Tổng quan nghiên cứu
Chất lượng dịch vụ bệnh viện là yếu tố then chốt quyết định sự hài lòng của khách hàng và phản ánh sự phát triển bền vững của cơ sở y tế. Năm 2019, tại Bệnh viện Phụ sản MêKông, một nghiên cứu mô tả cắt ngang đã được thực hiện với 285 khách hàng ngoại trú nhằm đánh giá chất lượng dịch vụ qua cảm nhận của khách hàng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu sử dụng bộ công cụ SERVPERF gồm 22 câu hỏi đánh giá 5 khía cạnh: Tin tưởng, Đáp ứng, Đảm bảo, Cảm thông và Yếu tố hữu hình. Kết quả cho thấy 96,1% khách hàng đánh giá chất lượng dịch vụ ở mức cao với điểm trung bình chung 4,34 trên thang điểm 5. Khía cạnh Tin tưởng và Đáp ứng đạt điểm trung bình cao nhất 4,42, trong khi Cảm thông thấp nhất với 4,12. Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 01 đến tháng 08 năm 2019 tại Bệnh viện Phụ sản MêKông, TP. Hồ Chí Minh, nơi có quy mô 120 giường và phục vụ chủ yếu đối tượng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp dữ liệu thực tiễn giúp bệnh viện cải tiến chất lượng dịch vụ, nâng cao sự hài lòng khách hàng và hướng tới mục tiêu an toàn người bệnh.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVPERF của Cronin và Taylor (1992), tập trung đo lường cảm nhận chất lượng dịch vụ qua 5 khía cạnh chính:
- Tin tưởng (Reliability): Khả năng thực hiện dịch vụ đúng cam kết.
- Đáp ứng (Responsiveness): Sự sẵn lòng hỗ trợ và cung cấp dịch vụ kịp thời.
- Đảm bảo (Assurance): Kiến thức, năng lực và thái độ tạo niềm tin cho khách hàng.
- Cảm thông (Empathy): Sự quan tâm, thấu hiểu nhu cầu cá nhân khách hàng.
- Yếu tố hữu hình (Tangibles): Cơ sở vật chất, trang thiết bị và diện mạo nhân viên.
Mô hình này được lựa chọn vì tính đơn giản, phù hợp với khách hàng ngoại trú và đã được kiểm chứng độ tin cậy trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính.
- Nguồn dữ liệu:
- Định lượng: 285 khách hàng ngoại trú được chọn ngẫu nhiên hệ thống tại Bệnh viện Phụ sản MêKông, đáp ứng tiêu chuẩn ≥ 2 lần khám.
- Định tính: Phỏng vấn sâu 10 khách hàng (chia thành nhóm đánh giá chất lượng cao và trung bình) và 5 nhân viên cung cấp dịch vụ.
- Phương pháp phân tích:
- Sử dụng phần mềm SPSS 23.0 để phân tích thống kê mô tả, tính điểm trung bình, độ lệch chuẩn và kiểm định T-test so sánh giữa các nhóm.
- Phân tích định tính được thực hiện qua mã hóa chủ đề từ các cuộc phỏng vấn sâu.
- Timeline: Thu thập dữ liệu từ tháng 01 đến tháng 08 năm 2019, trong đó thu thập mẫu định lượng từ 06/5 đến 05/6/2019.
- Cỡ mẫu: Tính toán dựa trên tỷ lệ khách hàng đánh giá tốt về chất lượng dịch vụ khoảng 80%, sai số 5%, cỡ mẫu tối thiểu 246, thực tế thu thập 285 mẫu hợp lệ.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Đặc điểm khách hàng:
- 56,8% khách hàng trong độ tuổi 18-30, 43,2% từ 31-40 tuổi.
- 86,3% cư trú tại TP. Hồ Chí Minh, 96,8% có trình độ từ THPT trở lên.
- 61,8% là nhân viên văn phòng, 56,1% có thu nhập ≥ 10 triệu đồng/tháng.
- 89,8% khách hàng đã khám tại bệnh viện từ 4 lần trở lên.
Chất lượng dịch vụ theo 5 khía cạnh:
- Điểm trung bình chung: 4,34 (±0,41).
- Khía cạnh Tin tưởng và Đáp ứng đạt điểm cao nhất 4,42, trong đó “Hồ sơ, kết quả khám được lưu trữ chính xác” đạt 4,53 điểm.
- Khía cạnh Cảm thông thấp nhất với 4,12 điểm, có 20% khách hàng đánh giá mức trung bình về sự quan tâm của bệnh viện.
- Khía cạnh Hữu hình đạt 4,40 điểm, trong đó “Trang phục nhân viên gọn gàng, lịch sự” được đánh giá cao nhất 4,58 điểm.
- Tỷ lệ khách hàng đánh giá chất lượng dịch vụ ở mức cao trên 90% cho hầu hết các khía cạnh.
Yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ:
- Tăng chất lượng: Năng lực chuyên môn, chi phí phù hợp, thời gian chờ ngắn, dịch vụ tiện ích như đặt lịch khám online, thẻ bệnh viện điện tử.
