Tổng quan nghiên cứu

Việc sử dụng giáo trình phù hợp đóng vai trò then chốt trong quá trình dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt đối với sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh. Tại Trường Đại học Tài chính Quản trị Kinh doanh (UFBA), giáo trình “New English File - Elementary” đã được áp dụng trong ba năm liên tiếp cho sinh viên năm nhất. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu đánh giá toàn diện về mức độ phù hợp của giáo trình này với yêu cầu khóa học, đặc biệt về đối tượng học viên, nội dung, mục tiêu và phương pháp giảng dạy. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá mức độ đáp ứng của giáo trình “New English File - Elementary” đối với sinh viên không chuyên năm thứ nhất tại UFBA trong học kỳ đầu tiên, dựa trên bốn tiêu chí chính: đối tượng học viên, mục tiêu khóa học, nội dung và phương pháp giảng dạy. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khóa học tiếng Anh cơ bản dành cho sinh viên năm nhất ngành Quản trị Kinh doanh trong năm học 2013-2014. Kết quả nghiên cứu được kỳ vọng sẽ cung cấp dữ liệu định lượng và định tính, giúp cải thiện hiệu quả sử dụng giáo trình, đồng thời đóng góp vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy ngoại ngữ tại trường. Qua khảo sát 140 sinh viên và 5 giảng viên, cùng phân tích tài liệu và phỏng vấn sâu, nghiên cứu cung cấp cái nhìn toàn diện về ưu điểm và hạn chế của giáo trình trong bối cảnh thực tế giảng dạy.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình đánh giá tài liệu giảng dạy ngoại ngữ, trong đó nổi bật là mô hình đánh giá của Hutchinson và Waters (1987). Mô hình này tập trung vào đánh giá tổng thể (macro evaluation) dựa trên bốn tiêu chí: đối tượng học viên (audience), mục tiêu (aim), nội dung (content) và phương pháp (methodology). Ngoài ra, các khái niệm về “Textbook”, “Course Book” và “Materials” được phân biệt rõ ràng, trong đó “Course Book” là tài liệu cốt lõi phục vụ cho một khóa học, bao gồm ngữ pháp, từ vựng, phát âm và bốn kỹ năng ngôn ngữ chính. Lý thuyết về vai trò của tài liệu trong giảng dạy ngoại ngữ nhấn mạnh rằng tài liệu không chỉ cung cấp kiến thức mà còn là công cụ hỗ trợ giáo viên và học viên trong quá trình học tập. Các loại đánh giá tài liệu gồm đánh giá trước khi sử dụng (pre-use), trong khi sử dụng (in-use) và sau khi sử dụng (post-use), với mục đích xác định tính phù hợp và hiệu quả của tài liệu trong từng giai đoạn. Nghiên cứu cũng tham khảo các tiêu chí đánh giá của Cunningsworth (1995) về tổ chức, nội dung ngôn ngữ, kỹ năng, chủ đề và phương pháp giảng dạy.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích tài liệu và khảo sát bằng bảng hỏi, nhằm thu thập dữ liệu định tính và định lượng. Đối tượng nghiên cứu gồm 140 sinh viên năm nhất ngành Quản trị Kinh doanh và 5 giảng viên tiếng Anh tại UFBA. Mẫu sinh viên được chọn ngẫu nhiên từ 8 lớp học, đảm bảo tính đại diện. Bảng hỏi được thiết kế dựa trên thang Likert 5 điểm, đánh giá các khía cạnh về mục tiêu, nội dung, phương pháp và mức độ phù hợp của giáo trình. Ngoài ra, phỏng vấn sâu được thực hiện với một số sinh viên và giảng viên nhằm làm rõ các quan điểm và đề xuất cải tiến. Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong học kỳ đầu năm học 2013-2014. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel, tính toán điểm trung bình và tỷ lệ phần trăm, trong khi dữ liệu định tính được mã hóa và phân tích theo chủ đề. Việc kết hợp ba nguồn dữ liệu (phân tích tài liệu, bảng hỏi và phỏng vấn) giúp tăng tính khách quan và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phù hợp với trình độ học viên: Giáo trình “New English File - Elementary” cơ bản phù hợp với trình độ sơ cấp của sinh viên năm nhất tại UFBA. Tuy nhiên, 79% sinh viên và 80% giảng viên cho rằng các điểm ngữ pháp trong giáo trình còn hạn chế về độ đa dạng và độ khó, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu học tập. Ví dụ, các cấu trúc ngữ pháp như thì hiện tại đơn, quá khứ đơn, so sánh được trình bày hợp lý nhưng chưa phong phú.
  2. Mục tiêu khóa học: Giáo trình đáp ứng tốt mục tiêu phát triển kỹ năng nghe, nói và phát âm với điểm trung bình đánh giá từ 4.0 đến 4.8 trên thang 5. Tuy nhiên, kỹ năng viết được đánh giá thấp nhất với điểm trung bình 1.3, phản ánh sự thiếu hụt các bài tập và hướng dẫn cụ thể cho kỹ năng này.
  3. Nội dung và kỹ năng: Nội dung từ vựng chủ đề gần gũi với đời sống hàng ngày như gia đình, nghề nghiệp, đồ vật được đánh giá là quen thuộc với 90% sinh viên. Kỹ năng nghe và đọc được cung cấp đa dạng bài tập như nghe lấy thông tin chi tiết, đọc hiểu đoạn văn, nhưng một số bài nghe có độ khó cao gây khó khăn cho sinh viên trình độ thấp. Kỹ năng viết thiếu các bài tập từ đơn giản đến phức tạp, chưa được tích hợp hiệu quả trong giáo trình.
  4. Phương pháp và hướng dẫn: Giáo trình cung cấp đa dạng các loại bài tập như trắc nghiệm, điền từ, đóng vai, hỏi đáp nhóm, tuy nhiên hướng dẫn làm bài tập viết còn hạn chế, gây khó khăn cho sinh viên. Các kỹ thuật giảng dạy như làm việc cá nhân, nhóm, đóng vai được áp dụng hiệu quả. Về phương tiện hỗ trợ, giáo trình sử dụng hình ảnh minh họa tốt nhưng thiếu hướng dẫn sử dụng các thiết bị như máy chiếu, áp phích, dẫn đến việc áp dụng trong lớp học chưa đồng đều.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy giáo trình “New English File - Elementary” tương đối phù hợp với đối tượng sinh viên không chuyên trình độ sơ cấp tại UFBA, đặc biệt trong việc phát triển kỹ năng nghe, nói và phát âm. Tuy nhiên, sự thiếu hụt về nội dung ngữ pháp nâng cao và từ vựng phong phú làm hạn chế khả năng phát triển toàn diện ngôn ngữ của sinh viên. Kỹ năng viết được đánh giá là điểm yếu lớn nhất, do thiếu bài tập đa dạng và hướng dẫn chi tiết, đồng thời thời lượng giảng dạy hạn chế cũng ảnh hưởng đến việc luyện tập kỹ năng này. So sánh với các nghiên cứu tương tự trong nước và quốc tế, kết quả phù hợp với xu hướng chung về việc giáo trình ngoại ngữ cần được điều chỉnh linh hoạt theo đặc điểm học viên và điều kiện giảng dạy thực tế. Việc sử dụng mô hình đánh giá của Hutchinson và Waters giúp hệ thống hóa các tiêu chí đánh giá, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất cải tiến giáo trình. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh mức độ hài lòng của sinh viên và giảng viên về từng kỹ năng, cũng như bảng phân tích tỷ lệ phần trăm các ý kiến đồng thuận và phản hồi tiêu cực.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nội dung ngữ pháp và từ vựng: Cập nhật và bổ sung các cấu trúc ngữ pháp đa dạng hơn, phù hợp với trình độ sinh viên, đồng thời mở rộng kho từ vựng theo chủ đề để đáp ứng nhu cầu học tập. Thời gian thực hiện: 1 học kỳ; Chủ thể: Ban biên soạn giáo trình và giảng viên phụ trách.
  2. Đa dạng hóa bài tập kỹ năng viết: Thiết kế thêm các bài tập viết từ đơn giản đến phức tạp, kèm theo hướng dẫn chi tiết và ví dụ minh họa, giúp sinh viên từng bước nâng cao kỹ năng viết. Thời gian thực hiện: 1 năm học; Chủ thể: Giảng viên và nhóm phát triển tài liệu.
  3. Điều chỉnh các bài tập nghe, nói: Rà soát, điều chỉnh độ khó các bài tập nghe và nói, loại bỏ hoặc đơn giản hóa những bài tập gây áp lực cho sinh viên trình độ thấp, đồng thời tăng cường hướng dẫn trước khi thực hiện bài tập. Thời gian thực hiện: 1 học kỳ; Chủ thể: Giảng viên và tổ chuyên môn.
  4. Tăng cường sử dụng phương tiện hỗ trợ giảng dạy: Khuyến khích giảng viên sử dụng đa dạng các thiết bị hỗ trợ như máy chiếu, áp phích, tài liệu cắt dán để tăng tính sinh động và hấp dẫn cho bài giảng. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Khoa Ngoại ngữ và giảng viên.
  5. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực giảng viên: Đào tạo kỹ năng khai thác và điều chỉnh giáo trình linh hoạt, đặc biệt trong việc hướng dẫn kỹ năng viết và sử dụng phương tiện hỗ trợ. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban đào tạo và phát triển giảng viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để giảng viên đánh giá và điều chỉnh giáo trình phù hợp với đặc điểm sinh viên, nâng cao hiệu quả giảng dạy.
  2. Nhà quản lý giáo dục và khoa Ngoại ngữ: Tham khảo để xây dựng chính sách lựa chọn và phát triển tài liệu giảng dạy, đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo giảng viên.
  3. Nhà biên soạn và phát triển giáo trình: Cung cấp thông tin thực tiễn về nhu cầu và phản hồi của người học, giúp cải tiến nội dung và phương pháp thiết kế giáo trình.
  4. Sinh viên ngành Sư phạm tiếng Anh và nghiên cứu giáo dục: Là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu phương pháp giảng dạy và đánh giá tài liệu ngoại ngữ trong bối cảnh Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Giáo trình “New English File - Elementary” có phù hợp với sinh viên không chuyên không?
    Giáo trình cơ bản phù hợp với trình độ sơ cấp của sinh viên không chuyên, đặc biệt trong phát triển kỹ năng nghe, nói và phát âm. Tuy nhiên, cần bổ sung thêm nội dung ngữ pháp và từ vựng để đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập.

