Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển và cạnh tranh gay gắt, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trở thành yếu tố sống còn để đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững. Theo báo cáo ngành, thị trường vật liệu xây dựng tại Bình Định đã chứng kiến sự gia tăng nhu cầu đáng kể trong giai đoạn 2015-2019, kéo theo sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Doanh Nghiệp Tư Nhân Thương Mại Và Dịch Vụ Sơn Quân, với hơn 12 năm hoạt động, đã khẳng định được vị thế trên thị trường nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định về năng lực cạnh tranh so với các đối thủ.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá toàn diện năng lực cạnh tranh của Sơn Quân, xác định điểm mạnh, điểm yếu so với các đối thủ cạnh tranh trực tiếp trên địa bàn tỉnh Bình Định trong giai đoạn 2015-2019. Qua đó, đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, giúp doanh nghiệp thích ứng với biến động kinh tế, dịch bệnh và sự xâm nhập của các doanh nghiệp mới. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận, mở rộng thị trường và phát triển bền vững trong ngành vật liệu xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết nền tảng về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Trước hết, khái niệm cạnh tranh được hiểu là sự ganh đua giữa các tổ chức nhằm giành thị phần và lợi nhuận, theo quan điểm của Michael Porter (1980). Lý thuyết mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Porter được áp dụng để phân tích môi trường ngành, bao gồm: sức ép của khách hàng, quyền lực của nhà cung cấp, mối đe dọa từ đối thủ hiện tại, đối thủ tiềm ẩn và sản phẩm thay thế.

Khung phân tích năng lực cạnh tranh tập trung vào 12 chỉ tiêu chính: năng lực tài chính, năng lực máy móc thiết bị và công nghệ, nguồn nhân lực, hoạt động marketing, trình độ tổ chức và quản trị doanh nghiệp, năng lực nghiên cứu và phát triển, uy tín doanh nghiệp, khả năng cạnh tranh về giá, chất lượng sản phẩm, khả năng tiếp cận thông tin, khả năng liên danh liên kết và dịch vụ khách hàng. Các chỉ tiêu này được lựa chọn dựa trên đánh giá của 15 chuyên gia và 20 khách hàng nhằm phản ánh chính xác thực trạng năng lực cạnh tranh của Sơn Quân trong ngành vật liệu xây dựng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp chuyên gia kết hợp xây dựng ma trận hình ảnh cạnh tranh để thu thập và phân tích dữ liệu. Mẫu nghiên cứu gồm 15 chuyên gia trong ngành và 20 khách hàng tiêu biểu tại Bình Định, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện và chuyên môn cao. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phương pháp thống kê mô tả và so sánh, giúp đánh giá mức độ quan trọng và điểm số của từng chỉ tiêu năng lực cạnh tranh.

Quy trình nghiên cứu diễn ra trong giai đoạn 2020-2021, bao gồm các bước: xây dựng khung phân tích, lựa chọn đối thủ cạnh tranh, chuyên gia và khách hàng, thu thập dữ liệu qua khảo sát, xử lý và phân tích dữ liệu, cuối cùng là đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh. Phương pháp ma trận hình ảnh cạnh tranh giúp trực quan hóa vị trí của Sơn Quân so với các đối thủ trên các chỉ tiêu quan trọng, từ đó xác định điểm mạnh và điểm yếu cụ thể.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chỉ tiêu quan trọng nhất: Khả năng liên danh, liên kết được đánh giá là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của Sơn Quân, với điểm trung bình trên 8/10 theo đánh giá của chuyên gia và khách hàng. Tiếp theo là năng lực tài chính, hoạt động nghiên cứu và phát triển, khả năng tiếp cận thông tin cũng đạt điểm cao, phản ánh sự chú trọng của doanh nghiệp vào các yếu tố này.

  2. So sánh với đối thủ: Sơn Quân vượt trội hơn các đối thủ về năng lực tài chính (tăng khoảng 15% so với trung bình ngành), năng lực máy móc thiết bị và công nghệ (tăng 12%), nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao (tăng 10%). Tuy nhiên, doanh nghiệp còn yếu hơn về uy tín doanh nghiệp, khả năng cạnh tranh về giá và hoạt động marketing, với điểm thấp hơn trung bình ngành từ 8-12%.

  3. Thực trạng hoạt động kinh doanh: Báo cáo tài chính từ 2015-2019 cho thấy doanh thu của Sơn Quân tăng trưởng trung bình 7% mỗi năm, nhưng lợi nhuận biên chỉ đạt khoảng 5%, thấp hơn mức trung bình ngành 2%. Điều này phản ánh áp lực cạnh tranh về giá và chi phí vận hành còn cao.

  4. Ma trận hình ảnh cạnh tranh: Biểu đồ ma trận cho thấy Sơn Quân có vị trí mạnh về liên danh liên kết và tài chính, nhưng cần cải thiện đáng kể về marketing và xây dựng thương hiệu để nâng cao uy tín và mở rộng thị trường.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những điểm mạnh như năng lực tài chính và liên danh liên kết xuất phát từ chiến lược hợp tác và quản lý vốn hiệu quả của Sơn Quân trong giai đoạn nghiên cứu. Việc đầu tư vào máy móc thiết bị hiện đại và nâng cao trình độ nhân lực cũng góp phần tạo lợi thế cạnh tranh kỹ thuật. Tuy nhiên, điểm yếu về uy tín và marketing có thể do doanh nghiệp chưa chú trọng đúng mức đến xây dựng thương hiệu và chiến lược quảng bá sản phẩm.

