Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, thi công xây dựng công trình đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hạ tầng kỹ thuật, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của quốc gia. Theo ước tính, ngành xây dựng chiếm tỷ trọng lớn trong GDP và tạo ra hàng triệu việc làm, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và an toàn cộng đồng. Tuy nhiên, công tác quản lý thi công xây dựng tại các doanh nghiệp còn nhiều tồn tại, ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng và hiệu quả kinh tế của dự án.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng và giải pháp hoàn thiện quản lý thi công xây dựng công trình tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Quang Trung, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông với vốn điều lệ 8 tỷ đồng, thành lập từ năm 2006 và có nhiều năm kinh nghiệm thi công các dự án lớn. Nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý thi công, phân tích thực trạng công tác quản lý tại công ty trong giai đoạn 2012-2017, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thi công xây dựng.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý thi công xây dựng công trình giao thông tại công ty, với mục tiêu cụ thể là hoàn thiện các nội dung quản lý tiến độ, chất lượng, khối lượng, chi phí, hợp đồng, an toàn lao động và bảo vệ môi trường. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao năng lực quản lý thi công, góp phần tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững của doanh nghiệp xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý thi công xây dựng công trình, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý thi công xây dựng công trình: Nhấn mạnh việc phân chia quá trình thi công thành các giai đoạn thành phần, áp dụng các biện pháp tổ chức, công nghệ và phối hợp các bộ phận tham gia nhằm đạt được tiến độ, chất lượng và hiệu quả kinh tế tối ưu.

  • Mô hình quản lý chất lượng xây dựng: Tập trung vào lập kế hoạch chất lượng, kiểm tra, giám sát và cải tiến chất lượng sản phẩm xây dựng, kiểm soát các nhân tố ảnh hưởng như con người, nguyên vật liệu, máy móc, phương pháp thi công và môi trường.

  • Mô hình quản lý tiến độ thi công: Bao gồm lập kế hoạch tiến độ, xác định trình tự công việc, phân bổ nguồn lực, theo dõi và điều chỉnh tiến độ nhằm đảm bảo hoàn thành công trình đúng thời hạn.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quản lý thi công xây dựng, quản lý chất lượng, quản lý tiến độ, quản lý khối lượng, quản lý chi phí, quản lý hợp đồng, an toàn lao động và bảo vệ môi trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp các phương pháp khoa học kinh tế như:

  • Phương pháp thống kê: Thu thập và phân tích số liệu tài chính, tiến độ, chất lượng thi công của công ty trong giai đoạn 2012-2017.

  • Phương pháp phân tích và so sánh: Đánh giá thực trạng quản lý thi công tại công ty, so sánh với các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định pháp luật hiện hành.

  • Phương pháp tổng hợp: Kết hợp các kết quả phân tích để đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý thi công.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm báo cáo tài chính, hồ sơ thi công, biện pháp thi công, kế hoạch tiến độ, hồ sơ nghiệm thu thanh toán và các tài liệu quản lý nội bộ của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Quang Trung. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các công trình và gói thầu thi công trong giai đoạn 2012-2017, trong đó có phân tích điển hình gói thầu A3 thuộc dự án đường cao tốc Bến Lức – Long Thành. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến 2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quản lý tiến độ thi công còn nhiều hạn chế: Báo cáo cho thấy thời gian thực tế thi công một số hạng mục kéo dài hơn so với hợp đồng từ 5% đến 12%, ảnh hưởng đến tiến độ tổng thể dự án. Ví dụ, gói thầu A3 có một số hạng mục bị chậm tiến độ 8% so với kế hoạch.

  2. Chất lượng thi công được kiểm soát nhưng chưa đồng đều: Công tác quản lý chất lượng được thực hiện theo quy trình, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số lỗi kỹ thuật nhỏ, tỷ lệ khối lượng công trình đạt tiêu chuẩn chất lượng khoảng 92%, thấp hơn so với mục tiêu 98%.

  3. Quản lý khối lượng thi công và nghiệm thu thanh toán chưa chặt chẽ: Có hiện tượng chậm trễ trong việc đối chiếu khối lượng thi công thực tế với hồ sơ thiết kế, dẫn đến chậm trễ thanh toán và ảnh hưởng đến dòng tiền của công ty. Tỷ lệ thanh toán đúng hạn chỉ đạt khoảng 85%.

  4. Công tác an toàn lao động và bảo vệ môi trường được chú trọng nhưng còn thiếu đồng bộ: Công ty đã xây dựng các biện pháp an toàn và vệ sinh môi trường, tuy nhiên việc thực thi chưa đồng đều trên các công trường, tỷ lệ tai nạn lao động giảm 15% so với giai đoạn trước nhưng vẫn còn xảy ra các sự cố nhỏ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ năng lực quản lý còn hạn chế, đặc biệt là trình độ tổ chức quản lý tiến độ và khối lượng thi công. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, kết quả này tương đồng với thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ tại Việt Nam. Việc chưa áp dụng đồng bộ các công nghệ quản lý hiện đại và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban cũng làm giảm hiệu quả quản lý.

