Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng tại Việt Nam ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế mở cửa và hội nhập quốc tế. Công ty TNHH CSC Việt Nam, thành lập năm 2005, là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất và thi công cấu kiện bê tông đúc sẵn, với vốn điều lệ 120 tỷ đồng và đội ngũ lao động hơn 1.300 người. Trong giai đoạn 2013-2017, công ty đã tham gia đấu thầu nhiều công trình xây dựng quan trọng, góp phần nâng cao doanh thu và vị thế trên thị trường. Tuy nhiên, công tác đấu thầu vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng năng lực đấu thầu của Công ty TNHH CSC Việt Nam, xác định điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực đấu thầu trong giai đoạn 2018-2023. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động đấu thầu các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và hạ tầng do công ty thực hiện tại Việt Nam trong giai đoạn 2013-2017.

Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc giúp công ty nâng cao khả năng cạnh tranh, tối ưu hóa quy trình đấu thầu, đồng thời đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành xây dựng Việt Nam. Các chỉ số như tỷ lệ trúng thầu, giá trị các công trình trúng thầu và lợi nhuận trước thuế được sử dụng làm thước đo hiệu quả công tác đấu thầu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết quản trị kinh doanh và mô hình cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết năng lực cạnh tranh: Nhấn mạnh vai trò của năng lực tài chính, kỹ thuật, nhân lực và công nghệ trong việc tạo lợi thế cạnh tranh cho nhà thầu.
  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đấu thầu như đối thủ cạnh tranh, nhà cung cấp, khách hàng, sản phẩm thay thế và đối thủ tiềm năng.
  • Khái niệm và quy trình đấu thầu: Dựa trên Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 và Nghị định 63/2014/NĐ-CP, nghiên cứu các hình thức đấu thầu, quy trình tổ chức và tiêu chí đánh giá hồ sơ dự thầu.

Các khái niệm chính bao gồm: năng lực tài chính, năng lực kỹ thuật, năng lực lập hồ sơ dự thầu, uy tín thương hiệu, và các yếu tố môi trường vĩ mô ảnh hưởng đến hoạt động đấu thầu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu sơ cấp thu thập từ Công ty TNHH CSC Việt Nam qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý và nhân viên bộ phận đấu thầu; số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo tổng kết năm 2017 và các tài liệu pháp luật liên quan.
  • Phương pháp phân tích: Tổng hợp, so sánh, phân tích thống kê các chỉ tiêu tài chính, tỷ lệ trúng thầu, số lượng công trình tham gia và trúng thầu; phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.
  • Cỡ mẫu: 50 cán bộ, nhân viên liên quan đến công tác đấu thầu được khảo sát nhằm đánh giá năng lực và quy trình làm việc.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng 6 tháng, từ đầu năm 2018 đến giữa năm 2018, tập trung phân tích dữ liệu giai đoạn 2013-2017 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2018-2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực tài chính ổn định nhưng chưa tối ưu: Tổng tài sản công ty tăng từ 556,478 triệu đồng năm 2014 lên khoảng 656,198 triệu đồng năm 2017, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế giảm từ 41,340 triệu đồng năm 2014 xuống còn 31,611 triệu đồng năm 2017, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn chưa cao. Khả năng thanh toán hiện hành luôn duy trì trên 1, đảm bảo thanh khoản nhưng cần cải thiện để tăng sức cạnh tranh trong đấu thầu.

  2. Tỷ lệ trúng thầu chưa đạt kỳ vọng: Trong giai đoạn 2014-2017, công ty tham gia đấu thầu khoảng 150 dự án, trong đó tỷ lệ trúng thầu về số lượng đạt khoảng 60%, giá trị trúng thầu chiếm khoảng 55% tổng giá trị dự thầu. So với các đối thủ cạnh tranh trong ngành, CSC Việt Nam còn thua kém về tỷ lệ trúng thầu giá trị, ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận.

  3. Nguồn nhân lực chất lượng cao nhưng phân bổ chưa hợp lý: Đội ngũ lao động có trình độ đại học và trên đại học chiếm 51,43%, công nhân kỹ thuật 34,73%, tuy nhiên tỷ lệ lao động nữ chỉ chiếm khoảng 29%, phù hợp với đặc thù ngành xây dựng. Cán bộ lập hồ sơ dự thầu có trình độ chuyên môn tốt nhưng thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các nhóm chuyên môn, dẫn đến hồ sơ dự thầu chưa tối ưu.

  4. Ứng dụng công nghệ và trang thiết bị hiện đại: Công ty đã đầu tư nhiều thiết bị tiên tiến như máy khoan địa chất Long Year 38, phần mềm thiết kế EMTP-RV ver 29, tuy nhiên việc khai thác và đồng bộ công nghệ trong quá trình lập hồ sơ và thi công còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả thi công và giá bỏ thầu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc quản lý tài chính chưa linh hoạt, chưa tận dụng tối đa nguồn lực tài chính để đầu tư mở rộng quy mô và nâng cao năng lực thi công. So với một số nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ trúng thầu của CSC Việt Nam thấp hơn khoảng 10-15%, cho thấy cần cải thiện chiến lược đấu thầu và nâng cao chất lượng hồ sơ dự thầu.

Nguồn nhân lực có trình độ cao là lợi thế lớn, nhưng việc phân công và phối hợp chưa hiệu quả làm giảm sức mạnh tổng hợp. Việc áp dụng công nghệ hiện đại chưa đồng bộ cũng là điểm yếu so với các đối thủ cạnh tranh đã đầu tư bài bản hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng doanh thu, lợi nhuận, tỷ lệ trúng thầu theo năm, cùng bảng phân tích SWOT để minh họa điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của công ty trong công tác đấu thầu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực tài chính: Chủ động tìm kiếm các nguồn vốn vay ưu đãi, liên kết tài chính với các đối tác chiến lược nhằm nâng cao khả năng huy động vốn phục vụ thi công các dự án lớn. Mục tiêu tăng vốn lưu động lên 20% trong vòng 2 năm, do Ban Giám đốc và Phòng Tài chính – Kế toán thực hiện.

  2. Nâng cao trình độ và phối hợp đội ngũ lập hồ sơ dự thầu: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng lập hồ sơ, kỹ thuật thi công và quản lý dự án cho cán bộ chuyên trách. Xây dựng quy trình phối hợp chặt chẽ giữa các nhóm chuyên môn nhằm hoàn thiện hồ sơ dự thầu chất lượng cao hơn. Thực hiện trong 12 tháng, do Phòng Kinh tế Kỹ thuật chủ trì.

  3. Đầu tư đồng bộ trang thiết bị và công nghệ thi công: Mua sắm bổ sung máy móc hiện đại, cập nhật phần mềm thiết kế và quản lý dự án mới nhất để nâng cao hiệu quả thi công và giảm chi phí. Mục tiêu nâng cao hiệu suất sử dụng máy móc lên 15% trong 3 năm, do Ban Giám đốc và Phòng Đầu tư phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường công tác thu thập và xử lý thông tin thị trường: Thành lập bộ phận chuyên trách thu thập thông tin về các gói thầu, đối thủ cạnh tranh và nhà cung cấp nhằm xây dựng chiến lược đấu thầu phù hợp. Mở rộng mạng lưới quan hệ và quảng bá thương hiệu công ty qua các kênh truyền thông chuyên ngành. Thời gian thực hiện 6 tháng, do Phòng Kinh doanh – Tiếp thị đảm nhiệm.

  5. Áp dụng chiến thuật bỏ giá thầu hợp lý: Phân tích kỹ lưỡng các yếu tố kỹ thuật, tài chính và thị trường để xây dựng giá thầu cạnh tranh nhưng vẫn đảm bảo lợi nhuận. Tăng cường sử dụng các công cụ phân tích rủi ro và mô phỏng giá thầu. Thực hiện liên tục, do bộ phận lập hồ sơ dự thầu phối hợp với Phòng Tài chính – Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty TNHH CSC Việt Nam: Giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong công tác đấu thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Các doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ: Tham khảo các giải pháp nâng cao năng lực đấu thầu, đặc biệt trong việc tổ chức bộ phận lập hồ sơ dự thầu và quản lý tài chính để cải thiện hiệu quả tham gia đấu thầu.

  3. Cán bộ chuyên trách đấu thầu và tư vấn quản lý dự án: Nắm bắt quy trình, tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đấu thầu trong ngành xây dựng để áp dụng vào thực tiễn.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Quản lý xây dựng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác đấu thầu xây dựng, đồng thời làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về năng lực cạnh tranh doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực tài chính ảnh hưởng thế nào đến kết quả đấu thầu?
    Năng lực tài chính mạnh giúp doanh nghiệp đảm bảo tiến độ thi công, chất lượng công trình và có khả năng đưa ra giá thầu hợp lý. Ví dụ, công ty có tỷ lệ thanh toán hiện hành trên 1 sẽ dễ dàng huy động vốn và giảm rủi ro tài chính trong thi công.

  2. Làm thế nào để nâng cao chất lượng hồ sơ dự thầu?
    Cần tổ chức đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ lập hồ sơ, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận kỹ thuật, kinh tế và pháp lý, đồng thời sử dụng công nghệ hỗ trợ để hoàn thiện hồ sơ chính xác và thuyết phục.

  3. Tại sao tỷ lệ trúng thầu của CSC Việt Nam chưa cao?
    Nguyên nhân do cạnh tranh gay gắt, hồ sơ dự thầu chưa tối ưu, công tác thu thập thông tin thị trường chưa hiệu quả và việc áp dụng công nghệ chưa đồng bộ, dẫn đến giá thầu và giải pháp kỹ thuật chưa đủ sức cạnh tranh.

  4. Các hình thức đấu thầu phổ biến hiện nay là gì?
    Có bốn phương thức chính: một giai đoạn một túi hồ sơ, một giai đoạn hai túi hồ sơ, hai giai đoạn một túi hồ sơ và hai giai đoạn hai túi hồ sơ, được lựa chọn tùy theo quy mô và tính chất gói thầu.

  5. Làm thế nào để xây dựng chiến lược bỏ giá thầu hợp lý?
    Phân tích kỹ các yếu tố chi phí, kỹ thuật và thị trường, đồng thời đánh giá đối thủ cạnh tranh để đưa ra mức giá cạnh tranh nhưng vẫn đảm bảo lợi nhuận. Việc này cần sự phối hợp giữa bộ phận kỹ thuật và tài chính.

Kết luận

  • Công ty TNHH CSC Việt Nam có nền tảng tài chính ổn định và đội ngũ nhân lực chất lượng cao, nhưng vẫn cần cải thiện hiệu quả sử dụng vốn và nâng cao tỷ lệ trúng thầu.
  • Việc tổ chức bộ phận lập hồ sơ dự thầu chuyên nghiệp và đồng bộ là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh.
  • Đầu tư đồng bộ trang thiết bị và công nghệ thi công giúp giảm chi phí và nâng cao chất lượng công trình.
  • Thu thập và xử lý thông tin thị trường hiệu quả sẽ giúp công ty xây dựng chiến lược đấu thầu phù hợp, tăng cơ hội trúng thầu.
  • Các giải pháp đề xuất cần được triển khai đồng bộ trong giai đoạn 2018-2023 nhằm nâng cao năng lực đấu thầu và phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty cần xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các giải pháp, phân công trách nhiệm rõ ràng và theo dõi tiến độ thực hiện để đạt được mục tiêu đề ra. Để biết thêm chi tiết và hỗ trợ tư vấn, liên hệ ngay với phòng nghiên cứu và phát triển của công ty.