- Hạn chế chất lượng: Mất cân đối lượng khách giữa các buổi khám, tương tác chưa đồng đều của nhân viên y tế, biển chỉ dẫn và số phòng khám chưa rõ ràng.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy Bệnh viện Phụ sản MêKông đã đạt được mức độ hài lòng cao từ khách hàng ngoại trú, đặc biệt ở các khía cạnh tin tưởng và đáp ứng, phản ánh sự cam kết và khả năng cung cấp dịch vụ kịp thời. Tuy nhiên, khía cạnh cảm thông còn hạn chế, tương tự các nghiên cứu tại Việt Nam và quốc tế, cho thấy nhu cầu cải thiện sự quan tâm cá nhân và chính sách khách hàng. Thời gian chờ và sự rõ ràng trong quy trình cũng là điểm cần cải tiến để nâng cao trải nghiệm khách hàng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ điểm trung bình từng khía cạnh và bảng so sánh tỷ lệ đánh giá mức cao, trung bình, thấp để minh họa rõ nét sự phân bố cảm nhận khách hàng. So sánh với các nghiên cứu tại Nigeria, Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ, điểm số tại Bệnh viện Phụ sản MêKông tương đối cao, chứng tỏ hiệu quả của các biện pháp cải tiến chất lượng dịch vụ đã được áp dụng.
Đề xuất và khuyến nghị
- Tăng cường đào tạo kỹ năng giao tiếp và cảm thông cho nhân viên y tế nhằm nâng cao điểm đánh giá khía cạnh cảm thông, dự kiến thực hiện trong 6 tháng, do phòng Đào tạo và Ban Giám đốc bệnh viện chủ trì.
- Cải thiện hệ thống biển chỉ dẫn và bố trí phòng khám rõ ràng hơn để giảm thiểu sự bối rối của khách hàng, hoàn thành trong vòng 3 tháng, do phòng Quản lý cơ sở vật chất thực hiện.
- Mở rộng và quảng bá dịch vụ đặt lịch khám online và thẻ bệnh viện điện tử nhằm giảm thời gian chờ đợi, tăng tiện ích cho khách hàng, triển khai trong 6 tháng, phối hợp giữa phòng Công nghệ thông tin và phòng Chăm sóc khách hàng.
- Cân đối lượng khách hàng giữa các buổi khám bằng cách điều chỉnh lịch làm việc và tăng cường nhân lực vào giờ cao điểm, thực hiện trong 12 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Kế hoạch tổng hợp đảm nhiệm.
- Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất khu vực chờ khám để tạo môi trường thoải mái, sạch sẽ, thuận tiện, hoàn thành trong 9 tháng, do phòng Quản lý cơ sở vật chất phối hợp với phòng Tài chính.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
- Ban lãnh đạo và quản lý bệnh viện: Nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu trong chất lượng dịch vụ để xây dựng kế hoạch cải tiến phù hợp.
- Nhân viên y tế và chăm sóc khách hàng: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng, từ đó nâng cao kỹ năng giao tiếp và thái độ phục vụ.
- Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý bệnh viện, y tế công cộng: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong đánh giá chất lượng dịch vụ y tế.
- Cơ quan quản lý y tế và các tổ chức đánh giá chất lượng bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm cơ sở tham khảo để xây dựng tiêu chuẩn và chính sách nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao chọn mô hình SERVPERF thay vì SERVQUAL?
SERVPERF đo lường trực tiếp cảm nhận chất lượng dịch vụ mà không yêu cầu đánh giá kỳ vọng trước, giúp giảm sự mơ hồ và nhàm chán khi trả lời, phù hợp với khách hàng ngoại trú có thời gian hạn chế.Cỡ mẫu 285 khách hàng có đủ đại diện không?
Cỡ mẫu được tính toán dựa trên tỷ lệ khách hàng đánh giá tốt khoảng 80%, sai số 5%, đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cho nhóm khách hàng ngoại trú tại bệnh viện.Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến chất lượng dịch vụ?
Năng lực chuyên môn của nhân viên y tế, chi phí dịch vụ phù hợp và thời gian chờ đợi ngắn là những yếu tố quan trọng nhất được khách hàng đánh giá cao.Khía cạnh cảm thông tại sao điểm thấp hơn các khía cạnh khác?
Khách hàng phản ánh nhân viên chưa hoàn toàn nắm bắt và đáp ứng đầy đủ nhu cầu cá nhân, chính sách quan tâm khách hàng chưa rộng khắp, cần cải thiện kỹ năng giao tiếp và chính sách chăm sóc.Làm thế nào để giảm thời gian chờ đợi cho khách hàng?
Bệnh viện có thể áp dụng dịch vụ đặt lịch khám online, cân đối lượng khách giữa các buổi khám, tăng cường nhân lực và tối ưu quy trình khám chữa bệnh để giảm thời gian chờ.
Kết luận
- Nghiên cứu đánh giá chất lượng dịch vụ Bệnh viện Phụ sản MêKông năm 2019 qua cảm nhận của 285 khách hàng ngoại trú, điểm trung bình chung đạt 4,34 trên thang 5.
- Khía cạnh Tin tưởng và Đáp ứng được đánh giá cao nhất, trong khi Cảm thông là khía cạnh cần cải thiện.
- Các yếu tố ảnh hưởng tích cực gồm năng lực chuyên môn, chi phí hợp lý, thời gian chờ ngắn và dịch vụ tiện ích; hạn chế gồm mất cân đối lượng khách, tương tác nhân viên và biển chỉ dẫn chưa rõ ràng.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp, cải thiện cơ sở vật chất, tối ưu quy trình và tăng tiện ích dịch vụ.
- Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để đánh giá toàn diện hơn chất lượng dịch vụ bệnh viện.
Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo bệnh viện cần triển khai các giải pháp cải tiến theo khuyến nghị, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để đảm bảo chất lượng dịch vụ ngày càng nâng cao, đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng.