tư Tưởng Thông Qua Việc Phát Hiện, Phân Tích, Bình Giá Biểu Tượng Bóng Tối Và Ánh Sáng Trong Dạy Học Tác Phẩm “Hai Đứa Trẻ” Của Thạch Lam
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hà nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5. Đóng góp của luận văn
• 0.6. Phương pháp nghiên cứu
• 0.7. Cấu trúc của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TIỀN ĐỀ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
• 1.1. Biểu tượng và biểu tượng nghệ thuật
• 1.2. Khái niệm biểu tượng và biểu tượng nghệ thuật
• 1.3. Sự giống nhau và khác nhau giữa biểu tượng và biểu tượng nghệ thuật
• 1.4. Biểu tượng nghệ thuật trong tác phẩm văn chương
• 1.5. Mối quan hệ giữa biểu tượng nghệ thuật với không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật, với ý đồ sáng tạo và phong cách nghệ thuật của nhà văn
• 1.6. Cách thể hiện của biểu tượng nghệ thuật trong tác phẩm văn chương
• 1.7. Mối quan hệ giữa biểu tượng nghệ thuật trong việc xác định chủ đề tư tưởng của tác phẩm văn chương
• 1.8. Vai trò của biểu tượng nghệ thuật trong việc xác định chủ đề tư tưởng của tác phẩm văn chương
• 1.9. Chủ đề tư tưởng định hướng việc lựa chọn biểu tượng nghệ thuật
• 2. CHƯƠNG 2: BIỂU TƯỢNG BÓNG TỐI VÀ BIỂU TƯỢNG ÁNH SÁNG VÀ CÁCH THỨC HƯỚNG DẪN HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ TƯ TƯỞNG CỦA TÁC PHẨM “HAI ĐỨA TRẺ” CỦA THẠCH LAM
• 2.1. Những dấu hiệu của biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.2. Những dấu hiệu của biểu tượng bóng tối
• 2.3. Những dấu hiệu của biểu tượng ánh sáng
• 2.4. Những đặc điểm cơ bản của biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.5. Mối quan hệ giữa biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.6. Biểu tượng ánh sáng và biểu tượng bóng tối cùng xuất hiện và đều được sử dụng trong tác phẩm
• 2.7. Biểu tượng bóng tối là chủ đạo
• 2.8. Biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng bổ sung, tương hỗ nhau
• 2.9. Ý nghĩa của biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong việc xác định chủ đề tư tưởng của tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.10. Ý nghĩa của biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng
• 2.11. Ý nghĩa của biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong việc xác định chủ đề tư tưởng của tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.12. Những biện pháp hướng dẫn học sinh Trung học phổ thông phát hiện, phân tích, bình giá biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong dạy học tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam
• 2.12.1. Đọc, phát hiện chi tiết nghệ thuật thể hiện biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng
• 2.12.2. Đọc, phân tích ý nghĩa nội dung và nghệ thuật của biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng
• 2.12.3. Đọc, bình giá biểu tượng bóng tối và biểu tượng ánh sáng
• 2.12.4. Tìm hiểu, đánh giá việc nhận thức và vận dụng biểu tượng bóng tối trong dạy học tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.12.5. Tìm hiểu việc nhận thức và vận dụng biểu tượng bóng tối trong dạy học tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.12.6. Đánh giá việc nhận thức và vận dụng biểu tượng bóng tối trong dạy học tác phẩm “Hai đứa trẻ”
• 2.13. Những yêu cầu cơ bản trong việc vận dụng biểu tượng nghệ thuật trong dạy học tác phẩm văn chương và biểu tượng nghệ thuật bóng tối và biểu tượng nghệ thuật ánh sáng trong thiết kế dạy học tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam
• 2.13.1. Những yêu cầu cơ bản trong việc vận dụng biểu tượng nghệ thuật trong dạy học tác phẩm văn chương
• 2.13.2. Những yêu cầu cơ bản trong việc vận dụng biểu tượng nghệ thuật bóng tối và biểu tượng ánh sáng trong thiết kế và thực hiện thiết kế tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam
• 3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ THỂ NGHIỆM DẠY HỌC TÁC PHẨM “HAI ĐỨA TRẺ”
• 3.1. Thiết kế giáo án tác phẩm "Hai đứa trẻ"
• 3.2. Mục đích thiết kế
• 3.3. Nội dung thiết kế
• 3.4. Đánh giá thiết kế
• 3.5. Giải thích, hướng dẫn thực hiện thiết kế
• 3.6. Thể nghiệm dạy học
• 3.7. Mục đích của thể nghiệm
• 3.8. Đối tượng và địa bàn thể nghiệm
• 3.9. Phương pháp tiến hành thể nghiệm
• 3.10. Quy trình thể nghiệm
• 3.11. Đánh giá kết quả thể nghiệm
• 3.12. Kết luận chung về quá trình thể nghiệm
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Hướng Dẫn Xác Định Chủ Đề Tư Tưởng Qua Biểu Tượng Trong Hai Đứa Trẻ

Tác phẩm 'Hai đứa trẻ' của Thạch Lam không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về cuộc sống mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Việc xác định chủ đề tư tưởng qua các biểu tượng trong tác phẩm là một nhiệm vụ quan trọng đối với học sinh. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách thức để học sinh có thể phát hiện và phân tích các biểu tượng nghệ thuật, từ đó hiểu rõ hơn về chủ đề tư tưởng mà tác giả muốn truyền tải.

