Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, các doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo ước tính, chi phí sản xuất trong ngành xây dựng chiếm tỷ trọng lớn, trong đó chi phí vật liệu và nhân công chiếm khoảng 60% giá thành sản phẩm. Việc quản lý chi phí thi công xây dựng hiệu quả không chỉ giúp giảm giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tăng lợi nhuận và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.

Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý chi phí thi công xây dựng tại Công ty TNHH Xây dựng và Công trình Sori Việt Nam trong giai đoạn 2016-2018, nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi phí phù hợp với thực tiễn doanh nghiệp. Mục tiêu cụ thể là phân tích thực trạng quản lý chi phí, đánh giá các tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp khoa học, thiết thực để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí thi công xây dựng.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý về quản lý chi phí trong thi công xây dựng, đồng thời có ý nghĩa thực tiễn khi cung cấp tài liệu tham khảo hữu ích cho công tác quản lý chi phí tại các doanh nghiệp xây dựng, đặc biệt là Công ty Sori Việt Nam. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao năng lực quản lý, giảm thiểu chi phí phát sinh, từ đó tăng sức cạnh tranh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây dựng và mô hình quản lý dự án xây dựng.

  1. Lý thuyết quản lý chi phí sản xuất xây dựng: Chi phí sản xuất được phân loại theo nhiều tiêu thức như chi phí nguyên vật liệu, nhân công, chi phí máy thi công, chi phí chung và chi phí khác. Quản lý chi phí nhằm kiểm soát các khoản chi này để đảm bảo tính hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả trong quá trình thi công. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi phí bao gồm yếu tố khách quan (kinh tế xã hội, công nghệ) và yếu tố chủ quan (cơ cấu tổ chức, năng lực quản lý).

  2. Mô hình quản lý dự án xây dựng: Quản lý chi phí được thực hiện xuyên suốt các giai đoạn dự án từ chuẩn bị, đấu thầu, thi công đến nghiệm thu và bàn giao. Mô hình nhấn mạnh kiểm soát khối lượng, đơn giá, định mức và tiến độ thi công nhằm hạn chế phát sinh chi phí ngoài kế hoạch.

Các khái niệm chính bao gồm: chi phí trực tiếp (vật liệu, nhân công, máy thi công), chi phí chung, giá thành sản phẩm xây lắp, định mức chi phí, và các công cụ quản lý chi phí như phần mềm quản lý dự án, phần mềm quản lý vật tư.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp phân tích định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu thực tế từ Công ty TNHH Xây dựng và Công trình Sori Việt Nam trong giai đoạn 2016-2018, bao gồm báo cáo tài chính, dự toán, hợp đồng thi công, bảng khối lượng vật tư, chi phí nhân công và máy thi công.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các công trình tiêu biểu do công ty thi công trong giai đoạn nghiên cứu để phân tích chi tiết. Cỡ mẫu khoảng 5 công trình lớn với tổng số lao động khoảng 200 người.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích tổng hợp, so sánh số liệu chi phí thực tế với dự toán; phân tích nguyên nhân tồn tại trong quản lý chi phí; sử dụng phương pháp so sánh tỷ lệ phần trăm tiết kiệm và lãng phí chi phí máy thi công; áp dụng các công cụ phần mềm như Microsoft Project, SmartBuild để đánh giá hiệu quả quản lý.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong vòng 12 tháng, từ khảo sát thực trạng, thu thập số liệu, phân tích đến đề xuất giải pháp và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình quản lý chi phí tại Công ty Sori Việt Nam còn nhiều tồn tại: Qua phân tích số liệu, chi phí nhân công chiếm khoảng 35% tổng chi phí thi công, chi phí vật liệu chiếm 50%, còn lại là chi phí máy thi công và chi phí chung. Tuy nhiên, tỷ lệ phát sinh chi phí ngoài dự toán lên đến 12%, chủ yếu do quản lý vật tư và nhân công chưa chặt chẽ.

  2. Hiệu quả quản lý chi phí máy thi công chưa tối ưu: Tỷ lệ tiết kiệm chi phí máy thi công so với dự toán chỉ đạt khoảng 85%, cho thấy còn lãng phí do sử dụng máy móc chưa hợp lý, chưa tối ưu hóa công suất thiết bị.

  3. Cơ cấu tổ chức quản lý chi phí chưa phù hợp: Bộ máy quản lý còn cồng kềnh, phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng, dẫn đến chồng chéo trách nhiệm và thiếu kiểm soát chặt chẽ các khoản chi phí phát sinh.

  4. Ứng dụng công nghệ và phần mềm quản lý còn hạn chế: Công ty mới áp dụng một số phần mềm quản lý dự án và vật tư nhưng chưa đồng bộ, chưa khai thác hết tính năng để kiểm soát chi phí hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do sự thiếu đồng bộ trong quản lý vật tư và nhân lực, cũng như hạn chế trong việc áp dụng công nghệ quản lý hiện đại. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, tỷ lệ phát sinh chi phí ngoài dự toán của Công ty Sori Việt Nam cao hơn mức trung bình ngành khoảng 5-7%, cho thấy cần có sự cải tiến mạnh mẽ.

Việc quản lý chi phí máy thi công chưa hiệu quả phản ánh sự chưa tối ưu trong việc lựa chọn và sử dụng thiết bị, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm. Các biểu đồ so sánh chi phí thực tế và dự toán theo từng hạng mục sẽ minh họa rõ sự chênh lệch và giúp xác định các điểm cần cải thiện.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ các điểm yếu trong quản lý chi phí thi công xây dựng tại doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm chi phí phát sinh, tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh trên thị trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý và sử dụng vật liệu xây dựng: Xây dựng hệ thống kiểm soát chặt chẽ từ khâu lập kế hoạch, cung ứng đến sử dụng vật liệu; áp dụng phần mềm quản lý vật tư đồng bộ; đào tạo nhân viên về quản lý vật tư nhằm giảm thất thoát và tồn kho. Mục tiêu giảm tỷ lệ thất thoát vật liệu xuống dưới 3% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban chỉ huy công trường và phòng vật tư.

