Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nông nghiệp bền vững tại Việt Nam, cây thanh long đã trở thành một trong những cây trồng chủ lực, đặc biệt tại tỉnh Bình Thuận với diện tích trồng lên đến 33.750 ha và sản lượng đạt khoảng 700.000 tấn/năm vào năm 2021, chiếm gần 50% sản lượng thanh long toàn quốc. Tuy nhiên, việc mở rộng tín dụng phát triển cây thanh long vẫn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng hoạt động tín dụng phát triển cây thanh long tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) chi nhánh tỉnh Bình Thuận trong giai đoạn 2018 – 2021, nhằm làm rõ những khó khăn, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả mở rộng tín dụng trong lĩnh vực này.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là đánh giá quy mô, chất lượng tín dụng phát triển cây thanh long, phân tích các yếu tố tác động và đề xuất các giải pháp về mạng lưới, huy động vốn, cho vay và phát triển nguồn nhân lực phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Thuận. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dữ liệu thứ cấp từ hoạt động kinh doanh tín dụng của Agribank Bình Thuận giai đoạn 2018 – 2021, đồng thời khảo sát các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý ngân hàng trong việc hoàn thiện chiến lược mở rộng tín dụng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về tín dụng ngân hàng và phát triển nông nghiệp, trong đó:

  • Lý thuyết tín dụng ngân hàng: Tín dụng được hiểu là quan hệ vay mượn dựa trên sự tin tưởng giữa bên cho vay và bên đi vay, với đặc điểm cơ bản là tính hoàn trả, tính thời hạn và tiềm ẩn rủi ro. Tín dụng ngân hàng bao gồm nhiều hình thức như cho vay ngắn, trung và dài hạn, tín dụng có đảm bảo và không đảm bảo.

  • Lý thuyết mở rộng tín dụng: Mở rộng tín dụng là quá trình tăng quy mô và phạm vi cấp tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu vốn của khách hàng, đặc biệt trong lĩnh vực phát triển cây thanh long. Việc mở rộng cần đảm bảo chất lượng tín dụng, kiểm soát rủi ro và hiệu quả sử dụng vốn.

  • Khái niệm chính: Bao gồm tín dụng phát triển cây thanh long, hiệu quả tín dụng, các chỉ tiêu đánh giá như dư nợ tín dụng, tốc độ tăng trưởng dư nợ, tỷ lệ nợ xấu, hiệu suất sử dụng vốn.

  • Mô hình phân tích các yếu tố tác động: Nghiên cứu phân tích các nhân tố khách quan (biến đổi khí hậu, lạm phát, rào cản kỹ thuật xuất khẩu, cơ sở hạ tầng) và nhân tố chủ quan (quy hoạch, quản lý, năng lực khách hàng vay) ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng phát triển cây thanh long.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp định lượng dựa trên số liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo kinh doanh tín dụng của Agribank Bình Thuận giai đoạn 2018 – 2021. Cỡ mẫu dữ liệu bao gồm toàn bộ báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động tín dụng và các số liệu thống kê liên quan đến diện tích, sản lượng, năng suất cây thanh long tại tỉnh Bình Thuận.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp tổng hợp toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Phân tích số liệu được thực hiện bằng các công cụ thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, tốc độ tăng trưởng và đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả tín dụng như tỷ lệ nợ xấu, hiệu suất sử dụng vốn.

Ngoài ra, nghiên cứu còn sử dụng phương pháp chuyên gia để thu thập ý kiến đánh giá từ cán bộ Agribank Bình Thuận nhằm làm rõ các nguyên nhân hạn chế và đề xuất giải pháp thực tiễn. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2023 đến tháng 11/2023, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và hoàn thiện luận văn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô tín dụng phát triển cây thanh long tăng trưởng ổn định: Tổng dư nợ tín dụng phát triển cây thanh long tại Agribank Bình Thuận tăng từ khoảng 400 tỷ đồng năm 2018 lên gần 700 tỷ đồng năm 2021, tương đương tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 16,2%/năm. Tỷ trọng dư nợ tín dụng cây thanh long chiếm khoảng 50% tổng dư nợ cho vay nông nghiệp của chi nhánh.