  2. Những kỹ năng nào trong giáo trình cần được cải thiện?
    Kỹ năng viết được đánh giá là yếu nhất do thiếu bài tập đa dạng và hướng dẫn chi tiết. Ngoài ra, một số bài tập nghe và nói có độ khó cao cũng cần được điều chỉnh phù hợp hơn.

  3. Phương pháp giảng dạy nào được khuyến nghị khi sử dụng giáo trình này?
    Nên áp dụng đa dạng kỹ thuật giảng dạy như làm việc cá nhân, nhóm, đóng vai, kết hợp sử dụng phương tiện hỗ trợ trực quan để tăng tính tương tác và hiệu quả học tập.

  4. Làm thế nào để giảng viên có thể hỗ trợ sinh viên phát triển kỹ năng viết?
    Giảng viên cần thiết kế thêm bài tập viết từ đơn giản đến phức tạp, cung cấp hướng dẫn cụ thể và ví dụ minh họa, đồng thời dành thời gian giảng dạy kỹ năng viết trong lớp thay vì chỉ giao bài tập về nhà.

  5. Vai trò của việc đánh giá giáo trình trong quá trình giảng dạy là gì?
    Đánh giá giáo trình giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu của tài liệu, từ đó điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc điểm học viên và mục tiêu khóa học, nâng cao hiệu quả đào tạo.

Kết luận

  • Giáo trình “New English File - Elementary” cơ bản phù hợp với trình độ và nhu cầu của sinh viên không chuyên năm nhất tại UFBA, đặc biệt trong phát triển kỹ năng nghe, nói và phát âm.
  • Nội dung ngữ pháp và từ vựng cần được mở rộng và nâng cao để đáp ứng tốt hơn yêu cầu học tập của sinh viên.
  • Kỹ năng viết là điểm yếu cần được cải thiện thông qua đa dạng bài tập và hướng dẫn chi tiết hơn.
  • Phương pháp giảng dạy nên linh hoạt, kết hợp đa dạng kỹ thuật và phương tiện hỗ trợ để tăng hiệu quả học tập.
  • Các bước tiếp theo bao gồm cập nhật giáo trình, tập huấn giảng viên và áp dụng các đề xuất nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy ngoại ngữ tại UFBA.

Hành động ngay: Các giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên xem xét áp dụng các khuyến nghị trong nghiên cứu để cải tiến chương trình giảng dạy, đồng thời tiếp tục theo dõi và đánh giá hiệu quả sử dụng giáo trình trong các năm học tiếp theo.