  2. Nâng cao hiệu quả sử dụng lao động: Lập kế hoạch tuyển dụng, đào tạo và sử dụng lao động phù hợp với tiến độ thi công; áp dụng các biện pháp thi công hợp lý như đảo ca, ghép cốt pha để tối ưu hóa nguồn nhân lực. Mục tiêu tăng năng suất lao động 15% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và Ban chỉ huy công trường.

  3. Tối ưu hóa quản lý và sử dụng thiết bị thi công: Đánh giá hiệu quả sử dụng máy móc, lựa chọn phương án thuê hoặc mua thiết bị phù hợp; áp dụng công thức tính giá ca máy theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng; sử dụng phần mềm quản lý thiết bị để theo dõi và điều phối. Mục tiêu tiết kiệm chi phí máy thi công ít nhất 10% trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và Ban chỉ huy công trường.

  4. Hoàn thiện cơ cấu bộ máy quản lý chi phí: Rà soát, sắp xếp lại bộ máy quản lý, phân công nhiệm vụ rõ ràng, tăng cường kiểm tra, giám sát chi phí phát sinh; xây dựng quy trình quản lý chi phí chuẩn hóa. Mục tiêu giảm chi phí phát sinh ngoài dự toán xuống dưới 5% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng quản lý dự án.

  5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi phí: Triển khai đồng bộ phần mềm quản lý dự án, quản lý vật tư và chi phí; đào tạo nhân viên sử dụng hiệu quả các công cụ này; xây dựng hệ thống báo cáo tự động, minh bạch. Mục tiêu nâng cao độ chính xác và kịp thời của báo cáo chi phí lên 95% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và phòng kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện các điểm yếu trong quản lý chi phí, từ đó xây dựng chiến lược cải tiến phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và lợi nhuận.

  2. Phòng kế toán và tài chính doanh nghiệp xây dựng: Áp dụng các phương pháp phân tích chi phí, kiểm soát chi phí thi công, lập dự toán và báo cáo tài chính chính xác, kịp thời.

  3. Chuyên viên quản lý dự án và kỹ thuật thi công: Hiểu rõ quy trình quản lý chi phí trong từng giai đoạn thi công, áp dụng các công cụ và phần mềm quản lý hiện đại để kiểm soát chi phí hiệu quả.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành xây dựng, quản lý dự án: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý chi phí thi công xây dựng, phục vụ cho các nghiên cứu và luận văn chuyên ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chi phí thi công xây dựng có vai trò như thế nào đối với doanh nghiệp?
    Quản lý chi phí giúp doanh nghiệp kiểm soát các khoản chi trong quá trình thi công, giảm lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực và tăng lợi nhuận. Ví dụ, kiểm soát tốt chi phí vật liệu giúp giảm thất thoát và tồn kho không cần thiết.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý chi phí trong thi công xây dựng?
    Bao gồm yếu tố khách quan như biến động kinh tế xã hội, công nghệ kỹ thuật và yếu tố chủ quan như cơ cấu tổ chức, năng lực quản lý, quy trình kiểm soát chi phí. Ví dụ, áp dụng công nghệ mới giúp tiết kiệm chi phí nhân công và vật liệu.

  3. Phương pháp nào được sử dụng để tính chi phí trực tiếp trong thi công?
    Chi phí trực tiếp được tính dựa trên khối lượng công việc và đơn giá xây dựng, kết hợp giữa phương pháp tổng hợp và chi tiết. Ví dụ, chi phí vật liệu được xác định theo mức hao phí và đơn giá thị trường.

  4. Làm thế nào để tối ưu hóa chi phí máy thi công?
    Đánh giá hiệu quả sử dụng máy móc, lựa chọn phương án thuê hoặc mua phù hợp, áp dụng công thức tính giá ca máy theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng và sử dụng phần mềm quản lý thiết bị. Ví dụ, so sánh chi phí giữa thuê và mua để chọn phương án tiết kiệm nhất.

  5. Công nghệ thông tin hỗ trợ quản lý chi phí thi công như thế nào?
    Phần mềm quản lý dự án và vật tư giúp theo dõi tiến độ, chi phí, khối lượng công việc, cung cấp báo cáo kịp thời và chính xác, từ đó hỗ trợ ra quyết định hiệu quả. Ví dụ, Microsoft Project giúp lập kế hoạch và điều chỉnh nguồn lực nhanh chóng.

Kết luận

  • Quản lý chi phí thi công xây dựng là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả và lợi nhuận của doanh nghiệp xây dựng.
  • Thực trạng tại Công ty Sori Việt Nam cho thấy còn nhiều tồn tại trong quản lý vật tư, nhân công, máy thi công và cơ cấu tổ chức quản lý.
  • Các yếu tố khách quan và chủ quan đều ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý chi phí, đòi hỏi giải pháp đồng bộ và khoa học.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như tăng cường quản lý vật liệu, tối ưu hóa lao động và thiết bị, hoàn thiện bộ máy quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Tiếp tục triển khai và đánh giá hiệu quả các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp.

Call to action: Các doanh nghiệp xây dựng và nhà quản lý dự án nên áp dụng các giải pháp quản lý chi phí hiệu quả được đề xuất để tối ưu hóa nguồn lực, giảm chi phí và nâng cao chất lượng công trình.