  2. Chất lượng tín dụng được duy trì ở mức tương đối tốt: Tỷ lệ nợ xấu trong dư nợ tín dụng phát triển cây thanh long duy trì dưới 3% trong giai đoạn 2018 – 2021, thấp hơn mức trung bình của toàn hệ thống ngân hàng trên địa bàn. Hiệu suất sử dụng vốn đạt khoảng 85%, cho thấy vốn tín dụng được sử dụng hiệu quả trong sản xuất.

  3. Nguồn vốn huy động tăng trưởng mạnh nhưng chưa đa dạng: Tổng nguồn vốn huy động của Agribank Bình Thuận tăng gấp 2,63 lần từ năm 2018 đến 2021, với tốc độ tăng trưởng bình quân 27%/năm. Tuy nhiên, cơ cấu nguồn vốn chủ yếu là tiền gửi có kỳ hạn trên 12 tháng chiếm 37%, trong khi nguồn vốn không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 12 tháng chiếm khoảng 63%, gây khó khăn cho việc cân đối vốn trung và dài hạn cho vay phát triển cây thanh long.

  4. Hạn chế về cơ sở hạ tầng và quản lý quy hoạch ảnh hưởng đến hiệu quả tín dụng: Hệ thống giao thông nông thôn chưa đồng bộ, chỉ khoảng 43,5% diện tích thanh long được tưới tiêu bằng hệ thống thủy lợi, còn lại phụ thuộc vào nguồn nước ngầm. Quy hoạch phát triển cây thanh long còn mang tính tự phát, dẫn đến tình trạng cung vượt cầu, ảnh hưởng đến giá bán và khả năng trả nợ của khách hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trong mở rộng tín dụng phát triển cây thanh long là do sự thiếu đồng bộ trong quản lý quy hoạch và cơ sở hạ tầng, cùng với những rủi ro từ biến đổi khí hậu và thị trường xuất khẩu. So với các tỉnh như Tiền Giang và Long An, Agribank Bình Thuận chưa tận dụng tối đa các chính sách tín dụng ưu đãi và chưa phát triển đa dạng các sản phẩm tín dụng phục vụ chuỗi giá trị cây thanh long.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ tín dụng, tỷ lệ nợ xấu theo năm và cơ cấu nguồn vốn huy động để minh họa rõ nét xu hướng và chất lượng tín dụng. So sánh với các nghiên cứu trong ngành cho thấy việc phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị xã hội như Hội Nông dân trong cho vay tín chấp là một giải pháp hiệu quả để mở rộng tín dụng và giảm thiểu rủi ro.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách tín dụng, nâng cao năng lực quản lý và phát triển nguồn nhân lực nhằm thúc đẩy phát triển bền vững cây thanh long tại Bình Thuận.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ tín dụng: Tăng cường phát triển các điểm giao dịch tại vùng trọng điểm trồng thanh long, áp dụng công nghệ số trong quản lý tín dụng để nâng cao hiệu quả và giảm chi phí. Mục tiêu tăng 20% số điểm giao dịch trong vòng 3 năm tới, do Agribank Bình Thuận chủ trì thực hiện.

  2. Đa dạng hóa nguồn vốn huy động và cân đối kỳ hạn: Phát triển các sản phẩm huy động vốn linh hoạt, khuyến khích khách hàng gửi tiền không kỳ hạn và có kỳ hạn ngắn để tăng nguồn vốn trung và dài hạn cho vay. Mục tiêu tăng tỷ trọng vốn trung dài hạn lên 50% tổng nguồn vốn trong 5 năm tới, do phòng kế hoạch tài chính phối hợp với phòng kinh doanh thực hiện.

