Định Hướng Giá Trị Gia Đình Của Thanh Niên: Nghiên Cứu Từ Luận Án Tiến Sĩ Tâm Lý Học

• Tác giả: Nguyễn Đỗ Hồng Nhung
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Hữu Thụ
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Tâm lý học
• Đề tài: Định Hướng Giá Trị Gia Đình Của Thanh Niên
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ GIA ĐÌNH CỦA THANH NIÊN
• 1.1. Một số nghiên cứu về giá trị gia đình
• 1.2. Một số nghiên cứu về định hƣớng giá trị gia đình của thanh niên
• 1.3. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ GIA ĐÌNH CỦA THANH NIÊN
• 2.1. Các lý thuyết vận dụng trong nghiên cứu về định hƣớng giá trị gia đình
• 2.2. Các khái niệm cơ bản
• 2.3. Một số đặc điểm tâm lý của thanh niên
• 2.4. Các mặt biểu hiện định hƣớng giá trị gia đình của thanh niên
• 2.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến định hƣớng giá trị gia đình của thanh niên
• 2.6. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tổ chức nghiên cứu
• 3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 3.3. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN VỀ ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ GIA ĐÌNH CỦA THANH NIÊN
• 4.1. Thực trạng định hƣớng giá trị gia đình của thanh niên
• 4.2. So sánh sự khác biệt định hƣớng giá trị gia đình trong các mặt biểu hiện ở từng nhóm biến nhân khẩu xã hội
• 4.3. Phân tích chân dung tâm lý
• 4.4. Ứng dụng một số biện pháp định hƣớng giá trị gia đình cho thanh niên
• 4.5. Tiểu kết chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Giá Trị Gia Đình Của Thanh Niên 50 60

Nghiên cứu về giá trị và định hướng giá trị thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, đặc biệt trong bối cảnh xã hội có nhiều biến đổi. Các giá trị và chuẩn mực cuộc sống đóng vai trò quan trọng, định hướng xã hội và tạo quan điểm sống cá nhân. Gia đình, tế bào của xã hội, là môi trường quan trọng hình thành và giáo dục nhân cách. Trong bối cảnh hội nhập, gia đình Việt Nam có những biến đổi mạnh mẽ. Những giá trị truyền thống đang bị tác động và thay đổi, đặc biệt là trong giới trẻ. Thanh niên, lớp người chịu ảnh hưởng từ những biến đổi của đất nước và thế giới, đang đứng trước sự đan xen phức tạp của các giá trị mới và cũ. Câu hỏi đặt ra là thanh niên Việt Nam ưu tiên lựa chọn những giá trị gia đình nào? Nhiều nghiên cứu cho rằng thế giới đang đứng trước hai khuynh hướng: công nghiệp hóa và hậu hiện đại hóa, việc tìm hiểu sự biến đổi của hệ giá trị gia đình và định hướng giá trị gia đình là điều cần thiết. Những hiểu biết về định hướng giá trị gia đình của thanh niên sẽ giúp giáo dục thanh niên gìn giữ những giá trị tốt đẹp của gia đình truyền thống và phát huy những mặt tích cực của gia đình hiện đại.

Trích dẫn từ tài liệu gốc: 'Trong bối cảnh xã hội phát triển và hội nhập, gia đình Việt Nam đang có những biến đổi mạnh mẽ về cấu trúc, hình thái, quy mô cũng nhƣ các mối quan hệ trong gia đình (quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dƣỡng).'

1.1. Các Nghiên Cứu Quốc Tế Về Giá Trị Gia Đình

Nhiều nghiên cứu quốc tế đã tập trung vào việc xác định và so sánh các hệ giá trị gia đình giữa các quốc gia và các nền văn hóa khác nhau. Những nghiên cứu này thường sử dụng các phương pháp khảo sát quy mô lớn để thu thập dữ liệu về quan điểm của người dân về vai trò của gia đình, hôn nhân, và mối quan hệ cha mẹ-con cái. Ví dụ, nghiên cứu của The World Values Survey (WVS) đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về sự thay đổi của các giá trị trên toàn thế giới, bao gồm cả những giá trị liên quan đến gia đình. Phân tích dữ liệu từ các khảo sát này cho phép các nhà nghiên cứu xác định các xu hướng toàn cầu và khu vực trong định hướng giá trị gia đình. Cần tìm hiểu thêm những tác động từ những hệ giá trị khác nhau đến sự phát triển của xã hội, tâm lý con người.

