Tổng quan nghiên cứu
Hoa hướng dương (Helianthus annuus L.) là loại cây cảnh được ưa chuộng không chỉ vì vẻ đẹp mà còn mang lại giá trị kinh tế cao. Tại Việt Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh, hoa hướng dương lùn được trồng phổ biến trong chậu với nhiều giống khác nhau như Smiley, Sunbuzz và Miss Sunshine. Tuy nhiên, việc sử dụng phân bón phù hợp để thúc đẩy sinh trưởng và phát triển của cây vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là phân vi sinh - khoáng BiOWiSH Crop (16-40-0). Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2023 tại Trại Thực nghiệm Khoa Nông học, Trường Đại học Nông Lâm Thành phố Hồ Chí Minh nhằm xác định liều lượng phân vi sinh - khoáng phù hợp cho ba giống hoa hướng dương lùn trồng chậu, giúp cây sinh trưởng tốt và cho chất lượng hoa tối ưu.
Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá ảnh hưởng của các mức phân bón BiOWiSH (0 g/ha, 300 g/ha, 400 g/ha, 500 g/ha) đến các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao cây, đường kính thân, số lá, diện tích lá, thời gian ra nụ, nở hoa, độ bền hoa và hiệu quả kinh tế. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong ba giống hoa hướng dương lùn trồng chậu tại Thành phố Hồ Chí Minh trong vụ Thu Đông 2023. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hướng dẫn kỹ thuật bón phân vi sinh - khoáng, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng hoa và hiệu quả kinh tế cho người trồng hoa hướng dương lùn.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về dinh dưỡng cây trồng và sinh trưởng thực vật, đặc biệt là vai trò của phân vi sinh - khoáng trong việc cải thiện chất lượng đất và tăng cường hấp thu dinh dưỡng. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:
Lý thuyết dinh dưỡng cân đối cho cây trồng: Nhấn mạnh sự cân bằng giữa các nguyên tố đa lượng (N, P, K) và trung vi lượng (Ca, Mg, B, Cu, Mn, Co) để đảm bảo sinh trưởng và phát triển tối ưu của cây hoa hướng dương lùn.
Mô hình tác động của vi sinh vật có lợi trong phân bón: Phân vi sinh - khoáng chứa các chủng vi khuẩn Bacillus subtilis, Bacillus amyloliquefaciens, Bacillus licheniformis, Bacillus pumilus và vi khuẩn Pseudomonas spp. giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng cường hấp thu khoáng và kháng sâu bệnh, từ đó thúc đẩy sinh trưởng và phát triển cây.
Các khái niệm chính bao gồm: sinh trưởng thực vật, phân vi sinh - khoáng, hiệu quả kinh tế trong nông nghiệp, và các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao cây, đường kính thân, diện tích lá, thời gian ra hoa.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp thí nghiệm thực địa với thiết kế lô phụ (split-plot) gồm hai yếu tố: liều lượng phân vi sinh - khoáng BiOWiSH (0, 300, 400, 500 g/ha) và ba giống hoa hướng dương lùn (Smiley, Sunbuzz, Miss Sunshine). Mỗi nghiệm thức được lặp lại ba lần, tổng cộng 36 ô thí nghiệm với 900 chậu cây.
Nguồn dữ liệu thu thập từ các chỉ tiêu sinh trưởng (chiều cao cây, đường kính thân, số lá, diện tích lá), thời gian sinh trưởng (ngày ra nụ, nở hoa, hoa tàn), chất lượng hoa (đường kính hoa, độ bền hoa), tỷ lệ sâu bệnh và hiệu quả kinh tế (lợi nhuận, tỷ suất lợi nhuận). Số liệu được thu thập định kỳ 7 ngày một lần từ 7 ngày sau trồng đến khi thu hoạch.
Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SAS 9 với phương pháp phân tích phương sai (ANOVA) và trắc nghiệm phân hạng LSD để xác định sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nghiệm thức. Cỡ mẫu được chọn đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao cho kết quả nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Ảnh hưởng của phân vi sinh - khoáng đến thời gian sinh trưởng:
- Ngày ra nụ của ba giống dao động từ 26,0 đến 35,7 ngày sau trồng (NST), trong đó giống Miss Sunshine có ngày ra nụ muộn nhất (32,1 NST).
