I. Tổng quan về các nghiên cứu trước
Nghiên cứu này tổng hợp các công trình trước về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính (BCTC). Các nghiên cứu nước ngoài như Heidi (2001) và Hongjiang Xu (2003) đã chỉ ra các yếu tố như mục đích sử dụng BCTC, quyết định của nhà quản trị, và hệ thống kiểm soát nội bộ. Tại Việt Nam, các nghiên cứu của Võ Văn Nhị (2011) và Đào Ngọc Hạnh (2014) tập trung vào quy định pháp lý và trình độ kế toán viên. Những nghiên cứu này làm nền tảng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Ninh Thuận.
1.1. Các nghiên cứu nước ngoài
Các nghiên cứu quốc tế như Heidi (2001) và Soderstrom & Sun (2007) đã xác định các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến chất lượng BCTC. Heidi (2001) nhấn mạnh vai trò của quyết định nhà quản trị và hệ thống kiểm soát nội bộ, trong khi Soderstrom & Sun (2007) tập trung vào chuẩn mực kế toán và động cơ thực hiện BCTC. Những nghiên cứu này cung cấp cơ sở lý thuyết để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến BCTC của DNNVV.
1.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam
Tại Việt Nam, các nghiên cứu của Võ Văn Nhị (2011) và Đào Ngọc Hạnh (2014) tập trung vào quy định pháp lý và trình độ kế toán viên. Võ Văn Nhị (2011) chỉ ra rằng hệ thống pháp lý yếu kém ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng BCTC. Đào Ngọc Hạnh (2014) bổ sung các yếu tố như cam kết của nhà quản trị và kiến thức sử dụng công nghệ. Những nghiên cứu này làm cơ sở để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến BCTC của DNNVV tại Ninh Thuận.
II. Cơ sở lý thuyết
Chương này trình bày các lý thuyết nền tảng liên quan đến BCTC và chất lượng BCTC. Các lý thuyết như lý thuyết ủy nhiệm, lý thuyết thông tin bất cân xứng, và lý thuyết thông tin hữu ích được sử dụng để giải thích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC. Các chuẩn mực kế toán quốc tế (IASB) và Việt Nam (VAS 01) cũng được thảo luận để làm rõ các yêu cầu về chất lượng thông tin tài chính.
2.1. BCTC và đặc điểm của BCTC trong DNNVV
Báo cáo tài chính là công cụ quan trọng để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp. Đối với DNNVV, BCTC thường phục vụ cho cơ quan thuế và ngân hàng. Các đặc điểm của BCTC trong DNNVV bao gồm tính kịp thời, đầy đủ, và tin cậy. Những đặc điểm này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng BCTC và khả năng tiếp cận nguồn vốn của doanh nghiệp.
2.2. Các lý thuyết nền liên quan
Các lý thuyết như lý thuyết ủy nhiệm, lý thuyết thông tin bất cân xứng, và lý thuyết thông tin hữu ích được sử dụng để giải thích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC. Lý thuyết ủy nhiệm nhấn mạnh mối quan hệ giữa nhà quản trị và cổ đông, trong khi lý thuyết thông tin bất cân xứng giải thích sự thiếu hụt thông tin giữa các bên liên quan. Lý thuyết thông tin hữu ích tập trung vào việc cung cấp thông tin đáng tin cậy cho người sử dụng.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Phương pháp định tính bao gồm phỏng vấn chuyên gia và thảo luận nhóm để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC. Phương pháp định lượng sử dụng bảng câu hỏi và phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS. Các công cụ phân tích bao gồm Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố EFA, và phân tích hồi quy bội.
3.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
Phương pháp định tính được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC. Các chuyên gia được phỏng vấn để đánh giá các thước đo chất lượng thông tin tài chính và các yếu tố ảnh hưởng. Kết quả từ phương pháp này giúp xây dựng bảng câu hỏi cho nghiên cứu định lượng.
3.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
Phương pháp định lượng sử dụng bảng câu hỏi để thu thập dữ liệu từ các DNNVV tại Ninh Thuận. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS với các công cụ như Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố EFA, và phân tích hồi quy bội. Những phân tích này giúp xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến chất lượng BCTC.
IV. Kết quả nghiên cứu và bàn luận
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng các yếu tố như quy định pháp lý, trình độ kế toán viên, và quy mô doanh nghiệp có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng BCTC. Phân tích hồi quy bội cho thấy quy định pháp lý là yếu tố có tác động mạnh nhất. Những kết quả này có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao chất lượng BCTC của DNNVV tại Ninh Thuận.
4.1. Nghiên cứu định tính
Kết quả từ phương pháp định tính xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC bao gồm quy định pháp lý, trình độ kế toán viên, và quy mô doanh nghiệp. Những yếu tố này được sử dụng để xây dựng bảng câu hỏi cho nghiên cứu định lượng.
4.2. Nghiên cứu định lượng
Phân tích dữ liệu từ bảng câu hỏi cho thấy quy định pháp lý là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến chất lượng BCTC. Các yếu tố khác như trình độ kế toán viên và quy mô doanh nghiệp cũng có tác động đáng kể. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây và có ý nghĩa thực tiễn trong việc cải thiện chất lượng BCTC của DNNVV.
V. Kết luận và kiến nghị
Nghiên cứu kết luận rằng quy định pháp lý, trình độ kế toán viên, và quy mô doanh nghiệp là các yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng BCTC của DNNVV tại Ninh Thuận. Để nâng cao chất lượng BCTC, cần cải thiện hệ thống pháp lý, đào tạo kế toán viên, và hỗ trợ các DNNVV trong việc quản lý tài chính.
5.1. Đối với quy định pháp lý
Cần cải thiện hệ thống pháp lý về kế toán để nâng cao chất lượng BCTC. Các quy định cần rõ ràng và phù hợp với thực tiễn hoạt động của DNNVV.
5.2. Đối với trình độ kế toán viên
Đào tạo và nâng cao trình độ kế toán viên là yếu tố quan trọng để cải thiện chất lượng BCTC. Các chương trình đào tạo cần tập trung vào kỹ năng phân tích và kiểm tra thông tin tài chính.