1.2. Nghiên Cứu Trong Nước Định Hướng Giá Trị Của Thanh Niên

Ở Việt Nam, các nghiên cứu về định hướng giá trị gia đình của thanh niên còn hạn chế so với các nghiên cứu về các lĩnh vực khác như giáo dục hay việc làm. Tuy nhiên, đã có một số nghiên cứu tập trung vào việc tìm hiểu quan niệm về gia đình của thế hệ trẻ, sự ảnh hưởng của giá trị truyền thống và giá trị hiện đại đến định hướng của họ. Các nghiên cứu này thường sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu và khảo sát định tính để thu thập thông tin chi tiết về trải nghiệm và quan điểm của thanh niên. Nhìn chung, vẫn chưa có nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu về định hướng giá trị gia đình một cách toàn diện, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế - xã hội đang thay đổi nhanh chóng. Các nghiên cứu cần đi sâu vào bối cảnh, sự tác động đa chiều.

II. Thách Thức Trong Nghiên Cứu Giá Trị Gia Đình Hiện Nay 50 60

Nghiên cứu về định hướng giá trị gia đình đối diện với nhiều thách thức trong bối cảnh xã hội hiện đại. Sự đa dạng trong cấu trúc gia đình, sự thay đổi trong vai trò giới, và sự ảnh hưởng của công nghệ đến mối quan hệ gia đình đặt ra những câu hỏi mới cho các nhà nghiên cứu. Việc đo lường giá trị một cách chính xác và khách quan cũng là một thách thức lớn, đặc biệt khi các giá trị thường mang tính chủ quan và phụ thuộc vào văn hóa. Ngoài ra, việc tiếp cận và thu thập dữ liệu từ thanh niên cũng có thể gặp khó khăn, do sự khác biệt trong quan điểm và mức độ sẵn lòng tham gia vào nghiên cứu. Do vậy, cần có những phương pháp tiếp cận khoa học, linh hoạt, uyển chuyển.

2.1. Đa Dạng Hóa Cấu Trúc Gia Đình Ảnh Hưởng Giá Trị

Sự gia tăng của các mô hình gia đình đơn thân, gia đình đồng tính, và gia đình đa thế hệ tạo ra sự phức tạp trong việc xác định các giá trị gia đình chung. Các thành viên trong các loại gia đình khác nhau có thể có những quan niệm khác nhau về vai trò của gia đình, trách nhiệm của các thành viên, và mối quan hệ giữa các thế hệ. Nghiên cứu cần phải xem xét sự đa dạng này và tránh đưa ra những kết luận khái quát hóa về định hướng giá trị của tất cả thanh niên. Việc xác định yếu tố then chốt, bền vững trong gia đình là cần thiết.

2.2. Ảnh Hưởng Của Công Nghệ Và Mạng Xã Hội Đến Gia Đình

Công nghệ và mạng xã hội đã thay đổi cách thanh niên giao tiếp, tương tác, và xây dựng mối quan hệ với các thành viên trong gia đình. Việc sử dụng mạng xã hội có thể tạo ra sự kết nối ảo, nhưng cũng có thể làm giảm thời gian và sự chú ý dành cho các hoạt động gia đình truyền thống. Nghiên cứu cần phải tìm hiểu cách công nghệ và mạng xã hội ảnh hưởng đến định hướng giá trị gia đình của thanh niên, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Cần nhìn nhận vấn đề đa chiều, tích cực và tiêu cực.

III. Luận Án Tiến Sĩ Phương Pháp Nghiên Cứu Tâm Lý Thanh Niên 50 60

Luận án tiến sĩ về định hướng giá trị gia đình của thanh niên sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu để thu thập và phân tích dữ liệu. Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi được sử dụng để thu thập thông tin định lượng từ một mẫu lớn thanh niên. Phương pháp phỏng vấn sâu được sử dụng để thu thập thông tin định tính chi tiết về kinh nghiệm và quan điểm của một số thanh niên. Phương pháp phân tích tài liệu được sử dụng để xem xét các nghiên cứu trước đây và các tài liệu liên quan đến giá trị gia đình và định hướng của thanh niên. Các phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học được sử dụng để phân tích dữ liệu khảo sát và xác định các mối quan hệ giữa các biến số.

3.1. Phương Pháp Định Tính Phỏng Vấn Sâu và Thảo Luận Nhóm

Phương pháp phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm cho phép nhà nghiên cứu thu thập thông tin chi tiết và sâu sắc về kinh nghiệm và quan điểm của thanh niên về gia đình. Các cuộc phỏng vấn sâu thường được thực hiện với một số lượng nhỏ thanh niên được chọn lọc kỹ càng để đảm bảo sự đa dạng về kinh nghiệm và quan điểm. Các cuộc thảo luận nhóm thường được tổ chức với một nhóm thanh niên có chung một số đặc điểm (ví dụ: cùng độ tuổi, cùng giới tính, cùng nghề nghiệp) để tạo ra một môi trường thoải mái và cởi mở để chia sẻ ý kiến. Phương pháp này giúp hiểu sâu về bối cảnh gia đình, xã hội của đối tượng.

3.2. Phương Pháp Định Lượng Khảo Sát Bằng Bảng Hỏi

Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi cho phép nhà nghiên cứu thu thập thông tin định lượng từ một mẫu lớn thanh niên. Bảng hỏi thường bao gồm các câu hỏi đóng và câu hỏi mở về các khía cạnh khác nhau của giá trị gia đình, như tầm quan trọng của hôn nhân, con cái, mối quan hệ cha mẹ-con cái, và vai trò giới. Dữ liệu thu thập được từ bảng hỏi được phân tích bằng các phương pháp thống kê để xác định các xu hướng và mối quan hệ giữa các biến số. Phương pháp này giúp đánh giá mức độ phổ biến của các giá trị khác nhau.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Định Hướng Của Thanh Niên 50 60

Nghiên cứu thực tiễn cho thấy định hướng giá trị gia đình của thanh niên Việt Nam hiện nay có sự đan xen giữa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại. Thanh niên vẫn coi trọng các giá trị như tình yêu, trách nhiệm, và sự hiếu thảo, nhưng cũng có xu hướng đề cao tự do cá nhân, bình đẳng giới, và sự độc lập. Có sự khác biệt về định hướng giá trị giữa các nhóm thanh niên khác nhau, tùy thuộc vào yếu tố như giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn, và địa điểm sinh sống. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng sẽ giúp các nhà hoạch định có thêm thông tin.

4.1. Mối Quan Hệ Giữa Các Thế Hệ Trong Gia Đình

Mối quan hệ giữa các thế hệ trong gia đình vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành định hướng giá trị của thanh niên. Tuy nhiên, có sự thay đổi trong cách thanh niên nhìn nhận về vai trò của cha mẹ và ông bà. Thanh niên có xu hướng tìm kiếm sự hỗ trợ và tư vấn từ gia đình, nhưng cũng mong muốn có được tự do và quyền tự quyết trong các quyết định cá nhân. Sự cân bằng giữa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại trong mối quan hệ này là một thách thức. Gia đình cần lắng nghe và thấu hiểu hơn với những tâm tư, nguyện vọng của giới trẻ.

4.2. Hôn Nhân và Vai Trò Giới Trong Gia Đình Hiện Đại

Quan niệm về hôn nhân và vai trò giới trong gia đình đang có sự thay đổi đáng kể. Thanh niên có xu hướng kết hôn muộn hơn và có quan điểm cởi mở hơn về hôn nhân đồng giới. Vai trò của người vợ và người chồng trong gia đình cũng trở nên linh hoạt hơn, với sự chia sẻ trách nhiệm và quyền lợi một cách bình đẳng. Nghiên cứu cần phải xem xét những thay đổi này và đánh giá tác động của chúng đến sự bền vững của gia đình. Định kiến giới vẫn còn tồn tại và gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực.

V. Giải Pháp Định Hướng Giá Trị Tích Cực Cho Thanh Niên 50 60

Để giúp thanh niên có định hướng giá trị gia đình tích cực, cần có sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường, và xã hội. Gia đình cần tạo ra một môi trường yêu thương, tôn trọng, và cởi mở để thanh niên có thể tự do bày tỏ ý kiến và suy nghĩ. Nhà trường cần tích hợp các nội dung về giá trị gia đình vào chương trình giáo dục, giúp thanh niên hiểu rõ hơn về vai trò và tầm quan trọng của gia đình. Xã hội cần tạo ra những cơ hội để thanh niên tham gia vào các hoạt động gia đình và cộng đồng, giúp họ trải nghiệm và hình thành những giá trị tốt đẹp. Cần phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, nhưng cũng cần tiếp thu những giá trị văn minh của nhân loại.

5.1. Giáo Dục Giá Trị Gia Đình Trong Nhà Trường

Giáo dục giá trị gia đình trong nhà trường có thể được thực hiện thông qua các môn học như Đạo đức, Giáo dục công dân, và Văn học. Nội dung giáo dục cần tập trung vào các khía cạnh như tình yêu thương, trách nhiệm, sự hiếu thảo, lòng biết ơn, và sự tôn trọng. Phương pháp giáo dục cần đa dạng và sáng tạo, sử dụng các hình thức như thảo luận nhóm, đóng vai, xem phim, và kể chuyện để tạo sự hứng thú cho thanh niên. Nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng.

5.2. Tăng Cường Giao Tiếp Gia Đình Bí Quyết Hạnh Phúc

Giao tiếp gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ gắn bó và hiểu biết lẫn nhau giữa các thành viên. Gia đình cần tạo ra những không gian và thời gian để các thành viên có thể chia sẻ, trò chuyện, và giải quyết các vấn đề một cách hòa bình. Giao tiếp cần dựa trên sự tôn trọng, lắng nghe, và thấu hiểu. Các hoạt động gia đình như ăn cơm chung, đi du lịch, và tham gia các sự kiện cộng đồng cũng có thể giúp tăng cường giao tiếp. Phương thức giao tiếp cần được đổi mới, tránh áp đặt, ra lệnh.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu Hướng Phát Triển Định Hướng 50 60

Nghiên cứu về định hướng giá trị gia đình của thanh niên cần tiếp tục được phát triển để đáp ứng những thách thức và cơ hội trong bối cảnh xã hội hiện đại. Các nghiên cứu tương lai cần tập trung vào việc tìm hiểu sự ảnh hưởng của các yếu tố như kinh tế, chính trị, văn hóa, và công nghệ đến giá trị gia đình. Các nghiên cứu cũng cần xem xét sự khác biệt về định hướng giá trị giữa các nhóm thanh niên khác nhau, để đưa ra những giải pháp phù hợp và hiệu quả. Cần có cái nhìn đa chiều, hệ thống và toàn diện để nghiên cứu lĩnh vực này.

6.1. Nghiên Cứu Dài Hạn Về Sự Thay Đổi Giá Trị Gia Đình

Các nghiên cứu dài hạn (longitudinal studies) có thể giúp theo dõi sự thay đổi của giá trị gia đình theo thời gian và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi này. Các nghiên cứu này cần thu thập dữ liệu từ cùng một nhóm thanh niên trong nhiều năm, để có thể đánh giá sự thay đổi trong quan điểm và hành vi của họ. Cần có sự đầu tư thích đáng cho những nghiên cứu dài hạn như vậy.

6.2. So Sánh Giá Trị Gia Đình Giữa Các Nền Văn Hóa

Các nghiên cứu so sánh (cross-cultural studies) có thể giúp hiểu rõ hơn về sự khác biệt và tương đồng trong giá trị gia đình giữa các nền văn hóa khác nhau. Các nghiên cứu này cần thu thập dữ liệu từ các mẫu thanh niên ở các quốc gia khác nhau, để có thể so sánh quan điểm và hành vi của họ. Nghiên cứu cần chú trọng đến tính đại diện của mẫu.