- Thời gian ra hoa tăng theo liều lượng phân BiOWiSH, từ 46,8 NST (không bón) lên 58,4 NST (500 g/ha).
- Thời gian hoa tàn kéo dài từ 53,8 NST đến 65,5 NST, với liều lượng phân cao nhất cho thời gian hoa tàn dài nhất.
Ảnh hưởng đến sinh trưởng cây:
- Chiều cao cây tăng rõ rệt theo liều lượng phân, từ 4,7 cm (không bón) đến 6,4 cm (500 g/ha) ở 7 NST, và từ 31,5 cm đến 39,6 cm ở 50 NST.
- Giống Miss Sunshine đạt chiều cao cao nhất 40,2 cm ở liều lượng 500 g/ha.
- Đường kính thân, số lá và diện tích lá cũng tăng theo liều lượng phân, với giá trị cao nhất ở liều 500 g/ha.
Chất lượng hoa và hiệu quả kinh tế:
- Đường kính hoa lớn nhất đạt 11,7 cm ở giống Miss Sunshine với liều phân 500 g/ha.
- Độ bền hoa kéo dài 14 ngày, tỷ lệ sâu hại thấp 8,7%, tỷ lệ xuất vườn đạt 87,9%.
- Lợi nhuận đạt 8.520.000 VND/1.000 chậu, tỷ suất lợi nhuận 1,73 lần ở liều phân cao nhất.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy phân vi sinh - khoáng BiOWiSH có tác động tích cực đến sinh trưởng và phát triển của hoa hướng dương lùn, đặc biệt là giống Miss Sunshine. Việc tăng liều lượng phân giúp cây phát triển chiều cao, đường kính thân và diện tích lá, đồng thời kéo dài thời gian ra hoa và độ bền hoa, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của phân vi sinh trong cải thiện chất lượng đất và tăng cường hấp thu dinh dưỡng.
So sánh với các nghiên cứu khác, liều lượng 500 g/ha BiOWiSH được xác định là tối ưu cho ba giống hoa hướng dương lùn trồng chậu tại Thành phố Hồ Chí Minh. Biểu đồ thể hiện mối quan hệ giữa liều lượng phân và chiều cao cây, đường kính hoa sẽ minh họa rõ ràng xu hướng tăng trưởng theo liều lượng phân. Bảng số liệu chi tiết về các chỉ tiêu sinh trưởng và chất lượng hoa giúp người trồng dễ dàng lựa chọn liều lượng phân phù hợp.
Đề xuất và khuyến nghị
Áp dụng liều lượng phân vi sinh - khoáng BiOWiSH 500 g/ha cho ba giống hoa hướng dương lùn nhằm tối ưu hóa sinh trưởng, phát triển và chất lượng hoa, đặc biệt với giống Miss Sunshine. Thời gian áp dụng: vụ Thu Đông hàng năm. Chủ thể thực hiện: các nhà vườn và cơ sở sản xuất hoa.
Tăng cường theo dõi và quản lý sâu bệnh với tỷ lệ sâu hại dưới 10% để đảm bảo năng suất và chất lượng hoa, sử dụng biện pháp sinh học kết hợp với phân bón vi sinh để giảm thiểu thuốc bảo vệ thực vật. Thời gian: suốt vụ trồng.
Sử dụng giá thể trồng hỗn hợp gồm mụn dừa, phân bò, tro trấu với tỷ lệ phù hợp để tạo môi trường sinh trưởng tốt cho cây, đồng thời phối hợp bón phân NPK và KCl theo hướng dẫn để bổ sung dinh dưỡng cân đối. Chủ thể: nhà vườn, kỹ thuật viên nông nghiệp.
Đào tạo và hướng dẫn kỹ thuật bón phân vi sinh - khoáng cho người trồng hoa nhằm nâng cao nhận thức về lợi ích và cách sử dụng hiệu quả phân bón sinh học, góp phần phát triển bền vững ngành hoa hướng dương lùn. Thời gian: liên tục hàng năm.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Khoa học cây trồng: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm chi tiết về ảnh hưởng của phân vi sinh - khoáng đến sinh trưởng hoa hướng dương lùn, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.