1.1. Tổng Quan Về Tác Phẩm Hai Đứa Trẻ Của Thạch Lam

Tác phẩm 'Hai đứa trẻ' được viết trong bối cảnh xã hội Việt Nam đầu thế kỷ 20, phản ánh cuộc sống của những người dân nghèo nơi phố huyện. Thạch Lam đã khéo léo sử dụng các biểu tượng như ánh sáng và bóng tối để thể hiện những khát khao và nỗi đau của nhân vật. Việc hiểu rõ bối cảnh và nội dung tác phẩm sẽ giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc xác định chủ đề tư tưởng.

1.2. Vai Trò Của Biểu Tượng Trong Văn Học

Biểu tượng trong văn học không chỉ là hình ảnh mà còn là phương tiện để truyền tải ý nghĩa sâu sắc. Trong 'Hai đứa trẻ', biểu tượng ánh sáng và bóng tối không chỉ đơn thuần là hình ảnh mà còn mang ý nghĩa biểu trưng cho cuộc sống, ước mơ và khát vọng của con người. Học sinh cần nhận thức rõ vai trò của các biểu tượng này trong việc xác định chủ đề tư tưởng.

II. Những Thách Thức Khi Xác Định Chủ Đề Tư Tưởng Trong Tác Phẩm

Việc xác định chủ đề tư tưởng trong 'Hai đứa trẻ' không phải là điều dễ dàng. Học sinh thường gặp khó khăn trong việc phân tích các biểu tượng và liên kết chúng với chủ đề tư tưởng. Bài viết này sẽ chỉ ra những thách thức mà học sinh có thể gặp phải và cách khắc phục.

2.1. Khó Khăn Trong Việc Phân Tích Biểu Tượng

Nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc nhận diện và phân tích các biểu tượng như ánh sáng và bóng tối. Điều này có thể do thiếu kiến thức về ngữ cảnh văn học hoặc không hiểu rõ ý nghĩa của các biểu tượng. Để khắc phục, giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách đọc hiểu và phân tích văn bản một cách sâu sắc.

2.2. Thiếu Kỹ Năng Liên Kết Giữa Biểu Tượng Và Chủ Đề

Một thách thức lớn khác là khả năng liên kết giữa các biểu tượng và chủ đề tư tưởng. Học sinh thường chỉ dừng lại ở việc mô tả biểu tượng mà không đi sâu vào ý nghĩa của chúng. Việc giáo dục học sinh về cách thức liên kết này là rất cần thiết để giúp họ hiểu rõ hơn về tác phẩm.

III. Phương Pháp Hướng Dẫn Học Sinh Phân Tích Biểu Tượng Trong Hai Đứa Trẻ

Để giúp học sinh xác định chủ đề tư tưởng qua biểu tượng trong 'Hai đứa trẻ', giáo viên có thể áp dụng một số phương pháp giảng dạy hiệu quả. Những phương pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về tác phẩm mà còn phát triển kỹ năng phân tích văn học.

3.1. Phương Pháp Đọc Hiểu Sâu

Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh đọc hiểu sâu tác phẩm bằng cách yêu cầu họ tìm kiếm và phân tích các biểu tượng cụ thể. Việc này giúp học sinh nhận diện được các yếu tố nghệ thuật và ý nghĩa của chúng trong việc thể hiện chủ đề tư tưởng.

3.2. Thảo Luận Nhóm Về Các Biểu Tượng

Tổ chức thảo luận nhóm về các biểu tượng trong tác phẩm là một phương pháp hiệu quả. Học sinh có thể chia sẻ ý kiến và phân tích của mình, từ đó giúp nhau hiểu rõ hơn về các biểu tượng và cách chúng liên kết với chủ đề tư tưởng.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Việc Phân Tích Biểu Tượng Trong Dạy Học

Việc phân tích biểu tượng trong 'Hai đứa trẻ' không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về tác phẩm mà còn có thể áp dụng vào việc học các tác phẩm văn học khác. Điều này giúp phát triển tư duy phản biện và khả năng phân tích văn học của học sinh.

4.1. Tăng Cường Kỹ Năng Phân Tích Văn Học

Khi học sinh nắm vững cách phân tích biểu tượng, họ sẽ có khả năng áp dụng kỹ năng này vào các tác phẩm khác. Điều này không chỉ giúp họ hiểu sâu hơn về văn học mà còn phát triển tư duy phản biện.

4.2. Khả Năng Liên Kết Giữa Các Tác Phẩm

Việc phân tích biểu tượng trong 'Hai đứa trẻ' cũng giúp học sinh liên kết các tác phẩm văn học khác nhau. Họ có thể nhận diện các chủ đề tư tưởng tương tự và cách mà các tác giả khác nhau thể hiện chúng qua biểu tượng.

V. Kết Luận Về Chủ Đề Tư Tưởng Trong Hai Đứa Trẻ

Chủ đề tư tưởng trong 'Hai đứa trẻ' của Thạch Lam được thể hiện rõ nét qua các biểu tượng ánh sáng và bóng tối. Việc xác định và phân tích các biểu tượng này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về tác phẩm mà còn phát triển kỹ năng phân tích văn học. Tương lai, việc giảng dạy tác phẩm này cần được cải tiến để giúp học sinh tiếp cận một cách hiệu quả hơn.

5.1. Tầm Quan Trọng Của Việc Phân Tích Biểu Tượng

Phân tích biểu tượng là một phần quan trọng trong việc hiểu chủ đề tư tưởng của tác phẩm. Điều này không chỉ giúp học sinh nắm bắt được nội dung mà còn phát triển khả năng tư duy phản biện.

5.2. Định Hướng Tương Lai Trong Giảng Dạy

Giáo viên cần tiếp tục cải tiến phương pháp giảng dạy để giúp học sinh có thể tiếp cận và phân tích các tác phẩm văn học một cách hiệu quả hơn. Việc này sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục văn học trong nhà trường.