Biểu đồ tiến độ thi công và bảng so sánh khối lượng thi công thực tế với thiết kế có thể minh họa rõ ràng các điểm chậm tiến độ và sai lệch khối lượng, giúp công ty nhận diện và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Việc nâng cao năng lực quản lý kỹ thuật và tổ chức thi công, đồng thời tăng cường đào tạo nhân sự và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế sẽ góp phần cải thiện hiệu quả thi công.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực quản lý tiến độ thi công: Áp dụng phần mềm quản lý tiến độ hiện đại, xây dựng hệ thống giám sát tiến độ theo thời gian thực, đảm bảo tỷ lệ hoàn thành đúng hạn đạt trên 95% trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban Kỹ thuật và Ban chỉ huy công trường.

  2. Hoàn thiện công tác quản lý chất lượng thi công: Thiết lập hệ thống kiểm soát chất lượng chặt chẽ từ khâu nguyên vật liệu đến nghiệm thu công trình, tăng tỷ lệ công trình đạt chuẩn lên 98% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Kỹ thuật phối hợp Ban chỉ huy công trường.

  3. Tăng cường quản lý khối lượng và nghiệm thu thanh toán: Xây dựng quy trình đối chiếu khối lượng minh bạch, rút ngắn thời gian thanh toán xuống dưới 30 ngày, nâng tỷ lệ thanh toán đúng hạn lên 95% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổng hợp và Ban chỉ huy công trường.

  4. Củng cố công tác an toàn lao động và bảo vệ môi trường: Đào tạo định kỳ cho công nhân, áp dụng hệ thống giám sát an toàn tự động, giảm thiểu tai nạn lao động xuống dưới 1% số ca làm việc trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban chỉ huy công trường và Phòng Kỹ thuật.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ: Nghiên cứu giúp nhận diện các tồn tại trong quản lý thi công và áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả thi công.

  2. Nhà quản lý dự án và kỹ sư xây dựng: Cung cấp kiến thức về quản lý tiến độ, chất lượng, chi phí và an toàn lao động trong thi công xây dựng công trình giao thông.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản lý xây dựng, Kinh tế xây dựng: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về quản lý thi công và các phương pháp tổ chức thi công hiện đại.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Hỗ trợ đánh giá năng lực quản lý thi công của các doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tiến độ thi công có vai trò như thế nào trong xây dựng công trình?
    Quản lý tiến độ giúp đảm bảo công trình hoàn thành đúng thời hạn, tránh phát sinh chi phí và ảnh hưởng đến các giai đoạn tiếp theo. Ví dụ, việc chậm tiến độ gói thầu A3 đã làm tăng chi phí quản lý lên khoảng 7%.

  2. Làm thế nào để kiểm soát chất lượng thi công hiệu quả?
    Cần lập kế hoạch chất lượng chi tiết, kiểm tra nguyên vật liệu đầu vào, giám sát thi công và nghiệm thu theo tiêu chuẩn kỹ thuật. Công ty Quang Trung đã áp dụng hệ thống kiểm soát chất lượng nhưng vẫn cần nâng cao tỷ lệ công trình đạt chuẩn từ 92% lên 98%.

  3. Tại sao quản lý khối lượng thi công lại quan trọng?
    Quản lý khối lượng giúp đối chiếu chính xác công việc đã thực hiện với thiết kế, làm cơ sở thanh toán và quyết toán hợp đồng, tránh thất thoát và tranh chấp. Tỷ lệ thanh toán đúng hạn hiện chỉ đạt 85%, cần cải thiện để đảm bảo dòng tiền.

  4. Các biện pháp đảm bảo an toàn lao động trong thi công là gì?
    Bao gồm đào tạo nhân sự, thiết kế biện pháp an toàn, trang bị bảo hộ lao động, giám sát và xử lý kịp thời các nguy cơ tai nạn. Công ty đã giảm tai nạn lao động 15% nhưng vẫn cần tăng cường thực thi.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp xây dựng thích ứng với biến động giá nguyên vật liệu?
    Doanh nghiệp cần dự báo biến động giá, điều chỉnh định mức, lựa chọn công nghệ tiết kiệm nguyên vật liệu và đàm phán hợp đồng linh hoạt để giảm thiểu rủi ro chi phí.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và phân tích thực trạng quản lý thi công xây dựng tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Quang Trung trong giai đoạn 2012-2017.
  • Phát hiện các tồn tại về tiến độ, chất lượng, khối lượng, thanh toán và an toàn lao động ảnh hưởng đến hiệu quả thi công.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý tiến độ, chất lượng, khối lượng, chi phí và an toàn lao động với mục tiêu cụ thể và thời gian thực hiện rõ ràng.
  • Kết quả nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai áp dụng các giải pháp, đào tạo nhân sự và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh kịp thời.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả quản lý thi công xây dựng tại doanh nghiệp của bạn!