Nhà vườn và doanh nghiệp sản xuất hoa hướng dương lùn: Hướng dẫn kỹ thuật bón phân và chăm sóc cây để nâng cao năng suất, chất lượng hoa và hiệu quả kinh tế.
Chuyên gia kỹ thuật và cán bộ khuyến nông: Tài liệu tham khảo để tư vấn, chuyển giao công nghệ phân bón vi sinh - khoáng cho người trồng hoa tại các địa phương.
Các tổ chức phát triển nông nghiệp bền vững: Tham khảo để xây dựng các chương trình hỗ trợ sử dụng phân bón sinh học, giảm thiểu tác động môi trường trong sản xuất hoa cảnh.
Câu hỏi thường gặp
Phân vi sinh - khoáng BiOWiSH có tác dụng gì đối với hoa hướng dương lùn?
Phân BiOWiSH cung cấp các vi sinh vật có lợi và khoáng chất giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng hấp thu dinh dưỡng, thúc đẩy sinh trưởng cây và nâng cao chất lượng hoa. Ví dụ, liều 500 g/ha giúp cây Miss Sunshine đạt chiều cao 40,2 cm và đường kính hoa 11,7 cm.Liều lượng phân BiOWiSH nào là tối ưu cho ba giống hoa hướng dương lùn?
Nghiên cứu cho thấy liều 500 g/ha (10,42 mg/chậu) là phù hợp nhất, giúp tăng chiều cao cây, số lá, diện tích lá và kéo dài thời gian ra hoa, đồng thời đạt lợi nhuận cao nhất.Thời gian sinh trưởng và phát triển của hoa hướng dương lùn như thế nào?
Thời gian ra nụ dao động từ 26 đến 35,7 ngày sau trồng, thời gian hoa nở từ 45,3 đến 60,7 ngày, và độ bền hoa kéo dài khoảng 14 ngày, tùy thuộc vào giống và liều lượng phân bón.Có cần kết hợp phân BiOWiSH với các loại phân khác không?
Có, trong nghiên cứu, phân BiOWiSH được kết hợp với phân NPK (16-16-8) và KCl để cung cấp dinh dưỡng cân đối, giúp cây phát triển toàn diện hơn.Phân BiOWiSH có ảnh hưởng đến sâu bệnh trên hoa hướng dương không?
Phân BiOWiSH giúp tăng sức đề kháng của cây, giảm tỷ lệ sâu hại xuống còn khoảng 8,7%, góp phần giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và bảo vệ môi trường.
Kết luận
- Liều lượng phân vi sinh - khoáng BiOWiSH 500 g/ha là mức tối ưu cho sinh trưởng và phát triển của ba giống hoa hướng dương lùn trồng chậu tại Thành phố Hồ Chí Minh.
- Giống Miss Sunshine thể hiện sinh trưởng tốt nhất với các chỉ tiêu chiều cao cây 40,2 cm, đường kính hoa 11,7 cm và độ bền hoa 14 ngày.
- Phân bón BiOWiSH giúp kéo dài thời gian ra hoa, tăng số lá, diện tích lá và giảm tỷ lệ sâu hại, nâng cao hiệu quả kinh tế với lợi nhuận đạt 8.520.000 VND/1.000 chậu.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng phân vi sinh - khoáng trong sản xuất hoa hướng dương lùn, góp phần phát triển bền vững ngành hoa cảnh.
- Đề xuất triển khai áp dụng kỹ thuật bón phân và quản lý sâu bệnh phù hợp trong các vụ trồng tiếp theo để nâng cao năng suất và chất lượng hoa.
Hành động tiếp theo: Các nhà vườn và cơ sở sản xuất nên áp dụng liều lượng phân BiOWiSH 500 g/ha cho ba giống hoa hướng dương lùn, đồng thời phối hợp với các biện pháp kỹ thuật chăm sóc để đạt hiệu quả tối ưu.