Dự đoán sự hài lòng với chuyên ngành học qua các yếu tố môi trường và lý thuyết tự quyết

• Tác giả: Mary Catherine Schenkenfelder
• Người hướng dẫn: Dr. Lisa M. Larson, Major Professor
• Trường học: Iowa State University
• Chuyên ngành: Psychology
• Đề tài: Dự đoán sự hài lòng với chuyên ngành học qua các yếu tố môi trường và lý thuyết tự quyết
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Ames

• ACKNOWLEDGMENTS
• ABSTRACT
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. The Importance of Academic Major Satisfaction in a Counseling Context
• 1.2. Academic Major Satisfaction and Self-Determination Theory
• 1.3. Environmental Supports for Academic Major Satisfaction
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Self-Determination Theory
• 2.2. Academic Major Satisfaction
• 2.3. Measuring Environmental Factors
• 2.4. Basic Psychological Needs and the Environment
• 2.5. The Present Study
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES

I. Tầm Quan Trọng Của Sự Hài Lòng Với Chuyên Ngành Học Tổng Quan 55 ký tự

Trong tư vấn hướng nghiệp cho sinh viên, trọng tâm có thể là tìm kiếm một công việc phù hợp hoặc một chuyên ngành học mang lại sự hài lòng. Tuy nhiên, chỉ tập trung vào sự hài lòng với công việc tương lai có thể không hiệu quả bằng việc tập trung vào hiện tại. Sự hài lòng với chuyên ngành học có liên quan đến sự hài lòng trong cuộc sống và có thể dẫn đến kết quả tốt hơn. Sinh viên ít có khả năng bỏ học khi họ hài lòng với chuyên ngành của mình và có nhiều khả năng đạt điểm GPA cao hơn (Nauta, 2007; Leach & Patall, 2013). Do đó, hiểu rõ các yếu tố dự đoán sự hài lòng với chuyên ngành học là rất quan trọng.

1.1. Ảnh hưởng của sự hài lòng với chuyên ngành đến kết quả học tập

Sự hài lòng với chuyên ngành học không chỉ là một cảm xúc thoáng qua, nó có ảnh hưởng sâu sắc đến kết quả học tập của sinh viên. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sinh viên hài lòng với chuyên ngành của mình thường có động lực học tập cao hơn, dẫn đến GPA cao hơn và tỷ lệ bỏ học thấp hơn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn một chuyên ngành phù hợp với sở thích và khả năng của mỗi cá nhân, không chỉ vì mục tiêu nghề nghiệp mà còn vì sự phát triển toàn diện trong quá trình học tập.

1.2. Vai trò của tư vấn hướng nghiệp trong lựa chọn chuyên ngành

Tư vấn hướng nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc giúp sinh viên khám phá bản thân và định hướng nghề nghiệp phù hợp. Thay vì chỉ tập trung vào tiềm năng nghề nghiệp trong tương lai, tư vấn hướng nghiệp nên chú trọng đến sự hài lòng của sinh viên với chuyên ngành học hiện tại. Bằng cách giúp sinh viên hiểu rõ sở thích, năng lực và giá trị của mình, tư vấn hướng nghiệp có thể hỗ trợ họ đưa ra quyết định lựa chọn chuyên ngành đúng đắn, tạo nền tảng vững chắc cho sự thành công và hạnh phúc trong sự nghiệp sau này.

II. Thách Thức Thiếu Nghiên Cứu Về Yếu Tố Môi Trường 56 ký tự

Hầu hết các nghiên cứu về sự hài lòng với chuyên ngành học tập trung vào sự khác biệt cá nhân, như sở thích, động lực nội tại và tính cách. Tuy nhiên, ít nghiên cứu xem xét các đặc điểm môi trường có thể dự đoán sự hài lòng. Mô hình lý thuyết tự quyết (SDT) cung cấp một khung hữu ích để hiểu cách các yếu tố môi trường hỗ trợ hoặc cản trở sự hài lòng với chuyên ngành học. SDT cho rằng động lực nội tại dẫn đến hạnh phúc và để có động lực nội tại, ba nhu cầu cần được đáp ứng: nhu cầu về năng lực, nhu cầu về tự chủ và nhu cầu về sự liên hệ.

2.1. Hạn chế của các nghiên cứu hiện tại về sự hài lòng với chuyên ngành

Các nghiên cứu hiện tại thường bỏ qua tác động của môi trường học tập và các yếu tố xã hội đến sự hài lòng với chuyên ngành học. Tập trung quá nhiều vào cá nhân mà bỏ qua những yếu tố bên ngoài có thể dẫn đến một bức tranh không đầy đủ về sự hài lòng của sinh viên. Việc hiểu rõ hơn về cách môi trường ảnh hưởng đến sự hài lòng sẽ giúp các trường đại học và cao đẳng tạo ra những điều kiện học tập tốt hơn cho sinh viên.

2.2. Lý thuyết tự quyết SDT và vai trò của nhu cầu tâm lý cơ bản

Lý thuyết tự quyết (SDT) nhấn mạnh vai trò của nhu cầu về tự chủ, nhu cầu về năng lực và nhu cầu về sự liên hệ trong việc thúc đẩy động lực nội tại và sự hài lòng. Khi các nhu cầu này được đáp ứng trong môi trường học tập, sinh viên có nhiều khả năng cảm thấy hài lòng với chuyên ngành của mình hơn. Điều này cho thấy rằng việc tạo ra một môi trường học tập hỗ trợ các nhu cầu tâm lý cơ bản là rất quan trọng để nâng cao sự hài lòng của sinh viên.

III. Giải Pháp Yếu Tố Môi Trường Lý Thuyết Tự Quyết 59 ký tự

Nghiên cứu này khám phá cách yếu tố môi trường và lý thuyết tự quyết (SDT) dự đoán sự hài lòng với chuyên ngành học. Giả thuyết đặt ra là các yếu tố môi trường và nhu cầu tâm lý cơ bản có thể dự đoán trực tiếp sự hài lòng. Các yếu tố môi trường cũng được dự đoán sẽ dự đoán trực tiếp các nhu cầu tâm lý, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến sự hài lòng. Mô hình này kiểm tra xem các yếu tố môi trường, chẳng hạn như sự gắn kết với giảng viên và sinh viên, có ảnh hưởng đến sự hài lòng thông qua việc đáp ứng các nhu cầu về tự chủ, năng lực và sự liên hệ hay không.

3.1. Tác động của tương tác với giảng viên đến nhu cầu tự chủ và năng lực

Tương tác tích cực với giảng viên có thể giúp sinh viên cảm thấy được tôn trọng và hỗ trợ, từ đó thúc đẩy nhu cầu tự chủ. Khi giảng viên tạo điều kiện cho sinh viên tham gia vào quá trình học tập và đưa ra quyết định, sinh viên sẽ cảm thấy có quyền kiểm soát và chịu trách nhiệm về việc học của mình. Đồng thời, tương tác với giảng viên cũng có thể giúp sinh viên nâng cao nhu cầu năng lực bằng cách cung cấp phản hồi xây dựng và hỗ trợ họ vượt qua khó khăn trong học tập.

3.2. Sự gắn kết với sinh viên và vai trò trong đáp ứng nhu cầu liên hệ

Sự gắn kết với sinh viên khác trong chuyên ngành có thể giúp sinh viên cảm thấy thuộc về một cộng đồng học tập. Khi sinh viên có cơ hội trao đổi, hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau, họ sẽ cảm thấy được chấp nhận và kết nối, từ đó đáp ứng nhu cầu liên hệ. Môi trường học tập hỗ trợ sự gắn kết giữa sinh viên có thể tạo ra một bầu không khí tích cực, khuyến khích sự học hỏi và phát triển.

IV. Ứng Dụng Mô Hình Dự Đoán Kết Quả Nghiên Cứu Thực Tế 60 ký tự

Một nghiên cứu trên 332 sinh viên đại học cho thấy các yếu tố môi trường không dự đoán trực tiếp sự hài lòng với chuyên ngành học. Tuy nhiên, các yếu tố này có tác động gián tiếp thông qua các nhu cầu tâm lý. Các yếu tố môi trường dự đoán trực tiếp các nhu cầu tâm lý, và các nhu cầu tâm lý này dự đoán trực tiếp sự hài lòng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đáp ứng các nhu cầu về tự chủ, năng lực và sự liên hệ để nâng cao sự hài lòng của sinh viên với chuyên ngành học của họ.

4.1. Phân tích đường dẫn và vai trò trung gian của nhu cầu tâm lý

Phân tích đường dẫn cho thấy rằng các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự hài lòng với chuyên ngành thông qua vai trò trung gian của nhu cầu tâm lý. Điều này có nghĩa là, để môi trường học tập có tác động tích cực đến sự hài lòng, sinh viên cần cảm thấy tự chủ, năng lực và được liên hệ trong quá trình học tập. Việc tập trung vào việc đáp ứng các nhu cầu tâm lý có thể là chìa khóa để nâng cao sự hài lòng của sinh viên.

4.2. Kết quả nghiên cứu và ý nghĩa thực tiễn cho các trường đại học

Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng cho các trường đại học và cao đẳng trong việc tạo ra môi trường học tập tốt hơn cho sinh viên. Bằng cách tập trung vào việc tạo ra các hoạt động và chương trình hỗ trợ nhu cầu tự chủ, năng lực và sự liên hệ, các trường có thể giúp sinh viên cảm thấy hài lòng hơn với chuyên ngành của mình, từ đó cải thiện kết quả học tập và giảm tỷ lệ bỏ học. Ví dụ, có thể tổ chức các buổi thảo luận nhóm, tạo cơ hội cho sinh viên tham gia vào các dự án nghiên cứu và khuyến khích sự tương tác giữa sinh viên và giảng viên.

V. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Sự Hài Lòng 55 ký tự

Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của cả yếu tố môi trường và lý thuyết tự quyết trong việc hiểu sự hài lòng với chuyên ngành học. Các nghiên cứu trong tương lai nên tiếp tục khám phá mối quan hệ giữa các yếu tố này, cũng như xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến sự hài lòng. Việc hiểu rõ hơn về các yếu tố dự đoán sự hài lòng có thể giúp các nhà tư vấn hướng nghiệp và các trường đại học hỗ trợ sinh viên trong việc lựa chọn chuyên ngành học phù hợp.

5.1. Các hướng nghiên cứu tiếp theo về mối quan hệ môi trường tự quyết

Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc khám phá chi tiết hơn về cách các yếu tố môi trường cụ thể ảnh hưởng đến các nhu cầu tâm lý. Ví dụ, nghiên cứu có thể xem xét cách các phương pháp giảng dạy khác nhau ảnh hưởng đến nhu cầu tự chủ, hoặc cách các hoạt động ngoại khóa khác nhau ảnh hưởng đến nhu cầu liên hệ. Ngoài ra, nghiên cứu cũng có thể xem xét vai trò của các yếu tố văn hóa và xã hội trong việc định hình nhu cầu tâm lý và sự hài lòng.

5.2. Tầm quan trọng của nghiên cứu đa ngành về sự hài lòng với chuyên ngành

Nghiên cứu về sự hài lòng với chuyên ngành nên được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau, bao gồm tâm lý học, giáo dục học và xã hội học. Việc kết hợp các kiến thức và phương pháp nghiên cứu từ các lĩnh vực khác nhau có thể giúp chúng ta có một cái nhìn toàn diện hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng và phát triển các giải pháp hiệu quả hơn để hỗ trợ sinh viên. Ví dụ, các nhà xã hội học có thể nghiên cứu về ảnh hưởng của gia đình và bạn bè đến việc lựa chọn chuyên ngành.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục đại học, sự hài lòng với ngành học đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển nghề nghiệp và thành công học tập của sinh viên. Theo ước tính, khoảng 80% sinh viên đại học tại một trường đại học lớn ở miền Trung Tây Hoa Kỳ đã tham gia khảo sát về sự hài lòng với ngành học của mình. Nghiên cứu tập trung vào việc dự đoán sự hài lòng với ngành học dựa trên các yếu tố môi trường học tập và lý thuyết tự quyết định (Self-Determination Theory - SDT). Mục tiêu chính của luận văn là xác định mức độ ảnh hưởng của sự tích hợp với giảng viên và bạn học (yếu tố môi trường) cùng với ba nhu cầu tâm lý cơ bản gồm tự chủ, năng lực và sự liên kết xã hội đến sự hài lòng ngành học của sinh viên. Phạm vi nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Bang Iowa trong học kỳ mùa thu năm 2016 với 332 sinh viên đại học tham gia. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp các nhà tư vấn nghề nghiệp và các nhà quản lý giáo dục hiểu rõ hơn về các yếu tố thúc đẩy sự hài lòng ngành học, từ đó nâng cao tỷ lệ duy trì ngành học và cải thiện kết quả học tập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết tự quyết định (SDT) của Deci và Ryan, tập trung vào ba nhu cầu tâm lý cơ bản:

• Tự chủ (Perceived Autonomy): Cảm nhận về khả năng tự quyết định và kiểm soát hành động của bản thân.
• Năng lực (Perceived Competence): Cảm nhận về khả năng hoàn thành các nhiệm vụ học tập một cách hiệu quả.
• Sự liên kết xã hội (Perceived Relatedness): Cảm nhận về sự kết nối và hỗ trợ từ những người quan trọng trong môi trường học tập.

Ngoài ra, mô hình môi trường học tập được đo lường qua thang đo Tích hợp Học thuật và Xã hội (Institutional Integration Scale - IIS) của Pascarella & Terenzini, được chỉnh sửa bởi French & Oakes, phân chia thành hai yếu tố chính:

• Tích hợp giảng viên (Faculty Integration): Mức độ tương tác và quan tâm của giảng viên đối với sinh viên.
• Tích hợp sinh viên (Student Integration): Mức độ tương tác giữa các sinh viên, sự phát triển học thuật và cam kết với tổ chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế khảo sát cắt ngang với mẫu gồm 332 sinh viên đại học tại Đại học Bang Iowa, thu thập trong học kỳ mùa thu 2016. Sinh viên tham gia qua hệ thống nghiên cứu trực tuyến và nhận được tín chỉ bổ sung. Cỡ mẫu được xác định dựa trên yêu cầu tối thiểu 20 quan sát cho mỗi biến quan sát, đảm bảo đủ sức mạnh thống kê cho phân tích mô hình cấu trúc.

Dữ liệu được thu thập qua các thang đo:

• Thang đo Tích hợp Học thuật và Xã hội (IIS) để đánh giá yếu tố môi trường.
• Thang đo Balanced Measure of Psychological Needs (BMPN) để đo ba nhu cầu tâm lý cơ bản, được phân tách thành các thang đo hài lòng và không hài lòng riêng biệt.
• Thang đo Academic Major Satisfaction Scale (AMSS) để đánh giá sự hài lòng với ngành học.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp phân tích đường đi (path analysis) với phần mềm MPlus, kiểm định các mô hình trung gian một phần và trung gian hoàn toàn nhằm xác định mối quan hệ giữa các biến môi trường, nhu cầu tâm lý và sự hài lòng ngành học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mô hình trung gian hoàn toàn phù hợp với dữ liệu: Mô hình này có chỉ số phù hợp tốt với CFI = 0.95, RMSEA = 0.06 và SRMR = 0.04, cho thấy các yếu tố môi trường ảnh hưởng gián tiếp đến sự hài lòng ngành học thông qua ba nhu cầu tâm lý cơ bản.
2. Yếu tố môi trường không trực tiếp dự đoán sự hài lòng ngành học: Tích hợp giảng viên và tích hợp sinh viên không có ảnh hưởng trực tiếp đến sự hài lòng ngành học (p > 0.05).
3. Ba nhu cầu tâm lý cơ bản dự đoán mạnh mẽ sự hài lòng ngành học: Tự chủ, năng lực và sự liên kết xã hội hài lòng đều có ảnh hưởng trực tiếp và tích cực đến sự hài lòng ngành học với hệ số R² = 0.68, cho thấy 68% biến thiên sự hài lòng được giải thích bởi các nhu cầu này.
4. Yếu tố môi trường dự đoán nhu cầu tâm lý: Tích hợp giảng viên và sinh viên có ảnh hưởng lớn đến sự hài lòng về tự chủ (R² = 0.55), năng lực (R² = 0.48) và sự liên kết xã hội (R² = 0.60).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy môi trường học tập không tác động trực tiếp đến sự hài lòng ngành học mà thông qua việc hỗ trợ các nhu cầu tâm lý cơ bản của sinh viên. Điều này phù hợp với lý thuyết tự quyết định, nhấn mạnh vai trò của việc thỏa mãn nhu cầu tự chủ, năng lực và liên kết xã hội trong việc thúc đẩy động lực nội tại và sự hài lòng. So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả này củng cố quan điểm rằng môi trường học tập tích cực tạo điều kiện cho sinh viên cảm nhận được sự tự do lựa chọn, năng lực học tập và sự gắn kết xã hội, từ đó nâng cao sự hài lòng với ngành học. Biểu đồ mô hình đường đi có thể minh họa rõ ràng các mối quan hệ trung gian này, giúp trực quan hóa cách thức các yếu tố môi trường tác động gián tiếp đến sự hài lòng ngành học.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tương tác giữa giảng viên và sinh viên: Các trường đại học nên tổ chức các hoạt động giao lưu, tư vấn học tập và hỗ trợ cá nhân nhằm nâng cao mức độ tích hợp giảng viên, qua đó thúc đẩy cảm nhận tự chủ và năng lực của sinh viên. Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm học.
2. Phát triển các chương trình hỗ trợ sinh viên: Tạo môi trường học tập thân thiện, khuyến khích sinh viên tham gia các nhóm học tập và hoạt động ngoại khóa để tăng cường tích hợp sinh viên, nâng cao sự liên kết xã hội. Thời gian thực hiện: liên tục trong năm học.
3. Đào tạo giảng viên về kỹ năng hỗ trợ tâm lý: Tổ chức các khóa đào tạo giúp giảng viên nhận biết và hỗ trợ nhu cầu tâm lý của sinh viên, đặc biệt là nhu cầu tự chủ và năng lực học tập. Chủ thể thực hiện: phòng đào tạo giảng viên, trong 6 tháng.
4. Xây dựng hệ thống phản hồi và đánh giá môi trường học tập: Thu thập ý kiến sinh viên định kỳ để điều chỉnh các chính sách và hoạt động nhằm cải thiện môi trường học tập, đảm bảo các nhu cầu tâm lý được đáp ứng hiệu quả. Thời gian thực hiện: hàng học kỳ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà tư vấn nghề nghiệp và tâm lý học học đường: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học giúp tư vấn viên hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng ngành học, từ đó hỗ trợ sinh viên lựa chọn ngành phù hợp.
2. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục đại học: Thông tin về vai trò của tích hợp giảng viên và sinh viên giúp cải thiện môi trường học tập, nâng cao chất lượng đào tạo và giữ chân sinh viên.
3. Nhà nghiên cứu trong lĩnh vực tâm lý giáo dục và phát triển nghề nghiệp: Luận văn mở rộng hiểu biết về mối quan hệ giữa môi trường học tập, nhu cầu tâm lý và sự hài lòng ngành học, cung cấp nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.
4. Sinh viên đại học: Giúp sinh viên nhận thức được tầm quan trọng của việc tìm kiếm môi trường học tập hỗ trợ nhu cầu cá nhân, từ đó chủ động xây dựng các mối quan hệ tích cực và phát triển bản thân.

Câu hỏi thường gặp

1. Sự hài lòng ngành học là gì và tại sao quan trọng?
   Sự hài lòng ngành học là mức độ thỏa mãn của sinh viên với ngành học hiện tại, liên quan đến động lực học tập và quyết định tiếp tục theo học. Ví dụ, sinh viên hài lòng thường có GPA cao hơn và ít bỏ ngành hơn.

2. Lý thuyết tự quyết định (SDT) áp dụng như thế nào trong nghiên cứu này?
   SDT giải thích rằng sự thỏa mãn ba nhu cầu tự chủ, năng lực và liên kết xã hội là yếu tố then chốt thúc đẩy sự hài lòng ngành học, được môi trường học tập hỗ trợ gián tiếp qua các tương tác với giảng viên và bạn học.

3. Yếu tố môi trường nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng ngành học?
   Tích hợp sinh viên có ảnh hưởng mạnh mẽ đến cảm nhận về sự liên kết xã hội, trong khi tích hợp giảng viên ảnh hưởng đến cảm nhận về tự chủ và năng lực, cả hai đều quan trọng trong việc nâng cao sự hài lòng ngành học.

4. Phương pháp nghiên cứu sử dụng có đảm bảo độ tin cậy không?
   Nghiên cứu sử dụng các thang đo đã được kiểm định độ tin cậy cao (α từ 0.78 đến 0.92) và cỡ mẫu 332 sinh viên đảm bảo sức mạnh thống kê, đồng thời áp dụng phân tích đường đi để kiểm định mô hình lý thuyết.

5. Làm thế nào để các trường đại học áp dụng kết quả nghiên cứu này?
   Trường đại học có thể tăng cường các hoạt động tương tác giữa giảng viên và sinh viên, phát triển môi trường học tập hỗ trợ nhu cầu tâm lý, và đào tạo giảng viên về kỹ năng hỗ trợ sinh viên nhằm nâng cao sự hài lòng ngành học và giữ chân sinh viên.

Kết luận

• Môi trường học tập ảnh hưởng gián tiếp đến sự hài lòng ngành học thông qua việc thỏa mãn ba nhu cầu tâm lý cơ bản: tự chủ, năng lực và liên kết xã hội.
• Mô hình trung gian hoàn toàn phù hợp với dữ liệu, cho thấy vai trò trung gian quan trọng của các nhu cầu tâm lý trong mối quan hệ giữa môi trường và sự hài lòng ngành học.
• Tích hợp giảng viên và sinh viên là các yếu tố môi trường then chốt thúc đẩy cảm nhận về tự chủ, năng lực và liên kết xã hội của sinh viên.
• Sự hài lòng ngành học liên quan mật thiết đến các kết quả tích cực như duy trì ngành học và thành tích học tập.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp nâng cao tích hợp môi trường học tập và nghiên cứu mở rộng về các yếu tố ảnh hưởng khác nhằm tối ưu hóa sự hài lòng ngành học.

Hành động khuyến nghị: Các nhà quản lý giáo dục và tư vấn nghề nghiệp nên áp dụng các giải pháp đề xuất để cải thiện môi trường học tập, từ đó nâng cao sự hài lòng và thành công của sinh viên trong ngành học.