Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, lĩnh vực xây dựng đóng vai trò then chốt trong phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là các công trình hàng không. Từ năm 2015 đến 2019, Tổng công ty Xây dựng công trình hàng không ACC đã tham gia khoảng 12 đến 19 gói thầu xây dựng sửa chữa đường cất hạ cánh tại các sân bay trên toàn quốc, với giá trị các gói thầu dao động từ 20 đến 190 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tỷ lệ trượt thầu của Tổng công ty tăng do giá dự thầu cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh, trong khi chi phí nguyên vật liệu, nhân công và máy móc ngày càng tăng.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc hoàn thiện công tác tham dự thầu xây lắp tại Tổng công ty ACC nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng tỷ lệ trúng thầu và hiệu quả kinh tế. Mục tiêu cụ thể là hệ thống hóa lý luận về đấu thầu xây lắp, phân tích thực trạng công tác tham dự thầu giai đoạn 2015-2019, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu bao gồm hoạt động tham dự thầu của Tổng công ty ACC trên phạm vi toàn quốc, tập trung vào các công trình hàng không với yêu cầu kỹ thuật cao và tiến độ thi công dài từ 10 tháng đến 2 năm.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng công trình hàng không, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng và hạ tầng hàng không Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về đấu thầu xây lắp, bao gồm:

  • Lý thuyết cạnh tranh trong đấu thầu: Nhấn mạnh vai trò của đấu thầu như một công cụ tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng, thúc đẩy các nhà thầu nâng cao năng lực về giá cả, chất lượng và tiến độ thi công.
  • Mô hình năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng: Bao gồm các khái niệm về năng lực tài chính, nguồn nhân lực, máy móc thiết bị, tổ chức quản lý và khả năng liên danh liên kết.
  • Khái niệm và quy trình tham dự thầu xây lắp: Từ việc tìm kiếm thông tin, đánh giá sơ bộ, lập hồ sơ dự thầu, nộp hồ sơ, đến ký kết hợp đồng và đánh giá rút kinh nghiệm.
  • Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác tham dự thầu: Phân loại thành nhân tố khách quan (pháp luật, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh) và nhân tố chủ quan (tài chính, nhân lực, thiết bị, tổ chức quản lý).

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: tỷ lệ trúng thầu, giá trị gói thầu trúng thầu, thị phần và uy tín nhà thầu, lợi nhuận gói thầu, năng lực tài chính, năng lực kỹ thuật, quy trình lập hồ sơ dự thầu.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp giữa phân tích định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Báo cáo tài chính đã kiểm toán của Tổng công ty ACC giai đoạn 2015-2019, hồ sơ năng lực, hồ sơ các gói thầu tham dự và kết quả trúng thầu, tài liệu pháp luật về đấu thầu, các báo cáo nội bộ và khảo sát thực tế.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích tổng hợp, so sánh số liệu qua các năm để đánh giá xu hướng tăng giảm về số lượng và giá trị gói thầu trúng thầu; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác tham dự thầu; phân tích các nhân tố ảnh hưởng dựa trên lý thuyết và thực tiễn.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tập trung vào toàn bộ các gói thầu xây lắp mà Tổng công ty ACC tham gia trong giai đoạn 2015-2019, với khoảng 60-95 gói thầu, đảm bảo tính đại diện và toàn diện.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2019-2020, đánh giá thực trạng giai đoạn 2015-2019, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2020-2025.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan, kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, giúp đưa ra các nhận định và giải pháp phù hợp với đặc thù ngành xây dựng công trình hàng không.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ trúng thầu tăng nhưng tỷ lệ trượt thầu cũng gia tăng: Tổng công ty ACC tham gia trung bình 15 gói thầu mỗi năm, với tỷ lệ trúng thầu tăng từ khoảng 55% năm 2015 lên 65% năm 2018, tuy nhiên tỷ lệ trượt thầu cũng tăng do giá dự thầu cao hơn đối thủ, đặc biệt trong các gói thầu có giá trị từ 100 đến 190 tỷ đồng.