So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này phù hợp với xu hướng các doanh nghiệp vật liệu xây dựng cần tập trung phát triển năng lực nội bộ đồng thời mở rộng quan hệ liên kết để tăng sức cạnh tranh. Việc sử dụng ma trận hình ảnh cạnh tranh giúp minh họa rõ ràng các vị trí cần cải thiện, hỗ trợ doanh nghiệp đưa ra quyết định chiến lược chính xác hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua bảng so sánh điểm số các chỉ tiêu năng lực cạnh tranh giữa Sơn Quân và các đối thủ, cùng biểu đồ radar thể hiện sự phân bổ điểm mạnh, điểm yếu trên từng yếu tố.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Cổ phần hóa công khai để tăng vốn: Doanh nghiệp cần thực hiện cổ phần hóa trong vòng 1-2 năm tới nhằm huy động vốn từ thị trường, tăng năng lực tài chính để đầu tư mở rộng sản xuất và nâng cấp công nghệ. Chủ thể thực hiện là Ban lãnh đạo Sơn Quân phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước.

  2. Nâng cao chất lượng dịch vụ và hạ giá thành sản phẩm: Tập trung cải tiến quy trình sản xuất, áp dụng công nghệ mới để giảm chi phí, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ khách hàng. Mục tiêu giảm giá thành ít nhất 5% trong 2 năm tới, tăng sự hài lòng khách hàng. Bộ phận sản xuất và marketing chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường: Đẩy mạnh hoạt động marketing, quảng bá thương hiệu qua các kênh truyền thông số và sự kiện ngành, nhằm nâng cao uy tín và nhận diện thương hiệu trong vòng 1 năm. Phòng marketing phối hợp với đối tác truyền thông thực hiện.

  4. Tăng cường liên danh, liên kết chiến lược: Mở rộng hợp tác với các doanh nghiệp trong và ngoài ngành để tham gia các dự án lớn, nâng cao năng lực thi công và cung ứng. Mục tiêu tăng số lượng liên danh lên 30% trong 3 năm tới. Ban lãnh đạo và phòng kinh doanh chịu trách nhiệm.

  5. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và quản lý cho cán bộ, công nhân nhằm tăng năng suất và chất lượng công việc. Kế hoạch đào tạo hàng năm với ít nhất 20% nhân viên tham gia. Phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp vật liệu xây dựng: Giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu nội tại và môi trường cạnh tranh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà quản trị và chuyên viên marketing: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích về hoạt động marketing, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường trong ngành vật liệu xây dựng.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo khoa học về năng lực cạnh tranh doanh nghiệp trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, đồng thời cung cấp phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Hỗ trợ đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp địa phương, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngành vật liệu xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh là gì và tại sao quan trọng?
    Năng lực cạnh tranh là khả năng của doanh nghiệp duy trì và mở rộng thị phần thông qua các yếu tố như tài chính, công nghệ, nhân lực và marketing. Nó quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

  2. Phương pháp ma trận hình ảnh cạnh tranh được sử dụng như thế nào trong nghiên cứu?
    Ma trận hình ảnh cạnh tranh giúp trực quan hóa vị trí của doanh nghiệp so với đối thủ trên các chỉ tiêu quan trọng, từ đó xác định điểm mạnh, điểm yếu để đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Các chỉ tiêu nào ảnh hưởng mạnh nhất đến năng lực cạnh tranh của Sơn Quân?
    Khả năng liên danh liên kết, năng lực tài chính, hoạt động nghiên cứu và phát triển, khả năng tiếp cận thông tin là những chỉ tiêu quan trọng nhất, phản ánh rõ nét năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

  4. Làm thế nào để doanh nghiệp nâng cao uy tín và thương hiệu?
    Doanh nghiệp cần đẩy mạnh hoạt động marketing, xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, tăng cường dịch vụ khách hàng và đảm bảo chất lượng sản phẩm ổn định để tạo dựng lòng tin và sự trung thành của khách hàng.

  5. Tại sao liên danh liên kết lại quan trọng trong ngành vật liệu xây dựng?
    Liên danh liên kết giúp doanh nghiệp tăng cường năng lực tài chính, kỹ thuật, mở rộng mạng lưới cung ứng và tham gia các dự án lớn, từ đó nâng cao sức cạnh tranh và khả năng phát triển bền vững.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã đánh giá toàn diện năng lực cạnh tranh của Doanh Nghiệp Tư Nhân Thương Mại Và Dịch Vụ Sơn Quân trong giai đoạn 2015-2019, xác định các chỉ tiêu quan trọng và so sánh với đối thủ cạnh tranh.
  • Sơn Quân có thế mạnh về năng lực tài chính, máy móc thiết bị, nguồn nhân lực và khả năng liên danh liên kết, nhưng còn hạn chế về uy tín doanh nghiệp, marketing và cạnh tranh về giá.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như cổ phần hóa, nâng cao chất lượng dịch vụ, xây dựng thương hiệu và mở rộng liên kết nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời gian tới.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho doanh nghiệp và các nhà quản lý trong ngành vật liệu xây dựng tại Bình Định.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho Doanh Nghiệp Tư Nhân Thương Mại Và Dịch Vụ Sơn Quân!