Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế ngày càng gay gắt, nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành tài sản quý giá của các tổ chức, đặc biệt là trong ngành dầu khí. Tại Xí nghiệp Khai thác dầu khí (OGPE) thuộc Liên doanh Việt – Nga (Vietsovpetro), kỹ sư tự động hóa là nhóm nhân sự chủ chốt, chiếm khoảng 3-5% tổng số nhân viên tại các công trình bờ và biển, với mức lương trung bình khoảng 35 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến 2021, OGPE ghi nhận tổng cộng 38 kỹ sư tự động hóa nghỉ việc hoặc chuyển công tác, chiếm khoảng 9% tổng số kỹ sư trong giai đoạn này, gây ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành và an toàn lao động. Nghiên cứu nhằm mục tiêu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa với tổ chức tại OGPE, từ đó đề xuất các giải pháp quản trị nhằm nâng cao sự gắn kết, giảm thiểu tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào kỹ sư tự động hóa làm việc tại các công trình bờ và biển của OGPE, trong khoảng thời gian từ tháng 11/2021 đến tháng 4/2022. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện các chỉ số về giữ chân nhân sự, nâng cao năng suất lao động và phát triển bền vững nguồn nhân lực kỹ thuật cao trong ngành dầu khí.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản trị nguồn nhân lực và tâm lý tổ chức, bao gồm:

  • Lý thuyết nhu cầu của Maslow: Phân loại nhu cầu của con người theo thứ bậc từ nhu cầu sinh lý đến nhu cầu tự thể hiện, nhấn mạnh vai trò của việc đáp ứng nhu cầu cơ bản để tạo động lực làm việc.
  • Lý thuyết hai nhóm của Herzberg: Phân biệt các yếu tố động viên (như thành tựu, công nhận) và các yếu tố duy trì (như lương thưởng, điều kiện làm việc) ảnh hưởng đến sự gắn kết của nhân viên.
  • Học thuyết công bằng của Adams: Nhấn mạnh sự công bằng trong đánh giá và trả công là yếu tố then chốt tạo nên sự hài lòng và gắn kết của nhân viên.
  • Mô hình nghiên cứu sự gắn kết của nhân viên: Bao gồm các thành phần như sự đồng thuận về giá trị, lòng trung thành và sự lôi cuốn vào công việc, được đo lường qua các thang đo chuẩn.

Nghiên cứu tập trung vào năm yếu tố chính ảnh hưởng đến sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa: Lương, thưởng và phúc lợi; Đặc điểm công việc; Thương hiệu và văn hóa tổ chức; Môi trường làm việc; Cơ hội đào tạo và phát triển.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:

  • Phương pháp định tính: Thảo luận nhóm với lãnh đạo phòng Tổ chức nhân sự và phòng Năng lượng tự động hóa, phỏng vấn chuyên gia để xây dựng thang đo sơ bộ các yếu tố ảnh hưởng.
  • Phương pháp định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng khảo sát trực tuyến (Google Form) gửi đến hơn 400 kỹ sư tự động hóa tại OGPE. Cỡ mẫu khảo sát chính thức đạt khoảng 200 phiếu hợp lệ, đảm bảo tính đại diện.
  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm SPSS để kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha > 0.7), phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các biến, và phân tích hồi quy tuyến tính bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến sự gắn kết.
  • Timeline nghiên cứu: Từ tháng 11/2021 đến tháng 4/2022, gồm giai đoạn xây dựng thang đo, thu thập dữ liệu, phân tích và báo cáo kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thương hiệu và văn hóa tổ chức là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa tại OGPE, với hệ số hồi quy β = 0.42, mức ý nghĩa p < 0.01, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng khoảng 35% trong mô hình.
  2. Lương, thưởng và phúc lợi đứng thứ hai với hệ số β = 0.35, p < 0.01, chiếm khoảng 28% mức độ ảnh hưởng, phản ánh tầm quan trọng của chính sách đãi ngộ trong việc giữ chân nhân sự.
  3. Cơ hội đào tạo và phát triển có ảnh hưởng tích cực với β = 0.22, p < 0.05, chiếm khoảng 18% mức độ ảnh hưởng, cho thấy nhu cầu phát triển nghề nghiệp là động lực quan trọng.
  4. Môi trường làm việc có ảnh hưởng yếu nhất trong các yếu tố có ý nghĩa, với β = 0.15, p < 0.05, chiếm khoảng 12% mức độ ảnh hưởng.
  5. Đặc điểm công việc không có ảnh hưởng đáng kể đến sự gắn kết (p > 0.05), cho thấy yếu tố này không phải là nhân tố quyết định trong bối cảnh OGPE.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy thương hiệu và văn hóa tổ chức đóng vai trò trung tâm trong việc tạo dựng sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa, phù hợp với các nghiên cứu trong ngành năng lượng và dầu khí, nơi uy tín và truyền thống tổ chức được đánh giá cao. Chính sách lương thưởng và phúc lợi được xác nhận là yếu tố quan trọng, phù hợp với học thuyết công bằng của Adams, khi kỹ sư tại OGPE nhận lương bằng USD và có các khoản phụ cấp đặc thù như phụ cấp tiền biển. Cơ hội đào tạo và phát triển cũng là yếu tố thúc đẩy sự gắn kết, phản ánh nhu cầu nâng cao trình độ chuyên môn trong môi trường công nghệ cao. Môi trường làm việc, dù có ảnh hưởng thấp hơn, vẫn góp phần tạo cảm hứng và sự hài lòng cho nhân viên. Đặc điểm công việc không ảnh hưởng có thể do tính đặc thù và chuyên môn cao của kỹ sư tự động hóa đã được đáp ứng ổn định, hoặc do các yếu tố khác chi phối mạnh hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, giúp trực quan hóa kết quả phân tích hồi quy.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường xây dựng và quảng bá thương hiệu, văn hóa tổ chức: Tổ chức các hoạt động văn hóa, truyền thông nội bộ nhằm nâng cao nhận thức và tự hào về OGPE, dự kiến thực hiện trong 6 tháng tới, do Ban lãnh đạo và phòng Truyền thông chịu trách nhiệm.
  2. Cải thiện chính sách lương, thưởng và phúc lợi: Rà soát và điều chỉnh các khoản phụ cấp, thưởng theo hiệu quả công việc và điều kiện làm việc đặc thù, nhằm tăng mức độ hài lòng, thực hiện trong vòng 1 năm, do phòng Tổ chức nhân sự phối hợp với Ban Giám đốc.
  3. Mở rộng cơ hội đào tạo và phát triển nghề nghiệp: Tăng cường các chương trình đào tạo chuyên sâu, cử kỹ sư đi học tập nước ngoài, xây dựng lộ trình thăng tiến rõ ràng, thực hiện liên tục, do phòng Đào tạo và phát triển nhân sự đảm nhiệm.
  4. Cải thiện môi trường làm việc: Nâng cấp trang thiết bị, cải thiện điều kiện làm việc tại các công trình bờ và biển, tạo không gian làm việc thân thiện, dự kiến hoàn thành trong 12 tháng, do phòng Kỹ thuật và Ban Quản lý dự án phối hợp thực hiện.
  5. Xây dựng hệ thống đánh giá và phản hồi thường xuyên: Thiết lập kênh giao tiếp mở giữa kỹ sư và quản lý để kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh, nâng cao sự hài lòng và gắn kết, triển khai trong 3 tháng, do phòng Tổ chức nhân sự chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý OGPE: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn kết nhân sự, từ đó xây dựng chính sách nhân sự phù hợp nhằm giữ chân kỹ sư tự động hóa.
  2. Phòng Tổ chức nhân sự và Đào tạo: Áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế chương trình đào tạo, chính sách lương thưởng và môi trường làm việc nhằm nâng cao động lực và sự gắn kết.
  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Quản lý nguồn nhân lực: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích để phát triển các đề tài liên quan đến sự gắn kết nhân viên trong các ngành công nghiệp kỹ thuật cao.
  4. Doanh nghiệp trong ngành dầu khí và công nghiệp tự động hóa: Áp dụng các giải pháp quản trị nhân sự dựa trên kết quả nghiên cứu để cải thiện hiệu quả quản lý nguồn nhân lực kỹ thuật cao.

Câu hỏi thường gặp

  1. Sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa là gì?
    Sự gắn kết là mức độ kỹ sư cảm thấy cam kết, trung thành và sẵn sàng cống hiến cho tổ chức, thể hiện qua thái độ tích cực và hành vi đóng góp cho sự phát triển của OGPE.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự gắn kết tại OGPE?
    Thương hiệu và văn hóa tổ chức được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm khoảng 35% mức độ ảnh hưởng trong mô hình nghiên cứu.

  3. Tại sao đặc điểm công việc không ảnh hưởng đến sự gắn kết?
    Có thể do tính chất công việc đã được ổn định và phù hợp với chuyên môn kỹ sư, hoặc các yếu tố khác như lương thưởng và văn hóa tổ chức chi phối mạnh hơn.

  4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng là gì?
    Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm, phỏng vấn chuyên gia) và định lượng (khảo sát bằng bảng hỏi, phân tích thống kê với SPSS) để đảm bảo tính chính xác và khách quan.

  5. Làm thế nào để nâng cao sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa?
    Tăng cường chính sách lương thưởng, phát triển văn hóa tổ chức, mở rộng cơ hội đào tạo và cải thiện môi trường làm việc là các giải pháp thiết thực được đề xuất.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm yếu tố ảnh hưởng đến sự gắn kết của kỹ sư tự động hóa tại OGPE, trong đó thương hiệu và văn hóa tổ chức có ảnh hưởng mạnh nhất.
  • Lương, thưởng và phúc lợi cùng cơ hội đào tạo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ chân nhân sự kỹ thuật cao.
  • Môi trường làm việc có ảnh hưởng tích cực nhưng mức độ thấp hơn, trong khi đặc điểm công việc không có tác động đáng kể.
  • Các đề xuất quản trị tập trung vào cải thiện chính sách đãi ngộ, phát triển văn hóa tổ chức và nâng cao cơ hội phát triển nghề nghiệp.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý tại OGPE và các tổ chức tương tự trong việc xây dựng chiến lược nhân sự bền vững.

Tiếp theo, OGPE nên triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng và tiến hành đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Các nhà quản lý và chuyên gia nhân sự được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực kỹ thuật cao.