  3. Hoàn thiện chính sách cho vay và sản phẩm tín dụng chuyên biệt: Xây dựng gói tín dụng toàn diện phục vụ chuỗi giá trị cây thanh long, từ cung ứng vật tư, đầu tư trồng mới đến thu mua, chế biến và xuất khẩu. Áp dụng chính sách ưu đãi lãi suất và tín chấp phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội. Thời gian triển khai trong 2 năm, do Ban lãnh đạo chi nhánh chỉ đạo.

  4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chuyên môn cao: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực quản lý tín dụng, kỹ thuật canh tác và quản lý rủi ro cho cán bộ tín dụng và khách hàng vay. Mục tiêu 100% cán bộ tín dụng được đào tạo chuyên sâu trong 3 năm, do phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và cán bộ ngân hàng Agribank Bình Thuận: Nghiên cứu cung cấp cơ sở để hoàn thiện chiến lược phát triển tín dụng, nâng cao hiệu quả hoạt động và quản lý rủi ro trong lĩnh vực tín dụng nông nghiệp.

  2. Các nhà hoạch định chính sách nông nghiệp và tín dụng: Thông tin chi tiết về thực trạng và giải pháp mở rộng tín dụng phát triển cây thanh long giúp xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.

  3. Hộ nông dân và doanh nghiệp trồng thanh long: Hiểu rõ các cơ chế tín dụng, điều kiện vay vốn và các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất, từ đó tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, Nông nghiệp: Tài liệu tham khảo quý giá về mối quan hệ giữa tín dụng ngân hàng và phát triển cây trồng đặc thù, phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tín dụng phát triển cây thanh long là gì?
    Tín dụng phát triển cây thanh long là hoạt động cấp vốn của ngân hàng nhằm hỗ trợ người trồng thanh long đầu tư sản xuất, chăm sóc và thu hoạch cây thanh long với mục tiêu nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

  2. Ngân hàng Agribank Bình Thuận đã mở rộng tín dụng như thế nào trong giai đoạn 2018-2021?
    Dư nợ tín dụng phát triển cây thanh long tăng trưởng bình quân 16,2%/năm, với tỷ lệ nợ xấu duy trì dưới 3%, thể hiện sự mở rộng quy mô và duy trì chất lượng tín dụng ổn định.

  3. Những khó khăn chính trong việc mở rộng tín dụng phát triển cây thanh long là gì?
    Khó khăn bao gồm cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, quy hoạch phát triển cây thanh long còn tự phát, rủi ro biến đổi khí hậu, và thị trường xuất khẩu gặp nhiều rào cản kỹ thuật.

  4. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả tín dụng phát triển cây thanh long?
    Đa dạng hóa sản phẩm tín dụng, tăng cường mạng lưới giao dịch, phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội cho vay tín chấp, và đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cao là những giải pháp thiết thực.

  5. Làm thế nào để người trồng thanh long tiếp cận được nguồn vốn tín dụng?
    Người trồng thanh long cần xây dựng phương án sản xuất khả thi, hợp tác với ngân hàng và các tổ chức tín dụng, đồng thời tham gia các chương trình đào tạo kỹ thuật và quản lý tài chính để nâng cao năng lực trả nợ.

Kết luận

  • Đã xác định thực trạng mở rộng tín dụng phát triển cây thanh long tại Agribank Bình Thuận với tốc độ tăng trưởng dư nợ bình quân 16,2%/năm và tỷ lệ nợ xấu dưới 3%.
  • Phân tích các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng, trong đó cơ sở hạ tầng và quản lý quy hoạch là những điểm nghẽn chính.
  • Đề xuất các giải pháp về mạng lưới, huy động vốn, chính sách cho vay và phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả tín dụng.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý ngân hàng và chính sách phát triển nông nghiệp tại Bình Thuận.
  • Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2023 – 2030 để thúc đẩy phát triển bền vững cây thanh long và nâng cao đời sống người dân.

Để tiếp tục phát triển lĩnh vực này, các nhà quản lý và chuyên gia nên áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi sát sao diễn biến thị trường và điều kiện sản xuất để điều chỉnh chính sách phù hợp.