  2. Năng lực tài chính và nhân lực là điểm mạnh: Báo cáo tài chính cho thấy Tổng công ty có khả năng tài chính vững chắc, đủ sức tham gia các gói thầu lớn. Nguồn nhân lực kỹ thuật chiếm 60-70% tổng lao động, giúp đảm bảo tiến độ thi công nhiều gói thầu cùng lúc.

  3. Máy móc thiết bị hiện đại và chủ động nguồn cung vật liệu: Tổng công ty sở hữu dây chuyền sản xuất xi măng công suất 80.000 tấn/năm, giúp chủ động nguồn vật liệu, giảm thiểu rủi ro biến động giá nguyên vật liệu. Máy móc thiết bị đa dạng, hiện đại, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cao của các công trình hàng không.

  4. Quy trình tham dự thầu được tổ chức bài bản nhưng còn hạn chế trong khâu lập hồ sơ dự thầu: Quy trình gồm 9 bước từ tìm kiếm thông tin đến đánh giá rút kinh nghiệm, phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban. Tuy nhiên, việc lập hồ sơ dự thầu còn gặp khó khăn trong việc đưa ra giá dự thầu hợp lý, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân tỷ lệ trượt thầu tăng chủ yếu do giá dự thầu cao hơn đối thủ, phản ánh chi phí đầu vào tăng và áp lực duy trì lợi nhuận. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng dân dụng, đặc thù công trình hàng không đòi hỏi tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt hơn, làm tăng chi phí thi công và yêu cầu cao về năng lực kỹ thuật, máy móc thiết bị.

Việc chủ động nguồn cung xi măng và trang thiết bị hiện đại là lợi thế cạnh tranh lớn, giúp Tổng công ty giảm thiểu rủi ro về giá nguyên vật liệu và đảm bảo chất lượng công trình. Tuy nhiên, sự gia tăng số lượng doanh nghiệp mới trong ngành và cạnh tranh gay gắt đòi hỏi Tổng công ty phải nâng cao hơn nữa năng lực lập hồ sơ dự thầu, đặc biệt là chiến lược giá dự thầu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ trúng thầu theo năm, bảng so sánh giá trị gói thầu trúng thầu và trượt thầu, cũng như sơ đồ quy trình tham dự thầu để minh họa rõ ràng các bước và điểm mạnh, điểm yếu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực lập hồ sơ dự thầu: Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ lập hồ sơ dự thầu về kỹ năng phân tích chi phí, định giá hợp lý, và cập nhật các quy định pháp luật mới. Mục tiêu tăng tỷ lệ trúng thầu lên 75% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Kinh tế - Kỹ thuật phối hợp Phòng Tổ chức - Lao động.

  2. Chính sách giá dự thầu linh hoạt: Áp dụng chiến lược giá dự thầu phù hợp với từng gói thầu, cân nhắc yếu tố cạnh tranh và chi phí thực tế, tránh đưa giá quá cao gây trượt thầu. Thời gian triển khai: ngay trong năm 2021. Chủ thể: Ban lãnh đạo Tổng công ty và Phòng Kinh tế - Kỹ thuật.

  3. Tăng cường hoạt động marketing đấu thầu và phân tích rủi ro dự án: Xây dựng hệ thống thu thập thông tin đối thủ cạnh tranh, phân tích thị trường và rủi ro dự án để đưa ra quyết định tham gia thầu chính xác hơn. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Phòng Kinh tế - Kỹ thuật và Phòng Kế hoạch.

  4. Mở rộng liên danh, liên kết với các nhà thầu uy tín: Tăng cường hợp tác liên danh để nâng cao năng lực thi công, chia sẻ nguồn lực và tăng khả năng trúng thầu các gói thầu quy mô lớn. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Ban lãnh đạo Tổng công ty.

  5. Kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước và chủ đầu tư: Đề xuất hoàn thiện chính sách đấu thầu, minh bạch thông tin và hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng công trình hàng không. Chủ thể: Ban lãnh đạo Tổng công ty phối hợp với các cơ quan liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Tổng công ty xây dựng công trình hàng không ACC: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong công tác tham dự thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Các nhà quản lý và chuyên viên phòng Kinh tế - Kỹ thuật, Phòng Kế hoạch, Phòng Tài chính - Kế toán: Áp dụng các giải pháp nâng cao năng lực lập hồ sơ dự thầu, quản lý tài chính và phân tích thị trường đấu thầu.

  3. Các doanh nghiệp xây dựng công trình hàng không và xây dựng chuyên dụng khác: Tham khảo kinh nghiệm, quy trình và giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng và đấu thầu: Hiểu rõ thực trạng, khó khăn và đề xuất từ phía doanh nghiệp để hoàn thiện chính sách, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh.

Luận văn cung cấp các phân tích thực tiễn và đề xuất thiết thực, giúp các đối tượng trên nâng cao hiệu quả công tác tham dự thầu, góp phần phát triển ngành xây dựng công trình hàng không.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tỷ lệ trượt thầu của Tổng công ty ACC lại tăng trong những năm gần đây?
    Tỷ lệ trượt thầu tăng chủ yếu do giá dự thầu của Tổng công ty cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh, phản ánh chi phí nguyên vật liệu, nhân công và máy móc tăng. Ngoài ra, sự gia tăng số lượng doanh nghiệp mới trong ngành cũng làm tăng tính cạnh tranh.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng trúng thầu của Tổng công ty ACC?
    Năng lực tài chính vững mạnh, nguồn nhân lực kỹ thuật đông đảo, máy móc thiết bị hiện đại và quy trình lập hồ sơ dự thầu bài bản là các yếu tố then chốt. Tuy nhiên, chiến lược giá dự thầu và phân tích đối thủ cạnh tranh cũng rất quan trọng.

  3. Quy trình tham dự thầu của Tổng công ty ACC gồm những bước nào?
    Quy trình gồm 9 bước: tìm kiếm thông tin, đánh giá sơ bộ, phê duyệt tham gia, mua và nghiên cứu hồ sơ mời thầu, lập hồ sơ dự thầu, nộp hồ sơ và mở thầu, nhận kết quả, thương thảo ký hợp đồng, đánh giá và rút kinh nghiệm.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực lập hồ sơ dự thầu?
    Cần tổ chức đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phân tích chi phí, định giá hợp lý, cập nhật pháp luật và phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban liên quan để hoàn thiện hồ sơ dự thầu chất lượng, tăng khả năng trúng thầu.

  5. Tại sao liên danh, liên kết lại quan trọng trong đấu thầu xây lắp?
    Liên danh giúp các nhà thầu nhỏ hoặc có nguồn lực hạn chế kết hợp để tăng sức mạnh tổng hợp về tài chính, nhân lực và thiết bị, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh và trúng thầu các gói thầu quy mô lớn.

Kết luận

  • Tổng công ty Xây dựng công trình hàng không ACC có năng lực tài chính, nhân lực và thiết bị hiện đại, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật cao của các công trình hàng không.
  • Tỷ lệ trúng thầu tăng nhưng vẫn còn thách thức do giá dự thầu cao và cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp mới.
  • Quy trình tham dự thầu được tổ chức bài bản, tuy nhiên cần nâng cao năng lực lập hồ sơ dự thầu và chiến lược giá dự thầu linh hoạt.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm đào tạo nâng cao năng lực lập hồ sơ, chính sách giá linh hoạt, tăng cường marketing đấu thầu và mở rộng liên danh liên kết.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2020-2025 nhằm nâng cao hiệu quả công tác tham dự thầu, góp phần phát triển bền vững Tổng công ty và ngành xây dựng công trình hàng không.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo Tổng công ty ACC giữ vững vị thế và phát triển bền vững trên thị trường xây dựng công trình hàng không.